Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Adaylarının Tükenmişlik Yaşayan Matematik Öğretmenlerine Müdahale Önerileri

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 3232 - 3246, 15.10.2019

Davut Aydın , Cahit Aytekin

https://doi.org/10.33206/mjss.535076

Cited By: 1

Öz

Tükenmişlik
duygusu yaşayan bireylerin işlerine karşı ilgisizlikleri önemli bir sorun
oluşturmaktadır. Tükenmişlik duygusuyla baş edemeyen öğretmenler hem fiziksel
hem de zihinsel olarak yorgun hissetmektedir. 
Bu duygunun üstesinden gelemeyen öğretmenler derslerini gerektiği
şekilde yapamamaktadır.  Bu araştırmada tükenmişlik
yaşayan matematik öğretmenlerine nasıl müdahale edilmeli sorusu araştırılmıştır.
Bu kapsamda Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık adaylarının görüşleri
incelenmiştir. Araştırmanın problemi, “Rehberlik ve Psikolojik Danışman
adaylarının tükenmişlik yaşayan matematik öğretmenlerine müdahale önerileri nelerdir?”
olarak belirlenmiştir. Araştırma özel durum çalışması yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmanın
katılımcılarını Türkiye’deki bir üniversitenin RPD bölümündeki üçüncü sınıf
öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmaya 48 RPD adayı katılmıştır. Bunlardan
18’si erkek, 30’u bayandır. Araştırma eğitim öğretim yılı sonunda yapılmıştır.
Araştırma kapsamında katılımcılara, mesleğe başladıklarında danışanlarının
matematik kaygısıyla baş etmeleri için ne tür çalışmalar yapacakları
sorulmuştur. Araştırmanın verileri yapılan görüşmeler
yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda RPD adayları, tükenmişlik yaşayan
matematik öğretmenine müdahale de bulunmadan önce öğretmenlik mesleği,
çevresindeki kişiler ve kişisel sebeplerle ilgili bilgi toplamaya ilişkin
önerilerde bulunmuşlardır. Rehberlik ve Psikolojik Danışman adaylarının
tükenmişlik yaşayan matematik öğretmenine müdahale önerileri incelendiğinde
bunların üç başlık altında toplandığı görülmektedir. Bunlar, kurama dayalı
psikolojik danışmanlık yapmak, öğretmenlik mesleği ile ilgili durumlar hakkında
ve çevresindekilere/çevresindekilerle işbirliği içinde yapılabilecek müdahale
önerileri şeklinde isimlendirilmiştir. Araştırma sonucunda tükenmişlik
sebeplerinin öncelikle iyi tespit edilmesi ve buna uygun müdahale yöntemlerinin
kullanılması önerilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Matematik Öğretmeni, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Aday Önerileri

Suggestions Of Guidance and Psychological Counseling Candıdates For Intervention To Mathematics Teachers Who Have A Sense Of Burnout

Öz

Teachers who cannot cope with the sense of burnout feel tired both physically and mentally. Teachers who cannot overcome this emotion cannot do their lessons properly. In this study, the question of how to help mathematics teachers who are living burnout is investigated. Within the scope of the research, participants were asked what kind of studies they would do to deal with their math anxiety when they started their profession. As a result of the research, GPC candidates made recommendations about collecting information about the teaching profession, the people around them and personal reasons before they intervened in the burnout mathematics teacher. When the suggestions of the Guidance and Psychological Counselors' candidates for the intervention to the mathematics teacher who are living in burnout are examined, it is seen that they are grouped under three headings. These are referred to as (1) counseling based on theory, (2) the situations related to the teaching profession and (3) the intervention suggestions that can be done in cooperation with the people around them.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Mathematics teachers, Suggestions of guidance and psychological counseling candidates

Kaynakça

• Akçamete, G., Kaner S., & Sucuoglu, B. (2001). Öğretmenlerde tükenmişlik iş doyumu ve kişilik. Ankara: Nobel Yayınları.
• Başol, G. & Altay, M. (2009). Eğitim Yöneticisi ve Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi, 15(58), 191-216.
• Byrne, B. M. (1991). Burnout: Investigating the impact of background variables for elementary, intermediate, secondary, and university educators. Teaching and Teacher Education, 7(2), 197-209.
• Cherniss, C. (1988). Observed supervisiory behavior and teacher burnout in special education. Exceptional Children , 54(5), 449-454.
• Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve işitsel engelliler okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerde tükenmişliğin kestirilmesi. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Durak, H.Y. ve Seferoğlu, S.S. (2017). Öğretmenlerde tükenmişlik duygusunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 759-788.
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 157-171.
• Freudenberger, H. J. (1977). Bur-Out: The organizational menace. Training and Development Journal, 31(7), 26-27.
• Friedman, I. A., & Farber, B. A. (1992). Professional self-concept as a predictor of teacher burnout. Journal of Educational Research, 86, 28-35.
• Hoyos, T., & Kallus, K. W. (2005). Burnout risk factors: Stress-recovery-state and coping among teachers. Department of Psychology. University of Graz. Austria.
• Jackson, S. E., Schwab, R. L., & Schuler, R. S. (1986). Toward an understanding of the burnout phenomenon. Journal of Applied Psychology, 71(4), 630-640.
• Karakelle, S., & Canpolat, S. (2008). Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim öğretmenlerinin öğrencilere yaklaşım biçimlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(147), 106-120.
• Kırılmaz, A., Çelen, Ü., & Sarp, N. (2002). İlköğretimde çalışan bir öğretmen grubunda tükenmişlik durumu araştırması. İlköğretim Online, 2(1), 2-9.
• Kokkinos, C. M. (2007). Job stressors, personality and burnout in primary school teachers. British Journal of Educational Psychology, 77, 229-243.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2(1), 99-113.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leither, M.P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422.
• Oplatka, I. (2002). Women principals and the concept of burnout: An alternative voice? International Journal of Leadership in Education, 5(3), 211-226.
• Pines, A. M., & Keinon, G. (2005). Stress and burnout: The significant difference. Personality and Individual Differences, 39, 625-635.
• Pines, A. M., & Keinon, G. (2005). Stress and burnout: The significant difference. Personality and Individual Differences, 39, 625-635.
• Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., & Avcı-Yücel, Ü. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 348-364.
• Sucuoğlu, B., & Kuloğlu, N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44-60.
• Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi: Ankara ili ilk ve ortaöğretim okulları örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Tuğrul, B., & Çelik, U. P. E. (2002). Normal çocuklarla çalışan anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 1-11.
• Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik görülen psikolojik belirtiler ve başa çıkma davranışları (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Tümkaya, S. ve Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 468–481
• Yürür, Ş., & Keser, A. (2011). İşe bağlı gerginlik ile iş tatmini ilişkisinde duygusal tükenmenin aracı rolü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(4), 165-194.