THE DEVELOPMENT OF THE INTEREST ISSUE IN THE HISTORY OF ECONOMIC THOUGHT

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 4, 61 - 92, 01.12.2012

Murat Pıçak

Öz

The fact of interest that exists in every time period, in which economic activities are made, has always been a noteworthy issue for divine religions, philosophical thoughts and political and juristic doctrines. The philosophers of the antique age and divine religions prohibited interest practice and struggled with usury. However, as a result of the emergence of Protestantism and then, the escalation of economic and technical advancements, interest is accepted as one of the major elements of economic structure. Moving from this point, a lot of theories are developed to explain the issue of interest. In these theories, a functional relation between interest rate and savings-investments and also the realisation of economic growth and development through converting idle money to investments by means of interest are accepted. In the basis of this, there is a thought that capital has potential accretion and, therefore, interest results from the productivity of capital. Yet, in these theories, any satisfactory and widely acknowledged conclusions to elucidate the justificability and rationale of interest have not been arrived at. Besides, in spite of the flexible productivity of capital, determining interest in advance at a fixed rate could not have been explained

Anahtar Kelimeler

Interest, Interest Theory, Historical Development

FAİZ OLGUSUNUN İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİNDEKİ GELİŞİMİ

Öz

İktisadi faaliyetlerde bulunulan her dönemde var olan faiz olgusu, iktisatçıların yanı sıra ilahi dinlerin, felsefi düşüncelerin, siyasi ve hukuki doktrinlerin daima ilgi gösterdiği bir olgu olagelmiştir. İlkçağ filozofları ve ilahi dinler faiz uygulamalarını yasaklamış ve tefecilikle mücadele etmişlerdir. Ancak Protestanlığın doğuşu ve sonrasında yoğunlaşan iktisadi ve teknik ilerlemeler neticesinde faiz, ekonomik yapının temel bir unsuru olarak kabul edilmiştir. Bu düşünceden hareketle faizi açıklamaya çalışan çok sayıda teori geliştirilmiştir. Bu teorilerde faiz haddi ile tasarruf ve yatırımlar arasında fonksiyonel bir ilişki bulunduğu ve faizin atıl durumdaki parayı yatırımlara dönüştürerek ekonomik büyümeyi ve kalkınmayı sağladığı kabul edilmiştir. Bunun temelinde sermayenin potansiyel nemaya sahip olduğu, dolayısıyla faizin sermayenin verimliliğinden kaynaklandığı düşüncesi hakimdi. Ancak bu teorilerde faizin haklılığını ve dayandığı gerekçeleri açıklayan tatmin edici ve genel kabul gören sonuçlara ulaşılamamıştır. Ayrıca sermayenin değişken verimliliğine karşın, faizin önceden sabit oranda saptanması durumu açıklanamamıştır

Anahtar Kelimeler

Faiz, Faiz Teorileri, Tarihsel Gelişim

Kaynakça

• Akalın, K.H. (2009). Eski Ahit Metinlerinde J. Calvin’in Faiz Yorumu, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 13 (1), 237-252.
• Akdiş, M. (2001). Para Teorisi ve Politikası, Beta Yayınları, İstanbul.
• Aristoteles. (2008). Politika, (Çev: Mete Tunçay), Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Baby, J. (1963). Kapitalist Ekonominin Tenkidi, (Çev: Adil Onursal), Sosyal Yayınları, İstanbul.
• Baysa, H. (2004). İslam Hukukunda Ribânın İlleti, Harran Üniversitesi SBE Temel İslam Bilimleri A.B.D. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Şanlıurfa.
• Deniz, A. (2006). İslam Hukukunda İllet Kavramı ve Faizin İlleti, Uludağ Üniversitesi SBE-Temel İslam Bilimleri A.B.D. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bursa.
• Dinler, Z. (1994). Mikro Ekonomi, Ekin Kitapevi, Bursa.
• Dirimtekin, H. (2000). Milli Gelirin Dağılımı, İktisada Giriş Kitabında Bölüm, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Vedâ Hutbesi. http://www.diyanet.gov.tr/turkish/hutbe/vedahutbesi.asp (Erişim: 03.03.2012).
• Ekelund, R.B. ve Tollison R.D. (1981). Mercantilism as a Rent-Seeking Society: Economic Regulation in Historical Perspective, Texas A&M University Press.
• Elbir, H.K. (1952). Fahiş Faiz Meselesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 18, Sayı: 3-4, 3-21.
• Eren, S. (1960). İstihdam ve İktisadi Politika, Ajans Türk Matbaası -Bilge Yayınevi, Ankara.
• Ergin, F. (1983). Para Faiz ve Teorileri, Beta Yayınları, İstanbul.
• Eskicioğlu, O. (1999). İslam ve Ekonomi, Çağlayan Matbaası, İzmir.
• Groenewegen, P.D. A. (1971). Reinterpretation of Turgot’s Theory of Capital and Interest, The Economic Journal, Cilt. 81, Sayı: 322, June 1971, 327-340.
• Gül, A. R. (2001). Tarihi Bağlamı Çerçevesinde Kuran’da Riba Yasağı, Ankara Üniversitesi SBE Temel İslam Bilimleri A.B.D. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Hatemi, H.P. (1967). İslam Açısından Sosyalizm, Hareket Yayınları, İstanbul.
• Hatipoğlu, Z. (1967). Para, Kredi ve Bankacılık, Hamle Matbaası, İstanbul.
• Herbermann, C.G. (ed), Catholic Encyclopedia, Cilt: 11, Robert Appleton Company, New York, 1914, http://www.newadvent.org/cathen/11209a.htm (Erişim: 03.03.2012).
• İncil (Yeni Ahit). http://www.dunyadinleri.com/incil/, (Erişim: 03.03.2012).
• Karakuş, A. (2006). İslam Hukuk Kaynaklarındaki Faiz Kavramının Modern Ekonomi Bağlamında Yeniden Değerlendirilmesi, Sütçü İmam Üniversitesi SBE Temel İslam Bilimleri A.B.D. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş.
• Kazgan, G. (1993). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, Remzi Kitapevi, 6. Basım, İstanbul.
• Keynes, J.M. (1963). Çalışma Faiz ve Para Hakkında Genel Teori, Çev: Akif Erginay, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Kılıçbay, A.K. (1968). İktisadın Prensipleri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını No: 327, İstanbul.
• Kuran, T. (1997). Islam and Underdevelopment: An Old Puzzle Revisited, Journal of Institutional and Theoretical Economics, Cilt: 153, Sayı: 1, 25-41.
• Kureşi, E.İ. (1966). Faiz Nazariyesi ve İslam, (Çev: Salih Tuğ), Ahmet Sait Matbaası, İstanbul.
• Kuyucak, H.A. (1960). İktisat Dersleri, 2. Basım, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
• Mannan, M.A. (1980). İslam Ekonomisi Teori ve Pratik, Fikir Yayınları, İstanbul.
• Mannan, M.A. İslam’da Gelir ve Servet Dağılım–2, (Çev: Bahri Zengin, Tevfik Ömeroğlu) http://www.davetci.com/d_ekonomi/ekonomi_mannan_04.htm (Erişim: 03.03.2012).
• Mihr, İ.A. Kuran-ı Kerim Tefsiri, http://www.kurantefsiri.com/, (Erişim: 03.03.2012).
• Oğuz, O. (1964). Genel İktisat Teorisi Dersleri, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul.
• Özsoy, İ. (2009). Diyanet İslam Ansiklopedisi, Faiz Maddesi, Cilt: 12, Ankara.
• Ramsay, I. (2010). A Tale of Two Countries: Responding to Over-Indebtedness in France and the UK: 1985-2010: The role of interest rate ceilings, University of Toronto Law Journal, Sayı: 60, ss. 9-25.
• Samuelson, P.A. (1965). İktisat, (Çev: Y. Demirgil), ODTÜ Yayını, Ankara.
• Savaş, V.F. (1999). İktisadın Tarihi, 3. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Savaş, V.F. (1963). Keynes’in Genel Teorisi, İktisadi ve Ticarî İlimler Akademisi Yayını, Eskişehir.
• Seyrek, İ. ve Mızırak, Z. (2009). Faiz Teorileri Üzerine Bir İnceleme: Finansal İstikrarsızlık Hipotezinin Temel Dayanağı, Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı: 22, ss. 383-395.
• Seyidoğlu, H. Faiz (Interest) http://www.metinberber.com/kullanici_dosyalari/file/F.doc (Erişim: 03.03.2012).
• Tevrat (Eski Ahit), http://www.dunyadinleri.com/tevrat/ (Erişim: 03.03.2012).
• Unay, C. (2000). Genel İktisat, Ekin Kitapevi, Bursa,.
• Usury,http://wps.aw.com/aw_perloff_microecon_5/85/21983/5627864.cw/conten t/index.html (Erişim: 03.03.2012).
• White, A.D. (1960). History of the Warfare of Science with Theology in Christendom, Dover Publications, New York,.
• Yazır, Elmalılı M. H. (1968). Hak Dini Kur’an Dili, Cilt: II, İstanbul.
• Zaim, Sa. (1969). Modern İktisat ve İslam, 3. Baskı, M.T.T.B. Basın Yay. Müd. Neşriyat Bürosu, İstanbul.
• Zarakolu, A. (1968). İktisat İlminin Temelleri, Cilt: I, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Zeme, H. ve Faruk, M. (1968). Faiz Tarihi ve İslam, (Çeviren 0sman Şekerci), Sinan Yayınları, İstanbul.
• Zeytinoğlu, E. (1969). İktisat Dersleri, İstanbul.
• Zeytinoğlu, E. (1992). İslam’da ve Diğer Sistemlerde Faiz Para, Faiz ve İslam Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi, İlmi neşriyat A.Ş., İstanbul.