Dematel ve Vikor Bütünleşik Yaklaşımı ile Gıda İşletmelerinde İnovasyon Çeşitlerinin Önceliklendirilmesi ve En İdeal Firma Seçimi

Yıl 2019, Ek Sayı 1, 1070 - 1084, 22.02.2019

Salih Memiş , Selçuk Korucuk

https://doi.org/10.33206/mjss.464301

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmada, Giresun ili’nde
10 ve üzeri çalışanı olan gıda işletmelerinde inovasyon çeşitlerinin önceliklendirilerek
en ideal firma seçiminin tespit edilmesi amaçlanmış ve bu kapsamda alanında
uzman 13 kişi ile yüzüyüze görüşülmüş anketlere yanıt alınmıştır.

Bu kapsamda çalışmada inovasyon çeşitleri
olan ürün, süreç, hizmet, teknoloji, organizasyonel, pazarlama, yönetim ve
müşteri inovasyon unsurlarının gıda işletmelerinde önceliklendirilmesi DEMATEL
ile yapılmış ve belirlenen ağırlıklar kullanılarak en ideal firma seçiminde ise
VIKOR tekniğinden faydalanılmıştır. Yapılan DEMATEL tekniği sonucunda gıda
işletmelerinde ürün çeşitlerinin en önemlisi hizmet inovasyonu olmuştur. Müşteri
inovasyonu, organizasyonel inovasyon, yönetim inovasyonu, süreç inovasyonu,
pazarlama inovasyonu ve teknoloji inovasyonu gıda işletmelerinde diğer
faktörler olarak karşımıza çıkmıştır. Ürün inovasyonunun ise önem düzeyi en az
olan inovasyon çeşidi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca VIKOR tekniği
kullanılarak en ideal firma belirlenmiş ve sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnovasyon, İnovasyon Çeşitleri, DEMATEL

Prioritize Types of Innovation in Food Enterprises with Dematel and Vikor Integrated Approach and The Best Ideal Company Selection

Öz

In this study, it was aimed to determine the most ideal company selection by prioritizing the types of innovations in 10 food enterprises in Giresun province and responded to the questionnaire face to face interviews with 13 experts in this field. In this field, prioritization of innovations such as product, process, service, technology, organizational, marketing, management and customer innovation in food enterprises was made with DEMATEL and weights were used and VIKOR technology was utilized in selecting the most ideal company. As a result of the DEMATEL technique that has been done, service innovation has been found the most important of the product types in the food enterprises. Customer innovation, organizational innovation, management innovation, process innovation, marketing innovation and technology innovation have all emerged as other factors in the food enterprises. Product innovation has been found to be the least important innovation type. In addition, VIKOR technique is used to determine and rank the most ideal company. 

Anahtar Kelimeler

Innovation, Innovation Types, DEMATEL, VIKOR

Kaynakça

• Baregheh, A., Rowley, J., Sambrook, S. and Davies D. (2012). Food Sector SMEs and Innovation Types. British Food Journal, 114(11), 1640-1653.
• Birkinshaw, J., Hamel, G. and Mol, M. J.( 2008). Management Innovation. Academy of Management Review, 33, 825– 845.
• Burmaoğlu, S. ve Şeşen, H. (2011). Türk Firmalarının Organizasyonel İnovasyon Yeteneğini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(4), 1-20.
• Desouza, K. C., Y. Awazu, S. Jha, C. Dombrowski, S. Papagari, P. Baloh and J. Y. Kim. (2008). Customer-Driven Innovation: To be a Marketplace Leader, Let Your Customers Drive, Res.-Tech. Management. 51(3), 35–44.
• Dey, S., Kumar, A., Ray, A., and Pradhan, B. B. (2012). Supplier Selection: IntegratedTheoryusing DEMATEL and Quality Function Deployment Methodology. Procedia Engineering, 38, 3560-3565.
• Elçi, Ş. (2007). “İnovasyon Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Ankara: Technopolis Group. 2. Baskı.
• Erdal, H. (2017). “Tedarik Zinciri Ağında Riskin Yönetimi: Tedarik Yönlü Bir Karar Destek Sistemi Tasarımı”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Hassan, U. M., Shaukat, S., Nawaz, S. M. and Naz, S. (2013). Effects of Innovation Types on Firm Performance: an Empirical Study on Pakistan’s Manufacturing Sector. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 7 (2), 243-262/
• Lin, Q., Li, D.D. and Yang, Y, (2013). VIKOR Method with Enhanced Accuracy for Multiple Criteria Decision Making in Healthcare Management, Journal of Medical Systems, 37 (1), 9908-9908.
• Oke, A. (2007). Innovation Types and Innovation Management Practicesin Service Companies, International Journal of Operations & Production Management, 27(6), 564-587.
• Oke, A., Burke, G. and Myers, A. (2007). Innovation Types and Performance in Growing UK SMEs. International Journal of Operations & Production Management. 27(7), 735-753.
• Opricovic, S. and Tzeng, G.H., (2004), Compromise Solution By MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
• Opricovic, S. and Tzeng, G.H., (2007). Extended VIKOR Method in Comparisonwith Other OutrankingMethods. European Journal of Operational Research. 178, 514-529.
• Örücü, E., Kılıç, R. ve Savaş, A. (2011). Kobi’lerde İnovasyon Stratejileri ve İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler: Bir Uygulama, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 58-73.
• Rheea, J., Parkb, T. and Leec, D. H. (2010). Drivers of Innovativeness and Performance for Innovative SMEs in South Korea: Mediation of Learning Orientation. Technovation, 65-75.
• Schumpeter, A. Joseph (1934), The Theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital, Credit, Interest, and the Business Cycle, Harvard University Press, Cambridge.
• Soylu, A. ve Öztürk, M. G. (2010). Yönetim İnovasyonu. Sosyoekonomi Dergisi, 6(11), Sayfa:113-130.
• Wang, Y. L. and Tzeng G. H. (2012). Brand Marketing for Creating Brand Value based on a MCDM Model Combining DEMATEL with ANP and VIKOR Methods, Expert Systems with Applications, 39, 5600–5615.
• Wu, H.,Chen, H. K. and Shieh, J. (2010).Evaluating Performance Criteria of EmploymentService Outreach Program Personnelby DEMATEL Method, Expert System with Applications, 37, 5219–5223.
• Wu, H. H. and Tsai Y. N. (2011). An Integrated Approach of AHP and DEMATEL Methods in Evaluating the Criteria of auto spare parts Industry, International Journal of Systems Science, 1-11.
• Tzeng, G. H.,Chiang, C. H. and Li, C. W. (2007). Evaluating Intertwined effects in E-Learning Programs: A Novel Hybrid MCDM Model Based on Factor Analysis and DEMATEL, Expert Systems with Applications, 32(4), 1028–1044.
• Yavuz, Ç. (2010). İşletmelerde İnovasyon (Yenilikçilik) Stratejileri ve Örgütsel Performans İlişkisinin Çanakkale Seramik A.Ş. İşletmesi Örneğinde Boylam Analizi Yöntemiyle İncelenmesine Dönük Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, B, ve Önder, E, (2015), Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. 2. Baskı, Dora Basım- Yayın, Bursa.
• Zerenler, M., Türker, N. ve Şahin, E. (2007). Küresel Teknoloji, Araştırma- Geliştirme (AR-GE) ve Yenilik İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 653-667.