IMPACTS OF REGIONAL TAX INCENTIVES AT LOCAL LEVEL THAT HAVE BEEN APPLIED BY CENTRAL GOVERNMENTS; IMPLEMENTATION AND RESULTS OF “DÜZCE PTOVINCE”

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 4, 1 - 17, 01.12.2012

Alaettin İmamoğlu Yaşar Ayyıldız Ömer Faruk Özgür

Öz

In Turkey, with the Law No. 5084, tax incentives to increase investment and
employment, in some selected provinces and introduced in the law, have been
implemented. Incentives introduced by this law are; promotion of income tax
withholding, the promotion of employer share of insurance premiums, energy
support and allocation of free investment. Incentives which started in 2004
expired in 2008 normally. However, incentives for new investments in the
most recently completed, the implementation period will end on 5th year by
the following the date of completion of the investment, during the year 2012.
Application period of incentives for Düzce province is going to be end. To see
the results on this issue, it was made a field survey using an interview, with
employers, employees and stakeholders in the province. In this research, by the
data obtained from participants, the various socio-economic impacts of
implementation of incentives for the province of Düzce, were analyzed.
However, pre-results of the findings obtained from this survey, can be
summarized briefly as follows; Although unlikely, application of incentives for
the employment and development of Düzce province is seen positively, this,
for local public goods and services, in the local governments in the region, may
cause some inabilities for example an intense population migration and many
socio-economic problems that must be planned some incentives in the future
for local governments too.

Anahtar Kelimeler

Central Government, Local Government, Regional Tax Incentives, Düzce Province

MERKEZİ YÖNETİMCE UYGULANAN BÖLGESEL VERGİ TEŞVİKLERİNİN YEREL DÜZEYDE ETKİLERİ; “DÜZCE İLİ” UYGULAMASI VE SONUÇLARI

Öz

Türkiye’de 5084 sayılı Kanunla, yatırımların ve istihdamın artırılmasına yönelik vergisel teşvikler, seçilerek kanun kapsamına alınmış bazı illerde uygulanmaya başlanmıştır. Bu kanunla getirilen teşvikler; gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta primi işveren hissesi teşviki, enerji desteği ve bedelsiz yatırım yeri tahsisidir. 2004 yılında başlanan teşvikler kademeli olarak 2008’de sona ermiştir. Ancak en son tamamlanan yeni yatırımlar için teşvik uygulama süresi yatırımın tamamlandığı tarihi izleyen 5 yıl süresince uygulanmaya devam edilerek 2012 yılında sona erecektir. Düzce ili için uygulama süresinin sonlarına gelinmekte olup bu konudaki sonuçları görmek adına bir alan araştırması yapılarak işverenler, çalışanlar ve ildeki paydaşlarla görüşülmüştür. Katılımcılardan elde edilen verilerle teşvik uygulamasının Düzce ili için muhtelif sosyo-ekonomik etkileri analiz edilmeye çalışılacaktır. Ancak ön sonuçlardan elde edilen bulgular kısaca şöyle özetlenebilir; Teşvik uygulaması Düzce ilinin kalkınması ve istihdam açısından olumlu etkiler sağlamakla beraber, Düzce’ye dışarıdan çalışmak için gelenlerin oluşturduğu büyük nüfus artışı, yerel yönetimlerin iş yükünü artırdığı ve bu konuda teşvik kapsamına alınan illerde sanayiye yapılan teşvikin yanı sıra yerel yönetimlere yönelik de ileriye dönük planlamaların yapılması gerektiği düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Merkezi Yönetim, Yerel Yönetim, Bölgesel Vergi Teşvikleri, Düzce İli

Kaynakça

• Aslan, E. (2007). Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri Ve Küçük Sanayi Sitelerinde İhtiyaç Duyulan Meslekler İle Yeterince Karşılanamayan Meslekler Ve Bu Konuda İŞKUR’un Rolü. Ankara: T.C. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi.
• ÇSGB, (2007). 5084 Sayılı “Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Kanunu’nun Etkilerinin Değerlendirilmesi Çalışması. Ankara: Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü. tr/dis_iliskiler/ %20sayili_kanunun_ etkileri.pdf>, Erişim Tarihi: 23.04.2012. DİGEP. (2004). Düzce İl Gelişme Planı. T.C. Düzce Valiliği. gov.tr/dosyalar/digp/ digep_ana.pdf>, Erişim tarihi: 23.04.2012.
• DPT, (2002). Devlet Yardımları Uygulamasının Maliyeti Ve Ekonomik Göstergelerle Mukayesesi. İktisadi Sektörler Ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Sanayi Dairesi Başkanlığı, DPT Yayın No: 2663, Aralık-2002. Download/3220/devletya.pdf>, Erişim tarihi: 23.04.2012.
• Eraydın, A. (2000). Regional policies at the crossroads: New strategies in the long challenge for cohesion. Regional/Rural Development: A critical evaluation of European and Turkish experiences, KAPKA, November. (Aktaran: DİGEP. (2004). Düzce İl Gelişme Planı. T.C. Düzce Valiliği. <http://www.düzce.gov.tr/dosyalar/digp/digep_ ana.pdf>, Erişim tarihi: 23.04.2012.)
• Ersungur, Ş. M. ve Özgür P. (2006). Türkiye’de Bölgeler Arasında Yakınsama Analizi. AÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 335-343, 2006. index.php/SBED/ article/viewArticle/369>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• Karaarslan, G. (2008). Avrupa Birliği ve Türkiye’de Bölgesel Politikalar ve Kalkınma Ajansları. Ankara: T.C. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Birliği Ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler (Ekonomi-Maliye) Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Karaca, O. (2004). Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Farklılıkları: Yakınsama Var Mı? Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2004/7. (http://www.tek.org.tr, Nisan, 2004), CA.pdf>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• Kocatepe, H. (2007). Devlet Yardımlarının Firmaların Rekabet Gücü Üzerine Etkisi. Isparta: T.C Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Noyan Yalman, İ. ve diğerleri. (2012). Türkiye’de Ekonomik Krizler Ve Kriz Dönemlerinde Teşviklerin Önemi. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi-I, Küresel Krizler ve Ekonomik Yönetişim, 15-16 Nisan 2010, Malatya, ss; 1123-1144. <http://web.inonu.edu.tr/~ozal.congress/pdf/65.pdf>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• Saygılıoğlu, N. (2012). Bölgesel vergi teşvikleri yine değişti Ankaradan Görünüm. 104,[e-mail]>, Erişim tarihi: 23.04.2012.
• Sevim Korkut, D. Ve diğerleri. (2010). Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörlerin Düzce İli Açısından Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 6(1), 32-39. yasevimkor kut19.09.2011_10.32.51diger.pdf>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• TÜSİAD. (2008). Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar. Türk Sanayicileri ve İşadamları derneği (TÜSİAD), Yayın No.; 2008-09/471, Eylül 2008, 91-99, <http:// research.sabanciuniv.edu/8885/1/bolgeselfarklar.pdf>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Genel Tebliğleri (S.No.:1-2-3-4) <http://www. alomaliye.com/istihdamin_tesviki_mevzuati.htm>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• Yavan, N. (2011). Yeni Yatırım Teşvik Sisteminin Bölgesel Kalkınma Politikaları Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) 5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Sanayi Politikasının Yönetişimi Bildiriler Kitabı, 125-154, Ankara. browse/6254/NuriYavan.pdf>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.
• Yenigün, E. (2006). Doğu Ve Güneydoğu Anadolu’da Sosyal Ve Ekonomik Öncelikler. TESEV Araştırması, TESEV Yayınları, Artpres Matbaacılık, 1. Baskı.
• 5084 Sayılı Kanun. (2004). 5084 sayılı Yatırımların Ve İstihdamın Teşviki İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Kabul Tarihi: 29 Ocak 2004, Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 6 Şubat 2004, Sayı: 25365. <http://www.alomaliye.com/ istihdamin_tesviki_mevzuati.htm>, Erişim Tarihi: 28.04.2012.