SHAMSU‟L-AIMMA AS-SARAHSÎ A LEGIST IN THE KARAKHANIDS PERIOD

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 24 - 36, 01.04.2016

Rifat Uslu

Öz

Serahsî, a legist brought up in the period of Karakhanids, the first Turkish Muslim state, was born in 400th year of hegira in Sarahs, a town situated between Turkmanistan and Iran. He started learning when he was a small boy and took a good education from eminent scholars of that period in Bukhara. He acquired a reputation with his intelligence and wisdom in a short time. Sarahsi, who never abstained from telling the truth, was prisoned in city of Ozkant as a result of negative propagandas made by those who got jealous of him. He spent approximately fifteen years in prison where he wrote his works. After his release from the prison, he moved to Fergana and lived there until his death in 483rd year of hegira

Anahtar Kelimeler

Karakhanids, an Islamic Legist, as-Sarahsî, eminent scholars, telling the truth

SHAMSU‟L-AIMMA AS-SARAHSÎ A LEGIST IN THE KARAKHANIDS PERIOD

Öz

İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar döneminde yetişen İslam hukukçularından biri olan Serahsî, hicri 400 yılında, bugün Türkmenistan ile İran sınırında bulunan „‟Serahs‟‟ beldesinde dünyaya gelmiştir. Küçük yaştan itibaren Buhârâ‟da zamanın seçkin âlimlerinden sağlam bir eğitim almıştır. Üstün zekâsı ve sahip olduğu ilim sebebiyle kısa zamanda ünü her tarafa yayılmıştır. Her ortamda doğruyu söylemekten çekinmeyen Serahsî, zamanın idarecilerine yaptığı bir nasihat sebebiyle kendisini çekemeyenlerin de aleyhte propagandaları sonucunda Özkent şehrinde hapse atılmıştır. Takriben on beş sene hapiste kalan Serahsî, eserlerini hapishanede yazmıştır. Hapisten çıktıktan sonra Fergana‟ya gitmiş ve ömrünün geri kalanını orada geçirerek hicrî 483 yılında 83 yaşında vefat etmiştir

Anahtar Kelimeler

Karahanlılar, İslam Hukukçusu, es-Serahsî, Seçkin Âlimler, Doğruyu Söylemek

Kaynakça

• Akşit, Mustafa Cevat, Mebsut Serahsi (Mebsut‟un Tercemesi), İstanbul, 2015, l-XXXl, Gümüşev Yayıncılık.
• Atar, Fahrettin, Fıkıh Usulü, İstanbul, 1988, M.Ü.İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Baktır, Mehmet, İslam Hukukunda Küllî Kaideler, Erzurum, 1981.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuku İslamiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul, 1976, l-Vlll, Bilmen Yayınnevi.
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh İlmine Giriş, İstanbul, 2013, Ensar Kitap.
• Heyet, İslam Âlimleri Ansiklopedisi, İstanbul, tsz, l-XVlll,Türkiye Gazetesi Yayınları.
• Hudarî, Muhammed, İslam Hukuku Tarihi, (Haydar Hatipoğlu Tercümesi)İstanbul, 1987, Kahraman Yayınları.
• İbn Abidin, Muhammed Emin b. Ömer. Abdülaziz, Resmi Ukudi‟l-Müfti (Mecmatu resaili İbn Abidin), İstanbul, 1325, l-ll.
• Reddü‟l-Muhtar ale‟d-Dürri‟l-Muhtar Şerhu Tenviri‟l-Ebsar, Mısır, 1306, l-V.
• İbn Kemal Paşa, Tabakatü‟l-Fukaha, Süleymaniye Kütüphanesi, Düğümlü Baba Bölümü, no:351/16.
• Karaman, Hayreddin, Başlangıcından Günümüze Kadar İslam Hukuk Tarihi, İstanbul, 1988, Nesil Yayınları.
• Katip Çelebi, Mustafa b. Abdullah, Keşfu‟z-Zunun an Esmai‟l-Kütüb ve‟l-Fünun, İstanbul, 1943, l-ll, Maarif Matbaası.
• Kavakcı, Yusuf Zıya, Xl ve Xll. Asırlarda Karahanlılar Devrinde Mavara‟ al-Nahr İslam Hukukçuları, Ankara, 1976, Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Yayını.
• Keskioğlu, Osman, Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku, Ankara, 1980, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kılıcer, M. Esad, Sarahsi‟nin Hayatı ve Eserleri Hakkında Bazı Notlar, es- Sarahsi Armağanı, Ankara, 1965,Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Köse, Saffet, İslam Hukukuna Giriş, İstanbul, 2013, Hikmetevi Yayınları.
• Kuraşi, Ebu Muhammed Abdülkadir b.Ebu‟l-Vefa, el-Cevahiru‟l-Mudîe fi Tabakati‟l-Hanefiyye, Haydarabad, 1332,l-ll.
• Muhammed Hamidullah, Serahsi‟nin Devletler Umumi Hukukundaki Hissesi, es-Serahsi Armağanı, Ankara, 1965, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Serahsî mad. , Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Okiç, Muhammed Tayyip, Şemsü‟l-Eimme es-Serahsi‟nin‟‟Şarhu‟s-Siyari‟l-Kabir‟‟nin Türkçe Tercemesi ve Mütercim Mehmed Münib Ayintabî‟nin Diğer Eserleri, es-Serahsî Armağanı, Ankara, 1965,Ankara Üniveersitesi Basımevi.
• Özel, Ahmet, Hanefi Fıkıh Alimleri, Ankara, 1990, Diyanet Vakfı yayınları.
• Serahsî, Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ebu Sehl, el-Usül, İstanbul, 1990, l-ll, Eda Neşriyat. el-Mebsut, İstanbul, 1982, l-XXX, Çağrı Yayınları.
• Taşköprü Zade, Tabakatü‟l-Fukaha, Musul, 1961, el-Mektebetü‟l-Merkeziyye.
• Tuğ, Salih, Eserlerinde Rastlanan İfadelerine göre İmam Sarahsî‟nin Hapis Hayatı, es-Serahsî Armağanı, Ankara, 1965,Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yıldız, Hakkı Dursun, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, İstanbul, 1992, l-XV, Çağ Yayınları.