XVI. Asrın İlk Yarısında Kratova’da Nüfus ve Demografik Yapı

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 1951 - 1963, 30.07.2021

Selçuk Ural

https://doi.org/10.33206/mjss.909649

Öz

 Osmanlı Devleti hükmettiği coğrafyalarda kendine özgü bir idare tarzı benimsemiştir. Bu tarz Balkanlarda gerçekleştirdikleri fetihler akabinde bölgede uzun süreli ve kalıcı etki bırakmalarını sağlamıştır. Fethettikleri bölgelerde geleneksel tahrir işlemi sayesinde düzenli olarak nüfus ve arazi sayımlarını gerçekleştirmişlerdir. Devletin tüm kademelerinde hissedilen bu anlayış sayesinde de Osmanlılar hem hazinelerine gelir sağlamışlar hem de gerçekleştirecekleri akınlarda gerekli asker gücünü edinebilmişlerdir. Böylece egemen oldukları coğrafya ile toplumları daha iyi kavrayıp yönetebilmişlerdir. Vergiye tabi nüfusun belirlenmesiyle de hem iktisadi hem de idari düzenin kurulmasını sağlamıştır. Bu çalışmada da XVI. asrın ilk yarısına ait arşiv kayıtları eşliğinde Kratova’nın ve bölgenin nüfus ve demografik yapısı ortaya çıkarılmak amaçlanmıştır. Böylece Osmanlı Devleti’nin bahsi gen yüzyılda Kratova özelinde Balkanlarda uygulamaya çalıştığı nüfus ve iskân politikası aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kratova, Tahrir, Nüfus, Demografi

Kaynakça

• 167 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Rum İli Defteri (937/1530) (2003). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları.
• Barkan, Ö. L. (1953). Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi. Türkiyat Mecmuası X, 1-26.
• Baştav, Ş. (1989). Bizans İmparatorluğu Tarihi Son Devir. Ankara: TKAE Yayınları.
• Beldicianu, E (1995). Osmanlı İmparatorluğunun Örgütü. İçinde R. Mantran (Edt.). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. (ss.145-170). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Çiçek, K. (1995). Osmanlı Tahrir Defterlerinin Kullanımında Görülen Bazı Problemler ve Metod Arayışları. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 97, 93-111.
• Emecen, F. (2014). Defteri Köhne Pirlepe Kırçova Kesiminin En Eski Tımar Defteri. Osmanlı Araştırmaları Dergisi 43 (43), 341-474.
• Göyünç, N. (1979). Hane Deyimi Hakkında. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi XXXII, 305-335.
• Gümüşçü O. (2001). XVI. Yüzyılda Larende Karaman Kazasında Yerleşim ve Nüfus. Ankara: TTK Yayınları.
• İnalcık, İ. (1992). Bayezid I. Diyanet İslam Ansiklopedisi 5, İstanbul: Diyanet Vakfı, 231-234.
• İnbaşı, M. (2012). Üsküp, Diyanet İslam Ansiklopedisi 42, İstanbul: Diyanet Vakfı, 377-381.
• Kahraman, A. ve Dağlı A. (2010). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayıncılık.
• Kiel, M. (2009). Selanik, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 36, İstanbul: Diyanet Vakfı, 352-357.
• Kratova Belediyesi Resmi Web Sitesi (2021). Belediye Bilgilendirme Sitesi. Erişim adresi: http://www. http://www.opstinakratovo.gov.mk/wp-content/uploads/2015/11/Opstina_Krotovo-Profil.pdf
• Osmanlı Yer Adları I (2013). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları.
• Republic of Macedonia Municipality Kratovo (2015). Project Appraisal Document. Constrruction of new green market in the municipality Krotovo. Erişim adresi: https://finance.gov.mk/wp-content/uploads/2009/09/PAD_Kratovo-za-na-web.pdf.
• Telli, H. (2020). Osmanlı Döneminde Makedonya Kratova’da Eğitim Kurumları. A. İmamoğlu (Edt.). İçinde Balkanlar ve İslam Kongresi (ss.307-324). Edirne, Edirne: Trakya Üniversitesi Yayını.
• Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defterleri Tasnifi, TTd.nr.74
• Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Maliyeden Müdevver Defterleri Tasnifi, MAD.nr.170
• Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defterleri Tasnifi, TT.nr.167
• Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defterleri Tasnifi, TT.nr.267
• Yavuz, E. (1989). Osmanlı İmparatorluğunda Bulgarlar Voynuklar. Ankara: TTK Yayınları.