Meguerditch Tokatlıan, Tokatlıan Hotels, Club and Restaurant -According to The Ottoman Archive of Presidency of Turkish Republic’s Documents-

Yıl 2019, Ek Sayı 1, 1367 - 1390, 22.02.2019

Ümit Baki Erdem Murat Hanilçe

https://doi.org/10.33206/mjss.530611

Cited By: 4

Öz

There were two important places in Istanbul when it comes to Tokat. The first one is the Tokat Bahçesi (Tokat Garden) which is located in Beykoz. The second and more important one is the hotel which established by Meguerditch Tokatlian. Tokatlian has put the name of Tokat on map in Istanbul for many years in by the business organizations which can be considered as very luxury for his time. Although there are some popular and academic studies about Tokatlian and his businesses, yet, there is no study based on archival documents about his family and their statuses in Ottoman tourism. In this study, the establishments of Armenian Meguerditch Tokatlian, who had migrated from Tokat to Istanbul and had an important place in the accommodation and food and beverage sectors of Istanbul in the late period of the Ottoman Empire, is evaluated in the light of archival documents. It is intended to offer a modest contribution to Tokat city history by revealing some unknown information about Tokatlians’ and their businesses.

Anahtar Kelimeler

Tokat, Tokatlian, Tarabya, Pera, Hotel, Restaurant.

Mıgırdıç Tokatlıyan, Tokatlıyan Otelleri, Gazinosu ve Lokantası -Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Belgelerine Göre-

Öz

İstanbul’da Tokat denilince akla gelen iki önemli mekân vardır. Bunlardan birincisi Beykoz’da bulunan Tokat Bahçesi’dir. İkincisi ve daha önemlisi Mıgırdıç Tokatlıyan’ın kurduğu oteldir. Tokatlıyan, uzun yıllar, dönemine göre oldukça lüks sayılabilecek işletmeler aracılığıyla Tokat’ın adını İstanbul’da duyurmuştur. Tokatlıyanlar ve işletmeleri hakkında şu ana kadar popüler ve akademik bazı çalışmalar yapılsa da henüz ailesi ve Osmanlı turizmindeki yerine dair arşiv belgelerine dayalı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Tokat’tan İstanbul’a göçen, Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında İstanbul’un konaklama ve yeme-içme sektörlerinde önemli bir yer edinen Tokatlı Ermeni Mıgırdıç Tokatlıyan ve kurduğu işletmeler Cumhurbaşkanlığı Osmanlı arşivinde bulunan belgeler ışığında değerlendirilmiştir. Böylece Tokatlıyan ve işletmeleri hakkındaki bazı bilinmeyenler açığa çıkarılıp Tokat şehrinin ve Osmanlı turizm yatırımlarının tarihine mütevazı bir katkı sunulması amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Tokat, Tokatlıyan, Tarabya, Beyoğlu, Otel, Lokanta.

Kaynakça

• Acar, G. (2000). Tanzimat Dönemi Fikir ve Düşünce Hayatının Mimari Alana Yansıması, Mimar Sinan Üniversitesi Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul
• Akın, N. (1998). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera, Literatür Yayını, İstanbul.
• Akıncı, T. (2018). Beyoğlu Yapılar, Mekanlar, İnsanlar (1831-1923), Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Aykut, P., “Tokatlıyan Oteli”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, cilt:7, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 2000, s. 272.
• Christie, A. (2009). Hayatım, çev. Azize Bergin, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• N/A, (2018). Doğu Ekspresinde Cinayet, çev. Gönül Suveren, Altın Kitaplar Yayınevi, 22. Baskı, İstanbul.
• Çelebi Yakartepe, E., Binan, C., “İstanbul’un Modernleşme Dönemi Otelleri (1840-1914)”, Megaron, cilt: 6, sayı: 2 (2011), s. 79-94.
• Çelebi, M. E., “Galata ve Pera’da Otel Yapılarının Gelişimi (1840-1914)”, Yıldız Teknik Üniversitesi Sigma Dergisi, cilt: 3, sayı: 2 (2011), s. 300-307.
• Çıkla, S. (2004). Roman ve Gerçeklik Bağlamında: Kültür Değişmeleri ve Servet-i Fünûn Romanı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Çilli, Ö. (2009). Tanzimat Sonrası Osmanlı Otel Mimarisi ve Pera Palas, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Freely, B., Freely, J. (2014). Galata, Pera, Beyoğlu: Bir Biyografi, çev. Yelda Türedi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Gülersoy, Ç. (1999). Beyoğlu’nun Yitip Gitmiş 3 Oteli, Çelik Gülersoy Vakfı Yayınları, İstanbul.
• İleri, S. (2000). Solmaz Hanım Kimsesiz Okurlar İçin, Oğlak Yayınları İstanbul.
• Mehmed Rauf (1927). Son Yıldız, Sühulet Kütüphanesi, İstanbul. Özkan, M. (2008). Transformation of the Arcades in Beyoğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Pamuk, O. (1992). Kara Kitap, 9 Baskı, Can Yayınları, İstanbul.
• Sezer, S., Özyalçıner, A. (2010), Öyküleriyle İstanbul Anıtları-II Saray’dan Liman’a, Evrensel Basım Yayın, İstanbul.
• Turan, Ç., Özdemir Güzel, S., Baş, M., “Beyoğlu’nun Yitirilen Değeri Üzerine Kurum Tarihi Çalışması: “Tokatlıyan Oteli”, ASOS Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, yıl: 4, sayı: 34 (2016), s. 400-418.
• Üsdiken, B., “Beyoğlu’nun Eski ve Ünlü Otelleri-IV Tokatlıyan Oteli”, Tarih ve Toplum, cilt 17, sayı: 98 (Şubat 1992), s. 24-28.