STUDENTS’ COMPANY: THE ESTABLISHMENT OF GALATASARAY HIGH SCHOOL. SAVING FUNDS AND BALANCE SHEET

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 13 - 27, 01.10.2017

Betül Batır

Öz

Ideas on the training of the youth for private and individual entrepreneurship in education were put forward by some scolars with the Second Constitutional Period and work to this end continued until the Declaration of the Republic and the founding of new Turkey. The Saving Funds, which were established in different schools with the start of the Second Constitutional Period, have provided to students a close contact with economic issues. The Galatasaray Student’s Bank, which was founded in 1925, was one of them. This was different from the others in terms of its function as a store/company. It was also a store of Galatasaray football team. In this store, which was run and owned entirely by the students, school materials such as books and stationery were sold at cheaper prices. The present study examines the establishment of “Galatasaray High School Saving/Student’s Bank” as an example of private entrepreneurial that was given importance to the educational system during the Republican period and investigates its operations in one year. The study, during which document analysis was utilized, has revealed balance sheets and profit-making activities through first hand resources

Anahtar Kelimeler

Galatasaray High School, Savings Funds, Student’s Bank, Galatasaray Store, Entrepreneurship

Öğrencilerin Şirketi: Galatasaray Lisesi Talebe Sandığı‘nın Kurulması ve Bilançosu

Öz

Eğitimde özel teşebbüsçü, bireysel girişimciliğe yönelik gençliğin yetiştirilmesine dair görüşler İkinci Meşrutiyet ile birlikte çeşitli eğitimciler tarafından ortaya atılmıştı. Cumhuriyetin ilân edildiği ve yeni Türkiye’nin kurulduğu yıllarda girişimci bir gençliğin oluşturulması için çalışmalar devam etmişti. İkinci Meşrutiyet döneminden beri çeşitli okullarda kurulmuş olan Tasarruf Sandıkları öğrencilerin iktisadi konularla yakından temasını sağlıyordu. 1925 yılında kurulan Galatasaray Talebe Sandığı bunlardan biriydi. Bu Talebe Sandığı’nın diğer Talebe Sandıkları’ndan farkı, bir şirket, bir mağaza olarak işlev görmesindendi. Kurulan bu öğrenci şirketi aynı zamanda Galatasaray futbol takımının da bir mağazasıydı. Öğrenciler tarafından işletilen ve işletme hakkı tamamen öğrencilere ait olan mağazada, kitap, kırtasiye gibi okul malzemeleri daha uygun fiyata satılıyordu. Çalışmamızda Cumhuriyet döneminin eğitim sisteminde önem verdiği özel teşebbüsçü nesli yetiştirme gayretlerine örnek bir oluşum olarak Galatasaray Öğrenci şirketinin, “Galatasaray Lisesi Talebe Sandığı”nın kuruluşuna ve bir yıllık çalışmalarına yer verilmiştir. Vesika incelemesi yapılan çalışmada, birinci el kaynaklardan şirketin bilançosu ile kazanç anlamında faaliyetleri ortaya çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

Galatasaray Lisesi, Tasarruf Sandığı, Talebe Sandığı, Galatasaray Mağazası, Girişimcilik

Kaynakça

• 1926 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi (1926). İstanbul:Matbaa-i Âmire.
• Batır, B. (2010). Geleneksel Eğitimden Çağdaş Eğitime Türkiye'de İlköğretim (1908-1924). İstanbul: Elif Kita- pevi.
• Batır, B. (2014). Geleneksel Eğitimden Çağdaş Eğitime Türkiye'de İlköğretim (1908-1924)(Ikinci Baskı).İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Berkes, N.(2004). Türkiye'de Çağdaşlaşma (6.Baskı). Kuyaş, A. (Haz.). İstanbul: YKY.
• Candan, H. (201). Osmanlı’dan Günümüze Türk Topraklarında Girişimcilik Serüvenine Dair Bir Değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (2). 157-174.
• Doğru, C. (2008). Osmanlı Toplumunda Kapitalist-Girişimci Sınıfın ve İnsan Tipinin Oluşumunu Engelleyen Faktörler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1). 75-91.
• Engelhardt, E. (1999). Tanzimat ve Türkiye. (A. Reşat Çev).İstanbul.
• Engin, E. (2007). Galatasaray Lisesi (1923-1950 Dönemi). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Engin, V. (2003). Mekteb-i Sultanî. İstanbul.
• Ergin, O. (1977). Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul: Eser Matbaası.
• Galatasaray Talebe Teşekkülleri Birliği Esas Nizamnamesi ve Faaliyet Şubeleri Nizamnameleri. (1931). İstanbul.
• Giorgetti, F. M. (2014). New school of Mustafa Satı Bey in Istanbul (1915). Paedagogica Historica: International Journal of the History of Education, 50 (1-2), 42-58. http://dx.doi.org/10.1080/00309230.2013.873473
• Kavcar, C. (1972). Tevfik Fikret’in Eğitimciliği ve Yeni Mektep. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, V (3–4), 111-136.
• Koloğlu, O. (2006). Galatasaray'ın Tarihsel Dönemleri. Sultanî, 26-27.
• Galatasaray Gençliğinin İktisadi Faaliyetleri (Mayıs 1925). Meslek, 22, 10.
• Galatasaray İktisat Sandığı. (Haziran 1925). Meslek, 26, 13.
• Hakimiyet-i Milliye.30 Ağustos 1923.
• Talebe Hareketleri: Mekteplerde İktisadi Terbiye Galatasaray Talebe Sandığı. (Kanûn-ı sâni 1341). Meslek, 6, 11.
• Prens Sabahattin. (1965). Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?. (M. Sencer Çev.). İstanbul: Ekin Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti Galatasaray Lisesi Talimatnâmesi.(1340). İstanbul.
• Yücel, H.A. (1994). Türkiye'de Ortaöğretim. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı. Okulda açılan bir mektep arttırma sandığı. (Talebe Defteri, no.47, 1335:753). Ek.2. Talebe Sandığı logolu bir defter. Talebe Sandığı’nın açılışını kutlayan ve nizamnamelerini tam sayfa olarak yayınlayan
• Meslek gazetesi (Meslek, 20 Kanûn-ı sâni 1341:11).