Ar-Ge ve Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 2517 - 2538, 16.07.2019

Arif İğdeli

https://doi.org/10.33206/mjss.520848

Cited By: 16

Öz

Bu çalışmanın
amacı, 1990- 2016 döneminde Türkiye’de Ar-Ge ve eğitim harcamalarının ekonomik
büyüme üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu çalışmada eğitim harcamalarını
temsilen eğitim harcamalarının GSYH’ya oranı ve yükseköğretim ile eğitim
harcamalarının toplamının GSYH’ya oranı, Ar-Ge harcamalarını temsilen ise Ar-Ge
harcamalarının GSYH’ya oranı kullanılmıştır. ARDL Sınır testi ile yapılan
analizin bulgusunda Ar-Ge harcamaları, eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme
arasında uzun dönemli anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Analiz bulgularına
göre Ar-Ge ve eğitim harcamaları uzun dönemde ekonomik büyümeyi pozitif yönlü
etkilemektedir. Ayrıca Granger Nedensellik testi bulgularında Ar-Ge
harcamalarından ekonomik büyümeye, ekonomik büyümeden eğitim harcamalarına ve
Ar-Ge harcamalarından eğitim harcamalarına doğru %5 anlamlılık düzeyinde tek
yönlü nedensellik ilişki tespit edilmiştir. Analiz bulgularının kontrolünü
sağlamak için kurulan ikinci modelden elde edilen bulgular da sonuçları
desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge Harcamaları, Eğitim Harcamaları, Ekonomik Büyüme, ARDL Sınır Testi, Granger Nedensellik Testi

The Impact Of R&D and Education Expenditures On Economic Growth: The Case Of Turkey

Öz

The aim of this study is to investigate the impact of R&D expenditures and education expenditures on economic growth in Turkey during the period of 1990-2016. In this study the ratio of education expenditures to GDP and the total of higher education expenditures and education expenditures to GDP represent the education expenditures. In addition the ratio of R&D expenditures to GDP represents the R&D expenditures. A long-term significant relationship was found between R&D expenditures, education expenditures and economic growth in the findings of ARDL Bound Test Analysis. According to the analysis findings, R&D and education expenditures affect economic growth positively in the long term. In addition, the findings of Granger Causality test indicate that there is an evidence of one way causality relationship from R&D expenditures to economic growth, from economic growth to education expenditures and from R&D expenditures to education expenditures at a level of 5% significance. The findings from the second model, which was established to ensure the control of the analysis findings, also support the results.

Anahtar Kelimeler

R&D Expenditures, Education Expenditures, Economic Growth, ARDL Bound Test, Granger Causality Test

Kaynakça

• Afşar, M. (2009). Türkiye'de Eğitim Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 85-98.
• Akçacı, T. (2013). Eğitim Harcamalarının İktisadi Büyümeye Etkisi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(5), 65-79.
• Akıncı, A. (2017). Türkiye'de Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Maliye Dergisi, 173, 387-397.
• Altın, O., & Kaya, A. (2009). Türkiye'de Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin Analizi. Ege Akademik Bakış, 9(1), 251-259.
• Barro, R., & Lee, J. (1993). International Comparisons of Educational Attainment. Journal of Monetary Economics, 32, 363-394.
• Barro, R. J., & Lee, J. (1994). Sources of Economic Growth. Carnegie- Rocherster Conference Series on Public Policy(40), 1-46.
• Barro, R. J., & Sala-i Martin, X. (1995). Economic Growth. Newyork: McGraw- Hill.
• Başar, S., Künü, S., & Bozma, G. (2016). Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Igdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(10), 189-204.
• Baykul, A. (2018). Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerinde Ar-Ge Faaliyetlerinin Etkileri: Türkiye'de Düzey I Bölgelerinde Ampirik Bir İnceleme. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 143-153.
• Bozkurt, C. (2015). R&D Expenditures and Economic Growth Relationship in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 188-198.
• Bozkurt, H. (2007). Zaman Serileri Analizi. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Brown, T., Mowen, J., Donavan, T., & Licata, J. (2002). The Customer Orientation of Service Workers: Personality Trait Effects on Self and Supervisor Performance Ratings. Journal of Marketing Research, 110-119.
• Cin, M. F., & Doğru, M. K. (2016). Makroiktisat Alternatif Görüşlerle Teori ve Uygulama. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Çalışkan, Ş., Karabacak , M., & Meçik, O. (2013). Türkiye'de Eğitim Ekonomik Büyüme İlişkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 29-48.
• Durmuş, S. (2017). Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(629), 9-18.
• Engle, R. F., & Granger, C. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Erdemli, M., & Çelik, H. (2017). Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye ve G7 Ülkeleri için Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 122-137.
• Freimane, R., & Balina, S. (2016). Research and Development Expenditures and Economic Growth in the EU: A Panel Data Analysis. Economics and Business(29), 5-10.
• Göktaş, P., Pekmezci, A., & Bozkurt, K. (2018). Ekonometrik Serilerde Uzun Dönem Eşbütünleşme ve Kısa Dönem Nedensellik İlişkileri. Ankara : Gazi Kitabevi.
• Ifa, A., & Guetat, I. (2018). Does Public Expenditure on Education Promote Tunisian and Moroccan GDP Per Capita? ARDL Approach. The Journal of Finance and Data Science, 4, 234-246.
• Inekwe, J. N. (2015). The Contribution of R&D Expenditure to Economic Growth in Develeping Economies. Social Indicator Research(124), 727-745.
• Johansen, S. (1995). Likelihood- Based Inference in Co-Integrated Vector Autoregressive Models. Oxford: Oxford University Press on Demand.
• Kesikoğlu, F., & Saraç, Ş. (2017). Ar-Ge Harcamalarının Büyüme Üzerindeki Etkisi: İBBS Düzey I Bölgelerinin Karşılaştırmalı Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 617-627.
• Korkmaz, S. (2010). Türkiye'de Ar-ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. Journal of Yaşar University, 20(5), 3320-3330.
• Köprücü, Y., & Sarıtaş, T. (2017). Türkiye'de Eğitim ve Ekonomik Büyüme: Eşbütünleşme Yaklaşımı. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 77-89.
• Krugman, P., & Wells, R. (2011). Makroiktisat (İkinci Baskı). (F. Oğuz, M. Arslan, K. Akkemik, & K. Göksal, Çev.) Ankara: Palme Yayıncılık.
• Lucas, R. E. (1988). On the Mechanism of Economic Development. Journal of Monetary Economics(22), 3-42.
• Nowak, A., & Dahal, G. (2016). The Contribution of Education to Economic Growth: Evidence from Nepal. International Journal of Economic Sciences, 5(2), 22-41.
• Özsoy, C. (2009). Türkiye'de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 4, 71-83.
• Pamuk, M., & Bektaş, H. (2014). Türkiye'de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 77-90.
• Pesaran, M. H. (2015). Time Series and Panel Data Econometrics. Oxford: Oxford University Press.
• Pesaran, M. H., Shin , Y., & Smith, R. J. (2001). Bound Testing Approaches to The Analysis of Level Relationship. Journal of Applied Econometrics(16), 289-326.
• Romer, P. M. (1986). Increasing Returns and Long Run Growth. Journal of Political Economy, 1002-1037.
• Romer, P. M. (1990). Endegenous Technological Change. Journal of Political Economy, 98, 71-102.
• Sağlam, Y., Egeli, H. A., & Egeli, P. (2017). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Ar&Ge Harcmaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Panel Veri Analizi. Sosyoekonomi, 25(31), 149-165.
• Sarı, R., & Soytaş, U. (2006). Income and Education in Turkey: A Multivariate Analysis. Education Economics , 181-196.
• Sunde, T. (2017). Education Expenditure and Economic Growth in Mauritius: An Application of the Bounds Testing Approach. European Scientific Journal, 13(22), 70-81.
• Taban, S., & Kar, M. (2006). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Analizi, 1969-2001. Sosyal Bilimler Dergisi(1), 159-182.
• Tarı, R., & Alabaş, M. M. (2017). Ar&Ge Harcamaları ile İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği (1990-2014). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 17(2), 1-17.
• Taş, Ş., Taşar, İ., & Açcı, Y. (2017). Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 197-206.
• Teng, C.-C., & Barrows, C. (2009). Service Orientation: Antecedents, Outcomes, and Implications for Hospitality Research and Practice. The Service Industries Journal, 1413-1435.
• Terzi, H., & Yurtkuran, S. (2016). Türkiye'de Eğitim ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Sims ve Toda- Yamamota Nedensellik Analizleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 7-24.
• Uçak, S., Kuvat, Ö., & Aytekin, A. (2018). Türkiye'de Arge Harcamaları- Büyüme ilişkisi: ARDL Yöntemi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 129-160.
• Woo, Y., Kim, E., & Lim, J. (2017). The Impact of Education and R&D Investment on Regional Economic Growth. Sustainability, 9(676), 1-18.
• Yakışık, H., & Çetin, A. (2014). Eğitim, Sağlık ve Teknoloji Düzeyinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Test Yaklaşımı. Sosyoekonomi(1), 169-186.
• Yalçınkaya, Ö., & Kaya, V. (2017). Eğitimin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: PISA Katılımcıları Üzerinde Bir Uygulama (1990-2014). Sosyoekonomi, 25(33), 11-35.
• Yaylalı, M., Akan, Y., & Işık, C. (2010). Türkiye'de Ar&Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990-2019. The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 5, 13-26.
• Yıldırım, D. Ç., & Kantarcı, T. (2018). Araştırma ve Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Bir Panel Veri Analizi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5), 661-670.