Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 1138 - 1150, 19.04.2021

Hatice Esen , Vahit Yiğit

https://doi.org/10.33206/mjss.661570

Cited By: 6

Öz

Hastanelerde sunulan sağlık hizmetleri, sağlık sistemlerinin en pahalı ve en önemli parçasıdır. Önemli maliyet girdileri oluşturmaktadır. Bu nedenle kıt olan kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, atıl durumdaki kaynakların tespit edilmesi ve performans değerlendirmesinin yapılması önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, yoğun bakım yatak kullanım etkinliğinin Pabon Lasso modeli (PLM) ile incelenmesidir. Araştırma retrospektif ve kesitsel olarak 2017 ve 2018 yılını kapsamaktadır. Araştırmaya bir eğitim araştırma hastanesinde hizmet veren tüm yoğun bakım üniteleri (YBÜ) dâhil edilmiştir. Araştırmada yoğun bakım ünitelerinin yatak kullanımı etkinliğini tespit edebilmek için yatak doluluk oranı (YDO), yatak devir hızı (YDH) ve ortalama kalış süresi (OKS) değişken olarak kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan iki yıllık veriler Temel Sağlık İstatistikler Modülünden (TSİM) elde edilmiştir. Verilerin analizinde Macromedia ve MS Excel yazılımlarından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulguları sonucunda yoğun bakım ünitelerinin yatak doluluk oranı, yatak devir hızı ve ortalama kalış sürelerinde 2017 yılına kıyasla 2018 yılında artış olduğu tespit edilmiştir. 2017 yılında yoğun bakımların %30’u verimli verimli bölgede iken, 2018 yılında %20’sinin verimli bölgede olduğu saptanmıştır. Yine 2017 yılında verimsiz olarak nitelendirilen 1. bölge yoğun bakımların %30’u yer alırken 2018 yılında bu oranın %20’ye düştüğü tespit edilmiştir. Her iki yılda bazı yoğun bakım ünitelerinin modelde değişken olarak kullanılan performans göstergeleri incelendiğinde ;en az biri açısında düşük performans gösterdiği saptanmıştır. Pabon Lasso modeli, yatak kullanım performansı hakkında hızlı ve anlamlı bilgiler vermektedir. Bu modelin yatak kullanım etkinliğinin ölçülmesinde diğer performans ölçüm yöntemlerinin yanı sıra kullanılması tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pabon Lasso Modeli, , Yoğun Bakım

Evaluation of Intensive Care Bed Utilization Efficiency with Pabon Lasso Model

Öz

The health services provided in hospitals are the most expensive and the most important part of the health systems. It has significant cost inputs. Therefore, effective and efficient use of scarce public resources, identification of dormant resources and performance evaluation are important. The aim of this study is to investigate the efficiency of intensive care bed use with Pabon Lasso model (PLM). The study includes retrospective and cross-sectional studies in 2017 and 2018. This study includes all intensive care units (ICUs) in a training and research hospital. In order to determine the effectiveness of bed use in intensive care units, bed occupancy rate (BOR), bed turnover rate (BTR) and average length of stay (ALS) were used as variables. The two-year data used in the study is obtained from the Basic Health Statistics Module (TSIM). The data is analyzed applying Macromedia and MS Excel software. As a result of the findings obtained from the research, it is found that the bed occupancy rate, bed turnover rate and average length of stay of the intensive care units increased in 2018 compared to 2017. In 2017, low BOR and BTR, long ALS were found to be inefficient in the 1st region, 30% of the ICU and 20% of the ICU in this region in 2018. When the performance indicators of BOR, BTR and ALS used as variables in the model of some intensive care units in both 2017 and 2018 are examined; it has been found that it shows poor performance in terms of less than one. When the performance indicators used in some intensive care units as variables in the model were examined in both years, it was found that they showed poor performance in terms of at least one. The Pabon Lasso model provides fast and meaningful information about bearing performance. It is recommended that this model can be applied in addition to other performance measurement methods in measuring bed use efficiency.

Anahtar Kelimeler

Pabon Lasso Model, Intensive Care Unit, Intensive Care Unit Bed Utilization Efficiency

Kaynakça

• Aeenparast, A., Farzadi, F., Maftoon, F., Zandian, H. & Yazdeli, M.R. (2015). Quality of Hospital Bed Performance Studies Based on Pabon Lasso Model. International Journal of Hospital Research 4(3): 143–48.
• Aksaraylı, M., Kıdak, L, B. ve Güneş, M. (2009). Sağlık İşletmelerinde Yatak Kullanım Etkinliğinin Benzetim Yoluyla Optimizasyonu: Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uygulaması. Gazi Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1(11): 1–22.
• Anushiravani, A., & Masoompour, S M. (2017). Assessing the Performance of a Medical Intensive Care Unit : A 5 ‑ Year Single ‑ Center Experience. Indian Journal of Critical Care Medicine | 21(3): 163–66.
• Arslan, E., Önder, N. T., Kayalı, S., Keskin, Z. ve Yiğit, Ö. (2015). Kamu Hastanelerinde Branş Bazında Hasta Başı Maliyet Analizi ( İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği ). Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2(1): 40–52.
• Azreena, E., Juni, M.H. & Rosliza, A.M. (2018). A Systematic Review of Hospital Inputs and Outputs in Measuring Technical Efficiency Using Data Envelopment Analysis. International Journal of Health and Clinical Sciences 5(1): 17–35.
• Bahadori, M., Sadeghifar, J., Hamouzadeh, M., Hakimzadeh, M. & Nejati, P.S. (2011). Combining Multiple Indicators to Assess Hospital Performance in Iran Using the Pabon Lasso Model. Australasian Medical Journal 4(4): 175–79.
• Beylik, U. ve Pekcan, Y.A. (2008). Eğitim Araştırma Hastanelerinde Etkinlik Analizleri ve Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi (3): 119–56.
• Boz, C., Yılmaz, F. ve Şenel, İK. (2018). Effective Factors on Bed Operating Performance of Public Hospitals Association. Ombudsman Akademik 5(9): 203–21.
• Caballer-tarazona, M., Moya-clemente, I., Vivas-consuelo, D., & Barrachina-martínez, I. (2010). A Model to Measure the Efficiency of Hospital Performance. Mathematical and Computer Modelling 52(7–8): 1095–1102. http://dx.doi.org/10.1016/j.mcm.2010.03.006.
• Çakmak, M., Öktem, M. K. ve Ömürgönülşen, U. (2009). Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu: Veri Zarflama Analizi Tekniği Ile Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Kadın
• Doğum Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 12(1): 1–36.
• Çalışkan, Z. (2016). Kamu Hastane Birlikleri Performansının Pabón LassoModeli İle Analizi. Sosyal Güvenlik Uzmanları Derneği Sosyal Güvence Dergisi 5(10): 1–24.
• Choi, N. H. & Jung, K. (2017). Measuring Efficiency and Effectiveness of Highway Management in Sustainability. Sustainability (Switzerland) 9(8): 1–15.
• Cooper, G.S., Sirio, C.A., Rotondi, A.J., Shepardson, L.B., & Rosenthal, G.E. (2016). Are Readmissions to the Intensive Care Unit a Useful Measure of Hospital Performance? Medical Care 37(4): 399–408.
• Davoud, A., Mohammad, P., Issac, B., Hossein, A., Sadeghi, G. & Salarikhah, E. (2014). Contemporary Use Of Hospital Efficiency İndicators To Evaluate Hospital Performance Using The Pabon Lasso Model. 3(2): 1–8.
• Ekiyor, A. (2015). Evaluating Performance of Chest Diseases Departments Using Hospital Efficiency Indicators in Turkey. British Journal of Economics, Management & Trade 6(2): 145–50.
• Emamgholipour, S., Afkar A., Eskandari M. &Tavakkoli, M. (2015). Performance Evaluation of the Effect of Additive Metformin to Progesterone on Patients A 5-Year Assessment with Endometrial. International Journal of Hospital Research 4(4): 177–88.
• Evans, D. B., Edejer, T. T-T., J., Lauer, J., Frenk, J. & Murray, C. J. L. (2001). Measuring Quality: From the System to the Provider. International Journal for Quality in Health Care 13(6): 439–46.
• Giancotti, M., Guglielmo, A. &Mauro, M. (2017). PLoS ONE Efficiency and Optimal Size of Hospitals: Results of a Systematic Search.
• Gollhofer, R E. (2015). Measuring The Impact of Process Improvement Programs on The Performance of Hospitals In Mid-Atlantic Region Using Data Envelopment Analysis” Capella University.
• Gree, L.V. (2002). How Many Hospital Beds? Sage Publications 39(4): 400–412.
• Güzel, A. (1996). Kapasite Kullanım Oranları: Ankara Rehabilitasyon Merkezinde Kapasite Kullanım Oranlarının Analizi ve Etki Eden Faktörlerin Tespitine Yönelik Bir Model. Hacettepe Üniveristesi.
• Hafidz, F., Ensor, T. & Tubeuf, S. (2018). Assessing Health Facility Performance in Indonesia Using the Pabón-Lasso Model and Unit Cost Analysis of Health Services. International Journal of Health Planning and Management (January): 1–16.
• Harper, P. R., &A. K. Shahani. (2002). Modelling for the Planning and Management of Bed Capacities in Hospitals. Journal of the Operational Research Society 53(1): 11–18.
• Hosseini, S.E., Ebrahimipour, H., Badiee, S., Haghighi, H., Mahmoudian, P. & Vafaee-Najar, A. (2016). Performance Evaluation of Mashhad University of Medical Sciences Hospitals During 2006-2011: Application of Pabon Lasso Model. Jentashapir J Health Res. 7(4): 1–6.
• Keegan, A.D. (2010). Hospital Bed Occupancy : More than Queuing for a Bed. MJA 193(5): 291–93.
• Khalifa, M. and Khalid, P. (2015). Developing Strategic Health Care Key Performance Indicators: A Case Study on a Tertiary Care Hospital. Procedia Computer Science 63(Icth): 459–66.
• Lasso, HP. (1986). Evaluating Hospital Performance through Simultaneous Application of Several Indicators. Bulletin Of The Pan American Health Organization 20(4): 341–57.
• Linna, M., Häkkinen, U. &Magnussen, J. (2006). Comparing Hospital Cost Efficiency Between Norway and Finland. Health policy 77: 268–78.
• Mehrtak, M., Yusefzadeh, H.& Jaafaripooyan, E. (2014). Pabon Lasso and Data Envelopment Analysis : A Complementary Approach to Hospital Performance Measurement. Global Journal of Health Science 6(4): 108–16.
• Özcan, Y.A. (2009). Technometrics Quantitative Methods in Health Care Management: Techniques and Applications. Second. San Francisco: Jossey-Bas.
• Özkan, B., Başlıgil, H. ve Şahin, N. (2011). Supplier Selection Using Analytic Hierarchy Process: An Application From Turkey. Proceedings of the World Congress on Engineering II: 4–9.
• Rahman, H., Tumpa, T. J., Ali, S.M. & Kumar, S. (2018). A Grey Approach to Predicting Healthcare Performance.” Measurement: 1–48. https://doi.org/10.1016/j.measurement.2018.10.055.
• Sağlıkta Akreditasyon Standartları (SAS). (2015). Sağlıkta Akreditasyon Standartları. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Sağlık Bakanlığı( SB). (2016). Sağlık İstatistikleri Yıllığı. T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü (2017). Kamu Hastaneleri İstatistik Raporu, Sağlık Bakanlığı, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, İstatistik, Analiz, Raporlama ve Stratejik Yönetim Daire Başkanlığı. T.C. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genei Müdürlüğü, İstatistik, Analiz, Raporlama ve Stratejik Yönetim Daire Başkanlığ.
• Sağlık Bakanlığı (SB) (2019). “Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü.” https://yhgm.saglik.gov.tr/TR,40307/sozlesmeli-yonetici-performans-degerlendirme-kriterleri-gosterge-kartlari.html.
• Sümbüloğlu, K. (1990). Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler. 3. Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Tengilimoğlu, D., Işık, O. ve Akbolat, M. (2012). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Ankara: Siyasal Kitapevi Yayıncılık.