Schwarzt’ın Sosyal Değerler Modelindeki Bireysel Değerlere Göre Tüketicilerin Çevreye Duyarlı Tüketim Davranışlarının İsimsel Lojistik Regresyon Analizi İle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 995 - 1009, 24.04.2020

Tahir Benli , Yıldıray Kızgın

https://doi.org/10.33206/mjss.519209

Cited By: 1

Öz

Tüm
dünyanın yaşadığı çevre sorunlarının anlaşılması ekolojik bir bakış açısı
gerektirse de bu sorunların yaşanmasındaki insan etkisi dikkate alındığında,
davranışlar üzerinde etkisi olan değer yapılarının incelenmesi gereklidir. Bu
kapsamda, bu çalışmada, Schwartz Değerler Ölçeği” olarak bilinen ölçeğin ikinci
ekseni olan bireysel değerler boyutundaki “Kendini Aşma” ve “Kendini
geliştirme” değer öbekleri kapsamındaki değer yapılarının; Tasarruflu tüketim,
Geri dönüşüme destek verme, Çevreci satın alma davranış eğilimi sınıflarındaki
Çevreye duyarlı tüketim davranış eğilimlerine göre sınıflandırılması
amaçlanmaktadır. Bu amaçla, “Evrenselcilik”
, “İyilikseverlik”, “Güç”, “Başarı” ve “Hazcılık” değer yapılarının çevreci
davranış tipleri üzerindeki etkisinin anlaşılması amacıyla ABD’deki bir
üniversite öğrencilerinden kolayda
örnekleme yöntemiyle toplanmış 203 veriye İsimsel Lojistik Regresyon analizi
uygulanmıştır. Elde edilen model ile tasarruflu tüketim eğilimli bireylerde,
çevreci satınalma eğilimli bireylere göre; evrenselcilik ve başarı değerlerinin
negatif yönlü; iyilikseverlik değerinin ise pozitif ayrıştığı; geri dönüşüm
desteği eğilimli bireyler ile tasarruflu tüketim eğilimli bireylerin ise bu
değer yapıları açısından ayrışmadıkları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler, genç bireyler, sürdürülebilir tüketim davranışı, İsimsel Lojistik Regresyon Analizi

Investıgatıon Of Consumers Sustaınable Consumptıon Behavıors By Multınomınal Logıstıc Regressıon Analysıs Accordıng To Indivıdual Values Where Schwartz's Socıal Values Model

Öz

Although it
requires an ecological perspective to understand the environmental problems of
the whole world, it is necessary to examine the value structures that have an
impact on behaviors considering the impact of the human in these problems. In
this study, the value structures “Self-transcendence” and “Self-enhancement”
value groups in the dimension of individual values, which are the second axis
of the scale known as the Schwartz Values Scale; Environmentally conscious
consumption behaviors tendencies according to as Conservative consumption,
Recycling supporting and Environmental purchasing behaviors is aimed to be
classified. In order to understand the effect of value structures such as
"universalism", "benevolence", "power",
"achievement" and "hedonism" on environmental behavior
types; A total of 203 data were collected from a university student in the USA
using Multinominal Logistic Regression Analysis. According to obtained the
model, the individuals who are in the tendency of Conservative consumption
according to the individuals who are in the tendency Environmental purchasing
behaviors, about values "universalism" and "success" impact
on negative; but value "benevolence" as positive; however, it is understood
that individuals who are tendency to recycling support and individuals who have
a tendency to save consumption do not differ in terms of their value
structures.

Anahtar Kelimeler

Values, young people, Sustainable consumption behaviour, Multinominal Logistics Regression Analysis

Kaynakça

• Agresti, A. (2007). An introduction to categorical data analysis (C. 423). Wiley-Interscience. Erişim tarihi http://www.google.com/books?hl=tr&lr=&id=gCskkCZWjyIC&oi=fnd&pg=PR5&dq=An+Introduction+to+Categorical+Data+Analysis+1996&ots=5LUyB6NAi8&sig=QP5OYnVWJXNv2cqz2vUXlfMwYN4
• Aktaş, C., & Erkuş, O. (2009). Lojistik Regresyon Analizi ile Eskişehir’in Sis Kestiriminin İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 47–59.Bagozzi, R. P., & Dabholkar, P. A. (1994). Consumer recycling goals and their effect on decisions to recycle: A means-end chain analysis. Psychology & Marketing, 11(4), 313–340.
• Bircan, H. (2004). Lojistik regresyon analizi: Tıp verileri üzerine bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 185–208.
• Burmaoğlu, S., Oktay, E., & Üstün, Ö. (2009). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Beşeri Kalkınma Endeksi Verilerini Kullanarak Diskriminant Analizi ve Lojistik Regresyon Analizinin Sınıflandırma Performanslarının Karşılaştırılması. Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 23–49.
• Chan, Y. H. (2005). Biostatistics 305. Multinomial logistic regression. Singapore medical journal, 46(6), 259.
• Corraliza, J. A., & Berenguer, J. (2000). Environmental values, beliefs, and actions: A situational approach. Environment and behavior, 32(6), 832–848.
• Coşkun, S., Kartal, M., Coşkun, A., & Bircan, H. (2004). Lojistik regresyon analizinin incelenmesi ve diş hekimliğinde bir uygulaması. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimli\ugi Fakültesi Dergisi, 7(1-2004). Geliş tarihi gönderen http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/958.pdf
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357–1407.
• Çolak, E. (2002). Koşullu ve sınırlandırılmış lojistik regresyon yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir uygulama (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Demirutku, K., & Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: Portre Değerler Anketi’nin Türkçe uyarlaması. Türk psikoloji yazıları, 13(25), 17–25.Doğan, İ. (2002). Sosyoloji-Kavramlar ve Sorunlar (5. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Domencich, T. A., & McFadden, D. (1975). Urban travel demand-a behavioral analysis.
• Dunlap, R. E., Grieneeks, J. K., & Rokeach, M. (1983). Human values and pro-environmental behavior, 145-168.
• Dunlap, R. E., & Van Liere, K. D. (1978). The “new environmental paradigm”. The journal of environmental education, 9(4), 10–19.
• Evans, M., Jamal, A., & Foxall, G. (2006). Consumer behaviour. John Wiley and Sons Ltd.
• Fabowale, L., Orser, B., & Riding, A. (1994). Gender, structural factors, and credit terms between Canadian small businesses and financial institutions. Faculty of Business, Ryerson Polytechnic University. Geliş tarihi gönderen http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6648/is_n4_v19/ai_n28670392/
• Gardner, G. T., & Stern, P. C. (2002). Environmental problems and human behavior. Boston, MA: Pearson Custom Publishing.
• Girginer, N., & Cankuş, B. (2010). Eskişehir’de Belediye Hizmetlerine İlişkin Algı ve Memnuniyetin İkili Lojistik Regresyon Analizi İle Ölçülmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 297-322.
• Grunert, S. C., & Juhl, H. J. (1995). Values, environmental attitudes, and buying of organic foods. Journal of economic psychology, 16(1), 39–62.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (1998). Multivariate data analysis (C. 5). Prentice hall Upper Saddle River, NJ.Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations: Culture of the mind. New York, NY: McGraw-Hill.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). İnsan Aile Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kapıkıran, N. A., & Gündoğan, A. (2016). Çocukların değerlerinin ölçülmesi: Portrait değerler ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 620–639.
• Karalar, R., & Kiracı, H. (2010). Bireysel değerlerin sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik öğretmenler üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(2), 79–106.
• Karp, D. G. (1996). Values and their effect on pro-environmental behavior. Environment and behavior, 28(1), 111–133.
• Kluckhohn, C. (1951). Values and value-orientations in the theory of action: An exploration in definition and classification. Cambridge, MA: Harvard University Press.Long, J. S., & Freese, J. (2006). Regression models for categorical dependent variables using Stata. Stata Press.
• McCarty, J. A., & Shrum, L. J. (1994). The recycling of solid wastes: Personal values, value orientations, and attitudes about recycling as antecedents of recycling behavior. Journal of Business Research, 30(1), 53–62.
• Nordlund, A. M., & Garvill, J. (2002). Value structures behind proenvironmental behavior. Environment and behavior, 34(6), 740–756.
• Nordlund, A. M., & Garvill, J. (2003). Effects of values, problem awareness, and personal norm on willingness to reduce personal car use. Journal of environmental psychology, 23(4), 339–347.
• Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (C. 1-2). Eskisehir: Kaan Kitabevi.
• Özgür, E. (2013). Yaşa göre değer farklılıkları ve siyasi kuşak aidiyeti. Sosyoloji Dergisi, 3(26), 45–76.
• Özkalp, E. (2005). Sosyolojiye Giriş (14. Baskı). Bursa.: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Poortinga, W., Steg, L., & Vlek, C. (2004). Values, environmental concern, and environmental behavior: A study into household energy use. Environment and behavior, 36(1), 70–93.
• Press, S. J., & Wilson, S. (1978). Choosing between logistic regression and discriminant analysis. Journal of the American Statistical Association, 73(364), 699–705.Rokeach, M. (1973). The nature of human values. Free press.
• Schultz, P. W., Gouveia, V. V., Cameron, L. D., Tankha, G., Schmuck, P., & Franěk, M. (2005). Values and their relationship to environmental concern and conservation behavior. Journal of cross-cultural psychology, 36(4), 457–475.
• Schultz, P. W., & Zelezny, L. (1999). Values as predictors of environmental attitudes: Evidence for consistency across 14 countries. Journal of environmental psychology, 19(3), 255–265.
• Schwartz, S. H. (2009). Basic Human Values. Cross-National Comparison Seminar on the Quality and Comparability of Measures for Constructs in Comparative Research: Methods and Applications, Bolzano (Bozen), Italy, June 10-13, 2009.
• Schwartz, Shalom H. (1977). Normative influences on altruism. Içinde Advances in experimental social psychology (C. 10, ss. 221–279). Elsevier.
• Schwartz, Shalom H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Içinde Advances in experimental social psychology (C. 25, ss. 1-65). Elsevier.
• Schwartz, Shalom H. (1994). Beyond individualism/collectivism: New cultural dimensions of values. Sage Publications, Inc.
• Schwartz, Shalom H., & Bardi, A. (2001). Value hierarchies across cultures: Taking a similarities perspective. Journal of cross-cultural psychology, 32(3), 268–290.
• Schwartz, Shalom H., & Bilsky, W. (1987). Toward a universal psychological structure of human values. Journal of personality and social psychology, 53(3), 550.
• Schwartz, Shalom H., & Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of personality and social psychology, 58(5), 878.
• Schwartz, Shalom H., & Sagie, G. (2000). Value consensus and importance: A cross-national study. Journal of cross-cultural psychology, 31(4), 465–497.
• Steg, L., & Vlek, C. (2009). Encouraging pro-environmental behaviour: An integrative review and research agenda. Journal of environmental psychology, 29(3), 309–317.
• Stern, P. C. (2000). New environmental theories: toward a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal of social issues, 56(3), 407–424.
• Stern, P. C., & Dietz, T. (1994). The value basis of environmental concern. Journal of social issues, 50(3), 65–84.
• Stern, P. C., Dietz, T., Abel, T., Guagnano, G. A., & Kalof, L. (1999). A value-belief-norm theory of support for social movements: The case of environmentalism. Human ecology review, 6(2), 81–97.
• Stern, P. C., Dietz, T., & Guagnano, G. A. (1998). A brief inventory of values. Educational and psychological measurement, 58(6), 984–1001.
• Şener, A., & Hazer, O. (2007). Values and sustainable consumption behavior of women: a Turkish sample. Sustainable Development, 16(5), 291–300.Tatlıdil, H. (2002). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara: Ziraat Matbaacılık.
• Thøgersen, J., & Grunert-Beckmann, S. C. (1997). Values and attitude formation towards emerging attitude objects: From recycling to general, waste minimizing behavior. Advances in consumer research, 24(1).
• Thøgersen, J., & Ölander, F. (2002). Human values and the emergence of a sustainable consumption pattern: A panel study. Journal of economic psychology, 23(5), 605–630.