Öğretmenlik Deneyimine İlk Adım: Öğretmenlik Uygulaması Sürecinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 973 - 990, 26.07.2022

Gülçin Zeybek Kasım Karataş

https://doi.org/10.33206/mjss.995588

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması sürecine ilişkin görüş ve deneyimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çeşitli lisans programlarına kayıtlı 17’si erkek, 79’u kadın olmak üzere toplam 96 öğretmen adayından veri toplanmış; açık uçlu anket yoluyla toplanan veriler, tematik olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara bakıldığında, öğretmenlik uygulama sürecinin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine hazırlanmasında önemli bir süreç olduğu görülmüştür. Aynı şekilde bu sürecin öğretmen adaylarını kişisel ve mesleki olarak geliştirmede onlara birçok yönden katkıları olduğu; bununla birlikte süreci mentör eden öğretmenin de önemli rollere sahip olduğu keşfedilmiştir. Son olarak öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasının daha nitelikli bir hale getirilmesini, kendilerini pedagojik olarak güçlendirecek şekilde bir planlamanın yapılması gerektiğini önerdikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik, Öğretmenlik Uygulaması, Mentörlük, Öğretmen Adayları

Kaynakça

• Acheson, K. A. ve Gall, M. D. (1980). Techniques in the clinical supervision of teachers. London: Longman.
• Arıkan, Y. D. (2009). Bilişim teknolojileri öğretmen adayları ve öğretmenlik uygulaması dersi. Ege Eğitim Dergisi 10(1), 1–231. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egeefd/issue/4910/67241
• Aslan, M. ve Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 33(1), 144-162. doi:10.16986/HUJE.2017030313
• Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ballı, F. E., Müldür, M. ve Büyükkarcı, A. (2018). Pedagojik formasyon eğitimi alan ögretmen adaylarının Ögretmenlik Uygulaması II dersine ilişkin görüşleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(25), 301-325. doi:10.29329/mjer.2018.153.16
• Bay, D. N., Şeker, P. T. ve Alisinanaoğlu, F. (2020). Öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 4(1), 1-20. doi:10.34056/aujef.625497
• Braun, V. ve Clarke, V. (2019). Reflecting on reflexive thematic analysis. Qualitative Research in Sport, Exercise and Health, 11(4), 589-597. doi:10.1080/2159676X.2019.1628806
• Bektaş, M. ve Ayvaz, A. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinden beklentileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 209-232. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17381/181477
• Bektaş, M. ve Can, A. A. (2019). Sınıf öğretmenlerine uygulama öğretmenliği görev ve sorumluluklarının kazandırılması. Eğitim ve Bilim, 44(200), 23-45. Erişim adresi: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/8251/2979
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. ve Akgün, Ö. E. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cansaran, A., İdil, Ö. ve Kalkan, M. (2006). Fen bilgisi eğitimi anabilim dallarındaki “Okul Deneyimi” uygulamalarının değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 83-99. Erişim adresi: http://www.gefad.gazi.edu.tr/tr/pub/issue/6754/90811
• Clarke, A., Triggs, V. ve Nielsen, W. (2014). Cooperating teacher participation in teacher education: A review of the literature. Review of Educational Research, 84(2), 163–202. doi:10.3102/0034654313499618
• Çapraz, C., ve Samancı, O. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşleri ve okul deneyiminin ilk gününde hissettikleri duygular. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 179-188. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2835/38619
• De Vaus, D. (1995) Research design in social research. London: Routledge.
• Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının ‘öğretmenlik uygulaması’ üzerine görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1), 207-221. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue/3368/46502
• Eskici, M. (2020, Ekim). Öğretmen yetiştirme sürecinin bir parçası: Öğretmenlik uygulaması. VI. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kongresinde sunulan bildiri, Antalya.
• Gao, X., ve Benson, P. (2012). "Unruly pupils" in pre-service English language teachers' teaching practicum experiences. Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 38(2), 127-140. doi:10.1080/02607476.2012.656440
• Gürses, A., Bayrak, R., Yalçın, M., Açıkyıldız, M. ve Doğar, Ç. (2005). Öğretmenlik uygulamalarında mikro öğretim yönteminin etkililiğinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 1-10. Erişim adresi: https://www.academia.edu/775422
• Güzel, H., Berber, N. C. ve Oral, İ. (2010). Eğitim fakültesi uygulama okulları işbirliği programında görevli öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 19-36. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49066/626034
• Hobson, A. J., Ashby, P., Malderez, A. ve Tomlinson, P. D. (2009). Mentöring beginning teachers: What we know and what we don’t. Teaching and Teacher Education, 25(1), 207-216. doi:10.1016/j.tate.2008.09.001
• Hong, J. Y. (2010). Pre-service and beginning teachers’ professional identity and its relation to dropping out of the profession. Teaching and Teacher Education, 26(8), 1530-1543. doi:10.1016/j.tate.2010.06.003
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışık Matbaası.
• Karasu Avcı, E. ve İbret, B. Ü. (2016). Öğretmenlik uygulaması 2 dersine ilişkin okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2519-2536. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/27735/318050
• Koç, C. ve Yıldız, H. (2012). Öğretmenlik uygulamasının yansıtıcıları: Günlükler. Eğitim ve Bilim, 37(164), 223-236. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRNd01qQXdNQT09
• Kokkinos, C. M. ve Stavropoulos, G. (2016). Burning out during the practicum: The case of teacher trainees. Educational Psychology, 36(3), 548-568. doi:10.1080/01443410.2014.955461
• Le, C. V. (2014). Great expectations: The TESOL practicum as a professional learning experience. TESOL Journal, 5(2), 199-224. doi:10.1002/tesj.103
• Lee, J., Tice, K., Collins, D., Melton, J., Brown, A. L., Smith, C. ve Fox, J. (2012). Assessing student teaching experiences: Pre-service teachers’ perceptions of their preparedness and efficacy. Educational Research Quarterly, 36, 3-19. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1061946.pdf
• Lewis, A. D. (2019). Practice what you teach: How experiencing elementary school science teaching practices helps prepare teacher candidates. Teaching and Teacher Education, 86, 1-10. doi:10.1016/j.tate.2019.102886
• Malderez, A., Hobson, A. J., Tracey, L. ve Kerr, K. (2007). Becoming a student teacher: core features of the experience. European Journal of Teacher Education, 30(3), 225-248. doi:10.1080/02619760701486068
• Mcnamara, D. (1995). The influence of student teachers’ tutors and mentörs upon their classroom practice: an exploratory study. Teaching & Teacher Education, 11, 51- 61. doi:10.1016/0742-051X(94)00014-W
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco: John Wiley.
• Mukeredzi, T. G. (2016). The “journey to becoming”: pre-service teachers’ experiences and understandings of rural school practicum in a South African context. Global Education Review, 3(1), 88-107. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1090181.pdf
• MEB Mevzuat (1998/2493). Öğretmen adaylarının Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim öğretim kurumlarında yapacakları öğretmenlik uygulamasına ilişkin yönerge. Tebliğler Dergisi. Erişim adresi: http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/263.pdf
• Oral, B. ve Dağlı, A. (1999). Öğretmen adaylarının okul deneyimine ilişkin algıları. Çağdaş Eğitim, 254, 18-24.
• Özçelik, N. (2012). Yabancı dil öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 32(2), 515-536. Erişim adresi: https://www.gefad.gazi.edu.tr/tr/pub/gefad/issue/6735/90544
• Özdaş, F. ve Çakmak, M. (2018). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2747-2766. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/42447/511244
• Paker, T. (2005, Eylül). Öğretmenlik uygulamasında öğretmen adaylarının uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanının yönlendirmesiyle ilgili karşılaştıkları sorunlar. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulmuş bildiri, Denizli.
• Roth, W.-M. ve Tobin, K. (Eds.). (2005). Teaching together, learning together. New York, NY: Peter Lang.
• Saka, M. (2019). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine Yönelik Değerlendirmeleri. İlköğretim Online, 18(1), 127-148. doi:10.17051/ilkonline.2019.527173
• Sancak Aydın, G. ve Çilsalar Sağnak, H. (2020). Öğretmen adayları neler hissediyor? Öğretmenlik uygulaması kapsamında deneyimlenen duyguların ve edinilen deneyimlerin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(9), 85-100. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/56911/778600
• Schön, D. A. (1987). Educating the reflective practitioner. San Francisco: Jossey Bass.
• Severcan, S. (2007). Okul öncesi öğretmen adaylarının uygulama yaptıkları okul öncesi eğitim kurumlarında karşılaştıkları sorunların belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Soslau, E., Gallo-Fox, J. ve Scantlebury, K. (2019). The promises and realities of implementing a coteaching model of student teaching. Journal of Teacher Education, 70(3), 265-279. doi:10.1177/0022487117750126
• Soslau, E., Kotch-jester, S., Scantlebury, K. ve Sleason, S. (2018). Coteachers’ huddles: Developing adaptive teaching expertise during student teaching. Teaching and Teacher Education: An International Journal of Research and Studies, 73(1), 99-108. doi:10.1016/j.tate.2018.03.016
• Tebliğler Dergisi (1998). Öğretmen adaylarının milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim öğretim kurumlarında yapacakları öğretmenlik uygulamasına ilişkin yönerge. Erişim adresi: http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/263.pdf
• Yıldırım R. G., Özyılmaz Akamca G., Ellez, A. M., Karabekmez S. ve Bulut Üner, A. N., (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(2), 306-316. doi:10.5961/jhes.2019.332
• Yılmaz, M. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulaması dersini yürüten öğretim elemanlarına ilişkin görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1377-1387. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/24241/256986
• Yuan, R. ve Lee, I. (2015). The cognitive, social and emotional processes of teacher identity construction in a pre-service teacher education programme. Research Papers in Education, 30, 469-491. doi:10.1080/02671522.2014.932830
• Yükseköğretim Kurulu (1998a). Aday öğretmen kılavuzu. Erişim adresi: URL:http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/aday_ogretmen/adayogr.html.
• Yükseköğretim Kurulu (1998b). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara: Öğretmen Eğitimi Dizisi.
• Yükseköğretim Kurulu (1998c). YÖK Dünya Bankası fakülte-okul işbirliği kılavuzu. Ankara: Öğretmen Eğitimi Dizisi.
• Yükseköğretim Kurulu (1999). Türkiye’de öğretmen eğitiminde standartlar ve akreditasyon. Öğretmen Eğitimi Dizisi: Ankara.