Hastalıklar Verimlilik ve Ulusal Gelir Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Analizi: Türkiye’de Kanser Örneği

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1855 - 1862, 21.07.2020

Pınar Koç

https://doi.org/10.33206/mjss.638491

Öz

Ölümcül hastalıklar beşeri emek stokunu
azaltıcı etkiler yaratırken, emek verimliliği kanalıyla beşeri sermaye stokunu
nitelik bakımından da negatif etkilemektedir. Ayrıca hastalıkların tedavisi
için ayrılan kaynak miktarının artması, daha üretken alanlara yapılabilecek
yatırım olanaklarını azaltarak etkin kaynak dağılımını bozucu etkiler
yaratmaktadır. Bu bağlamda 1990-2017 dönemini kapsayan bu çalışmanın amacı;
kanser örneği ele alınarak, hastalıklar, emek verimliliği ve ulusal gelir
arasındaki nedensellik ilişkilerini analiz etmektir. Çalışmada simetrik ve
zamanla değişen  simetrik nedensellik
testleri kullanılmıştır. Kanserli hasta sayısı, emek verimlilik endeksi ve kişi
başına düşen gelir düzeyi çalışmada kullanılan değişkenlerdir. Simetrik
nedensellik testi sonuçlarına göre kanserli hasta sayısı ile emek verimliliği
ve kişi başına düşen gelir arasında nedensellik ilişkisi yoktur. Ancak zamanla
değişen simetrik nedensellik testi sonuçlarına göre 2006, 2008 ve 2014
yıllarında kanserli hasta sayısı ile ulusal gelir arasında; 2008, 2011, 2014 ve
2017 yıllarında kanserli hasta sayısı ile verimlilik arasında nedensellik
ilişkisi vardır. Kanserli hasta sayısı ile verimlilik ve ulusal gelir düzeyi
arasında eş anlı nedenselliğin görüldüğü dönemler 2008 ve 2014 yıllarıdır.

 

Anahtar Kelimeler

Emek Verimliliği, Kanserli Hasta Sayısı, Simetrik nedensellik, Ulusal Gelir

Kaynakça

• Afsa, C.& Givord, P. (2002) “The Impact of Working Conditions on Absenteeism”, http:// www.crest.fr/ckfinder/userfiles/files/pageperso/givord/labour_economics.pdf(Erişim Tarihi : 11.06.2019)
• Amir Z., Moran A., Wals L., Iddenden R. & Luker, K. (2007). Return to Paid Work After Cancer: a British Experience.The Journal of Cancer Survival, 1(2): 129-36.
• Arozullah, A. M, Calhoun, E. A., Wolf, M., Finley, D.K., Heckinger, E. A., Gorby, N.S., Schumock , G.T. & Bennett, C. L. (2004). The Financial Burden of Cancer: Estimates From a Study of Insured Women With Breast Cancer. The Journal of Support Oncology, 2(3), s.271-278.
• Bloom, D. & Canning, D. (2008). Population Health and Economic Growth, World bank Working Paper No: 24, Washington.
• Case, A.& Deaton, A. (2005) “Broken Down by Work and Sex : How our Health Declines”, National Bureau of Economic Research, University of Chicago Press.
• Cuddington, J. (1993). Modeling the Macroeconomic Effects of AIDS, with an Application to Tanzania. The World Bank Economic Review, 7, 173-189.
• Çakır Edis, E. & Karlıkaya, C. (2007). The cost of lung cancer in Turkey. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 55(1): 51-58.
• Daly, K. (2000). “The Business Response to HIV/AIDS: Impact and Lessons Learned” , World Bank, Geneva and London.
• Ekwueme, D. U., Trogdon, J. G., Khavjou, O. A., Guy, G. P. (2015). Productivity Costs Associated with Breast Cancer Among Survivors Aged 18-44 Years. American Journal of Preventive Medicine. Volume 50, Issue 2, 286-294.
• Ertan A. E. (2003). Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi’nde İzlenen Bazı Akciğer Hastalarının Tanı ve Tedavi Sağlık Harcamaları. Basılmamış Tıpta Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
• Hacker, S.R. & Hatemi-J, A. (2006). Tests for Causality between Integrated Variables Using Asymptotic and Bootstrap Distributions: Theory and Application. Applied Economics, 38, 1489-1500
• Hanly, P. A. & Sharp, L. (2014). The Cost of Lost Productivity due to Premature Cancer-Ralated Mortality: an Economic Measure of the Cancer Burden. BMC Cancer, 14:224,1-10.
• Hanly, P., Timmons, A., Walsh, P., & Sharp, L. (2012). Breast and Prostate Cancer Productivity Costs: A Comparison of Human Capital Approach and the Friction Cost Approach. Value in Health. Vol.15, Issue 3, 429-436.
• Koçkaya G., Polat M., Wertheimer A. I., Özet A.,Malhan S., Vural İ. M., Akbulat, A., Artıran G., Gürsöz H. & Kerman S. (2013). Treatment Cost of Metastatic Colon Cancer in Turkey. Farmeconomia. Health Economics and Therapeutic Pathways. 14(1):19-25.Mahal, A., Karan, A. Fan, V. Y. & Engelgau, M. (2013). The Economic Burden of Cancers on Indian Households. Asia Pacific Journal of Cancer , 9,. 671–677.
• Özmen V., Gürdal S. Ö., Cabioğlu N., Özçınar B., Özaydın A. N., Kayhan A., Arıbal E., Şahin C., Saip P. & Alagöz O. (2017). Cost-Effectiveness of Breast Cancer Screening in Turkey, a Developing Country: Results from Bahçeşehir Mammography Screening Project.
• Pearce, A., Sharp, L., Hanly, P., Barchuk, A., Bray, F., Cancela, M., Gupta, P., Meheus, F., Qiao, Y., Sitas, F., Wang, S. & Soerjomataram, I. (2018). Productivity Losses due to Premature Mortality from Cancer in Brazil, Russia, India, China and South Africa (BRICS): A Population-Based Comparison. Cancer Epidemiology. 53, 27-34.
• Stenier, J. F., Tia, C.A, Main, D. S. & Bradley, C. J. (2004) . Assessing the Impact of Cancer on Work Outcomes. Cancer, Volume :101, Number :8, s.1703-1711.
• Toda, H.Y. & Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Torun, P. & Kutlar, A. (2018). Türkiye’de Kanserin Ekonomik Maliyetleri: Bir Hesaplanabilir Genel Denge Modeli. Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Dergisi, 21(1), 87-101.
• Venkatesan, P. (2018). Cancer-related Productivity Losses in BRICS Countries.The Lancet Oncology, Volume:19, Issue: 3, 147-149.WHO (2001). Macroeconomics and health: Investing in Health for Economic Development. Final Report of the Commission on Macroeconomics and Health. Geneva,
• Switzerland: World Health Organization.
• Yazıhan N. & Yılmaz, H. H. (2007). Türkiye’de Kanser Kontrolü. İçinde: Tuncer M.(Edt.) Türkiye’de Meme Kanseri: Ekonomik Etkinlik ve Maliyet Etkililik (ss.363-375) Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı.
• Zivot, E. and Andrews, D. W. K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, the OilPrice Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics 10(3): 251-270.