İktisadi Büyüme ve Tüketim Harcamaları Arasındaki İlişki: Türkiye ve Doğu Avrupa Örneği

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1077 - 1086, 26.07.2022

Erhan Duman

https://doi.org/10.33206/mjss.1004016

Öz

Tüketim harcamaları ekonomik büyümeyi etkileyen temel faktörler arasında yer almaktadır. Özel sektör, kamu ve hane halkının tüketim harcamaları, Türkiye ve Doğu Avrupa ekonomileri gibi tüketime dayalı ekonomilerde büyümeye daha fazla katkı sağlamaktadır. Ayrıca tüketim harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi kısa vadeli para politikalarını etkilemektedir. Bu etki, para politikası kararları için alınan kısa vadeli tüketim harcamalarında farklılıklara neden olmaktadır. Bu bağlamda ekonomik karar vericilerin tüketim harcamalarını etkileyen faktörleri inceleyerek daha doğru politika kararları vermeleri gerekmektedir. Bu çalışmada özellikle son yıllarda Türkiye ve Doğu Avrupa kaynaklı tüketim harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki 2010-2020 dönemi yıllık veriler kullanılarak panel veri analiz yöntemiyle incelenmesi amaçlanmaktadır. Analiz sonuçlarına göre, incelenen ülkelerin tüketim harcamaları ile ekonomik büyüme arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunurken, faiz oranları ve reel efektif döviz kuru ile ekonomik büyüme arasında anlamlı ve negatif bir ilişki bulunmuştur. Bu durumda ekonomik büyüme üzerinde temel belirleyici değişkenin tüketim harcamaları olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İktisadi Büyüme, Tüketim Harcamaları, Faiz Oranları, Reel Efektif Döviz Kuru, Türkiye ve Doğu Avrupa Ülkeleri

Kaynakça

• Adedeji, A. O. ve Adegboye, A. A. (2013). The determinants of private consumption spending in Nigeria. International Journal of Business and Economic Research, 1(2), 103-116.
• Akın, T. ve Dağlıoğlu, C. (2021). “Tüketim, belirsizlik ve borçlanma kısıtı üçlemi: Türkiye örneği. Journal of Yasar University, 16(6), 414-433.
• Arellano, M. ve Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68(1), 29-51.
• Azeem, M.S.H., Mahmood, F. ve Sheikh, A.A. (2019). Exchange rate volatility and domestic consumption: A comparative study of developed, developing and emerging economies. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 9(3), 164-179.
• Baltagi, H. B. (2005). Econometric analysis of panel data (Third Edition). England: John Wiley & Sons Ltd.
• Barro, J. R. (1989). The ricardian approach to budget deficits. Journal of Economic Perspective, 3(2), 37-54.
• Blanchard, J. O. ve Fischer, S. (1989). NBER macroeconomics annual 1989. London: MIT Press.
• Choi, N. (2001). Unit root test for panel data. Journal of International Money and Finance, 20(2), 249-272.
• Clark J. M. (1951). Readings in the theory of ıncome distribution. (Eds.) Irwin R.D., Homewood, 58-71.
• Düzgün, R. ve Bilgili, E. (2008). Kamu tüketim harcaması ve özel tüketim: Orta Asya ülkeleri üzerine panel veri analizi. Sosyo-Ekonomi Dergisi, 2008(2), 75-88.
• Felderer, B. ve Homburg, S. (2017). Makro iktisat ve yeni makro iktisat. Ankara: Efil Yayınevi.
• Fischer, S. ve Gelb, A. (1991). The process of socialist economic transformation. Journal of Economic Perspectives, 5(4), 95-105.
• Flodén, M. (2006). Saving labour supply and under uncertainty. The Economic Journal SSE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance, 597, 1-20.
• Friedman, M. (1957). A theory of the consumption function. New Jersey: Princeton University Press.
• Guisan, M. C. (2004). A comparison of causality tests applied to the bilateral relationship between consumption and gdp in the USA and Mexico. International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 1(1), 115-130.
• Guo, K. ve N'Diaye, P. (2010). Determinants of China's private consumption: an international perspective. IMF Working Papers, 10(93), 1-16.
• Hsiao, C. (2003). Analysis of panel data. Second Edition, New York: Cambridge University Press. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.465.9928&rep=rep1&type=pdf.
• Jappelli, T. ve Pagano, M. (1989). Consumption and capital market ımperfections: An international comparison. The American Economic Review, 79(5), 1088-1105.
• Keynes, M. J. (1936). İstihdam, faiz ve paranın genel teorisi. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Koyuncu, C. ve Ünal, H. S. (2020). The link between GDP and household consumption expenditures in the longrun in Turkey: ARDL Analysis. Balkan ve Near Eastern Journal of Social Sciences, 6(1), 171-177.
• Kugler, P. (1985). Autoregressive modeling of consumption, ıncome, inflation and ınterest rate data: A multicountry study. Empirical Economics, 10(1), 37-50.
• Leland, H. (1978). Saving and uncertainty: The precautionary demand for saving uncertainty in economics. Academic Press, 82(3), 465-473.
• Levin, A., Lin, C. ve Chu, C. J. S. (2002) Unit root tests in panel data: Asymptotic and finite-sample properties. Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
• Modigliani, F. (1963). The life cycle hypothesis of saving: aggregate ımplications and tests. American Economic Review, 53(1), 55-84.
• Nikbin, B. ve Panahi, S. (2016). Estimation of private consumption function of Iran: Autoregressive distributed lag approach to co-integration. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(2), 653-659.
• Ricardo, D. (1997). Ekonomi politiğin ve vergilendirmenin ilkeleri. İstanbul: Belge Yayıncılık.
• Soto, M. (2007). System GMM estimation with a small number of individuals.
• Tapşin, G. ve Hepsağ, A. (2014). An analysis of household consumption expenditures in EA-18. European Scientific Journal, 10(16), 1-12.
• Yamak, R., Yamak, N. ve Ece, E. (2019). Tüketim fonksiyonu ve tüketici güven endeksi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 511-532.