AN INVESTIGATION ON AFFIRMATIVE NARRATIONS ABOUT IMAM ABU HANIFA IN THE BOOKS OF IMAM BUKHARI

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 70 - 84, 01.04.2016

Mehmet Erdem

Öz

Imam Abu Hanifa and Imam Bukhari raised in the region of Ahlu‟s –Sunnah. The first of them was regarded as being one of the greatest jurists of Islamic Law, and the second was one of very prominent traditioners (schoolars of hadis sciene).The Imam Abu Hanifa lived between 80 – 150 / 699-767 in Iraq, and the Imam Bukhari lived in Transoxiana region between 194-256 / 810 - 870. Probably, as a son of a Hanafi family, Imam Bukhari received his first religiınal education according to the jurisprudence of Imam Abu Hanifa. However, he went to Makkah to perform pilgrimage (hajj) with his family when he was sixteen or eighteen years old, After performing the hajj, his family returned to their country, but Buhari did not. Because he partisipated to studies of scholars of ahl al-hadith. Imam Al-Bukhari, when he was in Hicaz, wrote his books (al-Tarihu‟l-kerib, al-Tarihu‟l-Sağir) regarding the status of the narrators. He mentioned in his books some narratives regarding to Imam Abu Hanifa. He also in his famous book named al –Sahih, used insolting expressions as " A number of people " on Imam Abu Hanifa and implied that Ebu Hanifa missed in some of his judical views. The object of this studies ıs detection and analysis of damaging narratives that were in the books of Buhari regarding to Abu Hanifa. In this study, we reached the conclusion that the mentioned narratives in Buhari‟s book regarding to Ebu Hanife had problematic from many aspects

Anahtar Kelimeler

Imam Abu Hanifa, Imam Al-Buhari, Damging Narratives

İmam Buhari’nin Kitaplarında İmam Ebu Hanife Hakkındaki Rivayetlerin Tespit ve Tahlili

Öz

İmam Ebu Hanife ve İmam Buhari, Ehl-i Sünnet havzasında yetişen en büyük İslam âlimlerdendir. Bunlardan ilki fıkıh ilmi, ikincisi ise hadis ilmi sahasında temayüz etmiştir. İmam Ebu Hanife, 80 – 150 / 699-767 tarihleri arasında Irak‟ta, İmam Buhari ise Hicri 194-256 / 810-870 tarihleri arasında Maveraünnehir bölgesinde yaşamıştır. Muhtemelen Hanefi bir ailenin çocuğu olan İmam Buhari, tabii olarak ilk dini eğitimini İmam Ebu Hanife‟nin mezhebine göre almıştır. Ancak, on altı yaşına geldiğinde ailesiyle beraber hac için Hicaz‟a gitmiş; ailesi dönmüş, kendisi ise orada kalarak, Ehl-i hadis olarak bilinen âlimlerin derslerine iştirak etmiştir. İmam Buhari, Hicaz bölgesinde bulunduğu zaman içerisinde, ravilerin durumlarına dair et-Tarihu‟l-kebir ve et-Tarihu‟s-sağir isimli eserlerini kaleme almıştır. O bu eserlerinde, İmam Ebu Hanife ile alakalı bir takım menfi rivayetlere yer vermiştir. Ayrıca meşhur Es-Sahih isimli eserinde Ebu Hanife hakkında “Bir takım kişiler” şeklinde tarizli ifadeler kullanarak, onun bazı içtihatlarının isabetsizliğini ima etmiştir. Bu yazıda, Buhari‟nin et-Tarihu‟l-kebir ve et-Tarihu‟s-sağir isimli kitaplarında Ebu Hanife hakkındaki rivayetler tespit ve tahlil edilmiş ve söz konusu rivayetlerin birçok açıdan problemli olduğu neticesine ulaşmıştır

Anahtar Kelimeler

İmam Ebu Hanife, İmam Buhari, Menfi Rivayetler

Kaynakça

• Abullah b. Ahmed, Kitebü‟s-sünneh, tah. El-Kahtani, Muhammed b. Said b. Salim, Daru İbnilkayyim, Riyad, 1986
• Askalani, İbn Hacer, Nüzhetu‟n-nazar fî tavdîhi Nuhbeti‟l-Fiker, thk. Nurettin Itr, Dimaşk, 1993
• Aşıkkutlu, Emin, Hadiste Ricâl Tenkidi, (Doktora Tezi), MÜSBE, İstanbul, 1992
• Azami, Mustafa, “Buhari” Maddesi, DİA, VI, 368-372.
• Bağdâdî, Hatîb, Ahmed b. Ali Ebû Bekir, el-Kifâye fî ilmi‟r-rivâye, Dârü‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1988
• Bardakoğlu, Ali, “Ebu Hanife” Maddesi, DİA.
• Buhari, Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Cu‟fi, et-Tarihu‟l-kebir, Daru‟l-kütübi‟l-„ilmiyye, Beyrut.
• _______, et-Tarihu‟s-sağir, tah. Mahmud İbrahim Zayed, Daru‟l-ma‟rife, Beyrut, 1986
• _______, Halk-u ef‟âli‟l-„ibad ve‟r-reddü ale‟l-cehmiyye ve Ashabi‟t-ta‟tîl, Müessesetü‟r-risale, 1990,
• Cürcani, Ebû Ahmed Abdullah b. Adiy, el-Kâmil fî duafâi‟r-ricâl, Dârü‟l-Fikr, Beyrut, 1988.
• Ebu Zehra, Muhammed, Ebu Hanife, (Çev.: Osman Keskioğlu) Can Kitabevi, 1981.
• Harzemi, Ebu‟l-müeyyd, Muhammed b. Mahmud, Cami‟u‟l-mesanid, Asitane, t.y.
• İbnü'l-Cevzi, Ebü'l-Ferec Cemaleddin Abdurrahman b. Ali, ed-Duafâ ve‟l-metrûkîn, Dârü‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut, 1406,
• Kevseri, Muhammed Zahid, Te‟nîbü‟l-Hatîb, Daru‟l-kitabi‟l-arabi, Beyrut, 1981.
• Muhammed Osman Cemal, Abdullah b. el-Mübarek, Dâru‟l-kalem, Dimaşk, 1998.
• Muhammed. b. Abdilkerim eş- Şehristani, el-Milel ve‟n-Nihal, Daru‟l-kütübi‟l-„ilmiyye, Beyrut, 1992
• Mizzi, Ebü'l-Haccac Cemaleddin Yusuf b. Abdurrahman b. Yusuf, Tehzîbü‟l-kemâl, thk. Beşşâr Avvâd Maʽrûf, Müessesetü‟r-risâle, Beyrut, 1980.
• Nu‟mani, Muhammed, Abdürreşid, Mekanetü‟l-imam Ebi Hanife fi‟l-hadis, Daru‟l-beşairi‟l-İslamiyye, Beyrut, 1428.
• Râmehurmûzî, Hasan b. Abdurrahman, el-Muhaddisu‟l-fâsıl beyne‟r-râvî ve‟l-vâî, thk. Muhammed Accâc el- Hatîb, Dârü‟l-Fikr, Beyrut, 1984.
• Saymeri, Ebu Abdillah, Hüseyin b. Ali, Ahbaru Ebi Hanife ve Ashabihi, Alemü‟l-kütüb, Beyrut 1985
• Usunpostalcı, Mustafa, “Ebu Hanife” Maddesi, DİA.
• Ünal, İsmail Hakkı İmam Ebu Hanife‟nin Hadis Anlayışı, DİB Yayınları, Ankara 1994.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Ebu Hanife” Maddesi, DİA.
• Zehebî, el-Muğnî fi‟d-duafâ, thk. Nurettin Itr, Dâru İhyâi‟t-Türâsi‟l-Arabî, Beyrut, t.y.