Havayolu Şirketlerinde Finansal Bir Araç Olarak Hedging Yönteminin Kullanılması

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 0 - 0, 01.10.2018

S. Kendirli A. Kaya

Öz

Küresel dünyada, ülke ekonomileri de bu duruma uzak kalamayarak, sanki bir bütün haline gelmiştir. Küresel süreç içerisinde birbirilerine bağlı ve bağımlı olarak hareket etmektedirler. Bu şekilde iç içe girmiş olan sistem içerisinde, ortaya çıkan olumlu ya da olumsuz olaylar da zincirlemem ekonomileri etkilemektedir. Nasıl ki durgun suya atılan bir taş, giderek genişleyen dalgalar oluşturmaktadır, işte öylede bir ülkede baş gösteren ekonomik krizin etkileri de diğer ülkeleri benzer şekilde etkilemektedir. Ülke ekonomilerinin birbirleri ile bu kadar iç içe olması nedeniyle, işletmeler de kendilerini ve gelecekteki kazançlarını garanti altına almaya çalışmaktadırlar. Bu amaçla çeşitli risk devretme araçları kullanmaktadırlar. Yapılan bu uygulamalardan biri olan hedging, gelecekte yaşanabilecek olası kayıpları önlemek amacıyla sözleşme yapılması olarak ifade edilebilmektedir. Finansal bir yöntem olan hedging sayesinde, işletmeler gelecekteki fiyat artışlarına ya da azalışlarına karşı kendilerini koruma altına almaya çalışmaktadırlar. Havacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde, gelecekte meydana gelebilecek fiyat değişikliklerinden önemli oranda etkilenmektedirler. Diğer sektörlerde olduğu gibi, havayolu işletmeleri için de gelecekteki belirsizlikler büyük risk oluşturmaktadır. Şirketler karşılaşabilecekleri bu riskleri kontrol altına almaya çalışmaktadırlar. Şirketlerin karşılaşabilecekleri risklerin başında ise maliyetlerdeki belirsizlikler gelmektedir. Ana maliyet kalemlerinden birisi ise yakıt giderleridir. Yakıt maliyetleri, toplam maliyetlerin 0 ila @’ını oluşturmaktadır. Hiç şüphesiz ki, yakıt fiyatlarındaki, dalgalanmalar, bu şirketler için ciddi riskler taşımaktadır. Bu riskin önüne geçmek için yapılan ilk iş, yakıt verimliliğini arttırmaya çalışmak, ikicisi ise yaşanan fiyat artışlarını bilet fiyatlarına yansıtmak olmaktadır. Bir diğer yöntem de gelecekteki yakıt fiyatlarını sabit hale getirmeye çalışmaktır. Bu amaçla, havayolu işletmeleri yakıt fiyatlarını, belli bir rakamda sabit hale getirebilmek ve ani yakıt fiyat artışlarından kaynaklanabilecek zararları önlemek amacıyla, hedging yöntemine başvurmaktadırlar.Bu çalışmada havayolu işletmelerinin uygulamaları açısından hedging yöntemi incelenmiştir. Havayolu işletmelerinin, yakıt fiyatlarında meydana gelebilecek belirsizliği sona erdirmek ve fiyat oynaklıklarından kaynaklanabilecek zararları en aza indirebilmek amacıyla başvurdukları bir finansal araç olan hedging yöntemi uygulama açısından ele alınmıştır. Çalışmada Türkiye’deki havayolu şirketleri tarafından hedgingin kullanılması irdelenmiştir. Örnek hedging uygulamalarına bakılarak, havayolu işletmelerinin mali tablolarındaki etkileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Örnekler, doğru hesaplamalarla yapılan hedgingin, şirketlere yüksek karlılık getirdiğine işaret etmektedir. Bununla birlikte, yanlış öngörülerle yapılan hedging anlaşmaları ise, havayolu şirketlerini iflasın eşiğine getirebilen bir araç olarak da görülmektedir. Bu nedenle, hedging uygulamalarının başarıya ulaşmasını sağlayan en önemli unsurun geleceğe yönelik tahminleri doğru yapabilmek ve geleceği iyi değerlendirebilmek olduğu ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hedge, Hedging, Havayolu Şirketleri, Yakıt Fiyatları