THE CONCEPTS RELATED TO TAFARRAD USED IN THE METHODOLOGY OF HADITH

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 4, 23 - 34, 01.10.2016

Muhittin Düzenli

Öz

In the context of determining the authenticity of narrations many concept were used by hadith scholars in the books of hadith methodology. One of these is the term of tafarrud. Term of Tafarrud in Origins means he narrated it different than other narrations. A narration which different from other narrations in respect to its texts or chain (isnâd) is considered an isolated hadith. Also this concept has been used in relation to many concepts of hadith methodology. İt is seen that the term is used commonly in the critique of hadith. Our study aims to clarify the usage of this term in the history of hadith

Anahtar Kelimeler

Tafarrud, Hadith, Critique of Hadith, Methodology Of Hadith

HADİS METODOLOJİSİNDE TEFERRÜD KAVRAMINA YÖNELİK KULLANILAN TABİRLER

Öz

Rivâyetlerin sıhhatini belirlemek için Hadis Usûlü eserlerinde muhaddisler tarafından birçok kavram kullanılagelmiştir. Bu kavramlardan birisi de teferrüd terimidir. Teferrüd kavramı köken itibariyle başka râvinin nakletmediği husus anlamına gelmektedir. Sened yahut metinde bulunan bir özellik itibariyle tek kalarak diğer rivayetlerden ayrılma olarak tanımlanan teferrüd olgusu hadis usulünün birçok kavramıyla ilişkili olarak kullanılmıştır. Teferrüd kavramı hadis tenkîdinde dikkate alınan önemli unsurlardan biridir. Bu çalışma, söz konusu terimin hadis tarihindeki kullanımlarını örneklerle izah etmeyi ve diğer hadis usulü kavramları ile ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Teferrüd, Hadis, Hadis Tenkidi, Hadis Usulü

Kaynakça

• Abdulcevâd Hemâm, et-Teferrüd fî rivâyeti’l-hadîs ve menhecu’l-muhaddisîn fî kabûlihi ev reddihî, (Beyrut: Dârü’n-nevâdir, 2008).
• Ahmed b. Hanbel, el-İlel ve ma‘rifetü'r-ricâl, nşr. Vasiyyullah b. Muhammed Abbas, I-IV, (Riyad: Dârü’l- Hassânî, 1422/2001).
• Ahmet Yücel, "Sika", TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XXXVII, 175.
• Ahmet Yücel, “Cerh Lafızlarından "Münkerü’l-Hadis" ve Farklı Kullanımları”, MÜİFD, (İstanbul, 1997).
• Ahmet Yücel, Hadis Istılahlarının Doğuşu ve Gelişimi: Hicrî İlk Üç Asır, (İstanbul: MÜİF Yayınları, 1996)
• Ayhan Tekineş, Geleneğin Altın Zinciri, (İstanbul: Ensar Neşriyat, 1996).
• Beyhaki, es-Sünenü’l-kübrâ, nşr. M. Abdülkādir Atâ, I-XI, (Mekke: Mektebetü dari’l-bâz, 1414/1994).
• Beyhaki, Şuabü’l-imân, I-VII, (Beyrut: Darü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1410).
• Bezzâr, el-Bahrü’z-zehhâr Müsnedü’l-Bezzâr, nşr. Mahfûzürrahman Zeynullah, I-V, (Beyrut: Müessesetü ulûmi’l-Kur’ân, 1409/1988).
• Bk. Ahmet Yücel, "Münker", TDV İslam Ansiklopedisi DİA, XXXII, 13-14.
• Dârekutnî, el-İlelü’l-vâride fi’l-ehâdîs, nşr. Mahfûzürrahman Zeynullah el-Silefî, (Riyad: Dârü’t-tayyibe, 1405/1985).
• Ebû Dâvûd, es-Sünen, (Riyad: Beytü’l-Efkâri’d-Devliyye, 1998).
• Ebû Tâlib Kādî, İlelü’t-Tirmizî el-kebîr, nşr. Subhî es-Sâmerrâî v.dğr., (Beyrut: Âlemü’l-kütüb, 1409/1989).
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs, nşr. Seyyid Muazzam Hüseyin, Medine: Mektebetü’l-ilmiyye, 1397/1977).
• Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-ʻayn, nşr. Mehdî el-Mahzûmî-İbrâhim es-Samerrâî, (Beyrut: Müessesetü’l-A‘lemî, 1408/1988.).
• Hatîb el-Bağdâdî, el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1988).
• Irâkî, Zeylü Mizânü’l-i‘tidâl, nşr. Âdil Ahmed Abdulmevcûd, (Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1416/1995).
• İbn Adî, el-Kâmil fî duafâi’r-ricâl, I-VIII, (Beyrut: Dârü’l-fikr, 1409/1988).
• İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-ta‘dîl, I-IX, (Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1371-73/1952-53).
• İbn Fâris, Muʻcemu mekâyisi'l-luga, nşr. Abdüsselâm M. Hârûn, I-VI, (Beyrut: Dârü’l-cîl, ts.).
• İbn Hacer el-Askalânî, Lisânü’l-Mîzân, I-VII, (Beyrut: Müessesetü’l-A‘lemî, 1986).
• İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, I-XIV, (Beyrut: Dârü’l-fikr, 1404/1984).
• İbn Hibbân, el-Mecrûhîn, nşr. Mahmûd İbrâhim Zâyed, I-III, (Halep: Dârü’l-vâî, 1395-96/1975-76).
• İbn Hibbân, el-Mecrûhîn, nşr. Mahmûd İbrâhim Zâyed, I-III, (Halep: Dârü’l-vâî, 1395-96/1975-76).
• İbn Huzeyme, Sahîhu İbn Huzeyme, nşr. M. Mustafa el-A‘zâmî, I-IV, (Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1390/1970).
• İbn Receb el-Hanbelî, Abdurrahman b. Ahmed, Şerhu İleli’t-Tirmizî, nşr. Nureddin Itr, I-II, (Dımaşk: Dârü'l-mellâh, 1398/1978).
• İbnü'l-Cevzî, ed-Duafâ ve’l-metrûkîn, I-III, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1406).
• İbnü'l-Mülakkın, el-Bedrü’l-münîr fî tahrîci’l-ehâdîs ve’l-asâri’l-vakıa fî’ş-Şerhi’l-kebîr, nşr. Mustafa Ebü’l- Gayt Abdülhay, Ebû Muhammed Abdullah Abdullah b. Süleyman, Ebû Ammar Yasir b. Kemal, (Riyad: Dârü’l-hicre, 2004/1425).
• İbnü'l-Mülakkın, Tezkiretü’l-Muhtâc ilâ ehâdîsi’l-minhâc, nşr. Hamdi Abdülmecîd es-Selefî, (Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, 1994).
• İbnü's-Salâh, nşr. Ebû Abdurrahmân Salâh b. Muhammed, Mukaddime, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1995).
• Mizzî, Tehzîbü’l-Kemâl, nşr. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, I-XXXV, (Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1403-13/1982-92).
• Muhammed Murtaza ez-Zebîdî, Tâcü'l-ʻarûs, nşr. Ali eş-Şîrî, I-XX, (Beyrut: Dârü’l-fikr, 1414/1994.).
• Muhittin Düzenli, Hadis Metodolojisinde Teferrüd Kavramı ve Diğer Istılahlarla İlişkisi, (Bişkek: Byr Publishing, 2015).
• Mübarekfûrî, Tuhfetü’l-ahvezî, I-XI, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, ty).
• Mücteba Uğur, Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, (Ankara: TDV Yayınları, 1992).
• Örnekler için bk. İbn Hacer el-Askalânî, Takrîbu’t-Tehzîb, nşr. Muhammed Avvâme, (Suriye: Dârü’r-Reşîd, 1406/1986).
• Tirmizî, es-Sünen, (Riyad: Beytü’l-Efkâri’d-Devliyye, 1998).
• Ukaylî, ed-Duafâ’, nşr. Abdülmu‘tî Emîn Kal‘acî, I-IV, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1404/1984).
• Yücel, "Sadûk", TDV İslam Ansiklopedisi, (DİA), 2008, XXXV, 431.
• Zehebî, el-Muğnî fi’d-duafâ, nşr. Nurettin Itr, (Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts).
• Zehebî, Mîzânü’l-i‘tidâl fî nakdi’r-ricâl, nşr. Ali M. Muavvaz v.dğr., I-VIII, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1995).
• Zürkani, Şerhu Muvattâ el-İmâm Mâlik, I-IV, (Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1411).