Boşanma Yaşantısı Olan Bireylerin Yaşamda Anlam ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ile Travma Sonrası Büyümeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 258 - 269, 25.01.2023

Refika Başarıkan Tolga Seki

https://doi.org/10.33206/mjss.1166664

Öz

Boşanma, bireylerin psikolojik sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sebep olan travmatik bir yaşam olayıdır. Boşanmayı takiben insanların belli alanlarda pozitif değişimler yaşayabildiği yani psikolojik olarak büyüme deneyimleyebildiği bilinmektedir. Bu doğrultuda, bu çalışmanın amacı, boşanma yaşantısı olan bireylerin yaşamda anlam ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile travma sonrası büyümeleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama tekniği kullanılmıştır. Araştırmaya Türkiye’nin 55 farklı şehrinden boşanma yaşantısı olan 345 kişi katılmıştır. Katılımcıların 200’ü kadın (%58), 145’i erkektir (%42). Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Travma Sonrası Büyüme Ölçeği (TSBÖ)”, “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ)”, “Yaşamda Anlam Ölçeği (YAÖ)” kullanılmıştır. Yaşamda anlam ve psikolojik dayanıklılığın travma sonrası büyüme üzerindeki etkisi AMOS programı ile Yapısal Eşitlik Modeli oluşturularak incelenmiştir. Araştırmada verilerin normal dağılım gösterdiği ve ölçme araçlarının güvenilirlik katsayılarının yeterli olduğu görülmüştür. Travma sonrası büyüme ile kısa psikolojik sağlamlık (r= 0.29, p<.001), anlamın varlığı (r= 0.49, p<.001) ve anlam arayışı (r= 0.12, p<.001) arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. YEM ile test edilen modelin uyum iyiliği değerleri yeterli bulunmuştur. YEM sonucunda anlamın varlığı (β= .50), anlam arayışı (β= .27) ve psikolojik dayanıklılığın (β= .29) travma sonrası büyümeyi pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Ayrıca yaşamın anlamı ve psikolojik dayanıklılığın, travma sonrası büyümeye ilişkin varyansın (R2) %35’ini açıkladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Boşanma, Yaşamda Anlam, Psikolojik Dayanıklılık, Travma Sonrası Büyüme

Analyzing the Relationship between Levels of Meaning in Life and Psychological Resilience of Those Individuals with a Background of Divorce and Their Post-traumatic Growth

Öz

Divorce is a traumatic event which has negative effects on the psychological health of individuals. It’s known that after a divorce, people can experience positive changes in certain aspects of their lives, that is, they can experience psychological growth. In this direction, the aim of this study is to reveal the relationship between meaning in life and psychological resilience levels of individuals who have experienced divorce and their post-traumatic growth. Relational screening technique which is one of the quantitative research methods was used in the study. 345 people living in 55 different cities of Turkey and having a divorce background participated in the research. 200 (58%) of the participants were female and 145 (42%) were male. "The Post Traumatic Growth Scale", "The Brief Resilience Scale", "The Meaning in Life Scale" were used as data collection tools in the study. The effects of meaning in life and psychological resilience on post-traumatic growth were examined creating the Structural Equation Model with AMOS Program. According to the study data showed a normal distribution and the reliability coefficients of data collection tools were sufficient. It’s found that there is a significant and positive correlation between post-traumatic growth and resilience (r=0.29, p<.001), presence of meaning (r=0.49, p<.001) and search for meaning (r=0.12, p<.001). Goodness-of-fit values of the model tested with SEM were found to be sufficient. As a result of SEM, present meaning (β= .50), meaning seeking (β= .27), and resilience (β= .29) were found to positively affect post-traumatic growth. In addition, it was determined that meaning of life and resilience explained (R2) 35% of the variance in post-traumatic growth.

Anahtar Kelimeler

Divorce, Meaning of Life, Psychological Resilience, Post-traumatic Growth

Kaynakça

• Adelstein, K. E., Anderson, J. G. ve Taylor, A. G. (2014). Importance of meaning-making for patients undergoing hematopoietic stem cell transplantation. Oncology NursingForum, 41(2), 172-184.
• Aksu, C. (2019). Kadınların ekonomik katılımlarının boşanmalar üzerine etkisi ve iş dışı zamanlarının yeniden değerlendirilmesi: Avrupa örneği – panel veri analizi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Altundağ, Y. (2013). Anne-babası boşanmış ergenlerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinde yordayıcı değişkenler olarak yaşam doyumu ve yalnızlık (Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Amato, P. R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and Family, 62(4), 1269-1287. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01269.x
• Amato, P. R. ve Previti, D. (2003). People's reasons for divorcing: Gender, social class, the life course, and adjustment. Journal of Family Issues, 24(5), 602-626. https://doi.org/10.1177%2F0192513X03254507
• Atak, H. ve Taştan, N. (2012). Romantik ilişkiler ve aşk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4), 520-546. https://doi.org/10.5455/cap.20120431
• Bensimon, M. (2012). Elaboration on the association between trauma, PTSD and posttraumatic growth: The role of trait resilience. Personality and Individual Differences, 52(7), 782-787. https://doi.org/10.1016/j.paid.2012.01.011
• Bevvino, D. L. Ve Sharkin, B. S. (2003). Divorce adjustment as a function of finding meaning and gender differences. Journal of Divorce and Remarriage, 39(3-4), 81-97. https://doi.org/10.1300/J087v39n03_04
• Bilici, A. B. (2014). Boşanma sürecinin çocuklar üzerindeki psiko-sosyal etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 79-110. https://doi.org/10.18505/cuifd.254667
• Bloom, B. L., Asher, S. J. ve White, S. W. (1978). Marital disruption as a stressor: a review and analysis. Psychological Bulletin, 85(4), 867-894. https://doi.org/10.1037/0033-2909.85.4.867
• Brassai, L., Piko, B. F. ve Steger, M. F. (2011). Meaning in life: Is it a protective factor for adolescents’ psychological health?. International Journal of Behavioral Medicine,18(1), 44-51. https://doi.org/10.1007/s12529-010-9089-6
• Boullion, G. Q., Pavlacic, J. M., Schulenberg, S. E., Buchanan, E. M. ve Steger, M. F.(2020). Meaning, social support, and resilience as predictors of posttraumatic growth: A study of the Louisiana flooding of August 2016. American Journal of Orthopsychiatry, 90(5), 578-585. https://doi.org/10.1037/ort0000464
• Burger, J. M. (2006). Kişilik: Psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri (Çev: İ.D.Ergüvan-Sarıoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). New York: Taylor & Francis.
• Caplan, G. (1964). Principles of preventive psychiatry. New York: Basic Books.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları. Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Couto, M. C. P., Koller, S. H. ve Novo, R. (2011). Stressful life events and psychological well-being in a brazilian sample of older persons: The role of resilience. Ageing Int, 36, 492-505. https://doi.org/10.1007/s12126-011-9123-2
• Dana, D. A. (2021). Terapide polivagal teori: Ruhsal düzenlemenin ritmine uymak (Çev: D. Olgaç). İstanbul: Psikonet Yayınları.
• Demirbaş, N. (2010). Yaşamda anlam ve yılmazlık (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doğan, (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness and Well-Being, 3(1), 93-102. Erişim adresi: https://www.tayfundogan.net/
• Doğan, Ş. (2016). Boşanma nedenlerine yönelik tutumlar: Boşanmayı artırıcı veya engelleyici faktörlere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Itobiad: Journal of the Human and Social Science Researches, 5(4), 991-1001. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/206385
• Dreman, S. (1991). Coping with the trauma of divorce. Journal of Traumatic Stress, 4(1), 113-121. https://doi.org/10.1002/jts.2490040109
• Duan, W., Guo, P. ve Gan, P. (2015). Relationships among trait resilience, virtues, posttraumatic stress disorder, and post-traumatic growth. PloS one, 10(5), 1-13. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0125707
• Dursun, P., Saracli, S. ve Konuk, O. (2014). The roles of meaningful life and posttraumatic stress in posttraumatic growth in a sample of Turkish university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 159, 702-706. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.12.454
• Dürü, Ç. (2006). Travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyümenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve bir model önerisi (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Eren, B. (2019). Hematoloji hastalarında psikolojik sağlamlık ve etkileyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Ensitüsü, İstanbul.
• Erikson, E. H. (1968). Identity, youth, and crisis. New York: Norton.
• Eve, P. ve Kangas, M. (2015). Posttraumatic growth following trauma: Is growth accelerated or a reflection of cognitive maturation?. The Humanistic Psychologist, 43(4), 354-370. https://doi.org/10.2224/sbp.2002.30.8.821
• Frankl, V. E. (1959). The spiritual dimension in existential analysis and logotherapy. Journal of Individual Psychology, 15(2), 157.
• George, D. ve Mallery, P. (2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. UK: Routledge.
• Gizir, C. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21448/229850
• Graff-Reed, R. L. (2004). Positive effects of stressful life events: Psychological growth following divorce [Doctoral Dissertation]. Miami University, Oxford.
• Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/egeefd/issue/4907/67229
• Härkönen, J. (2013). Divorce: Trends, patterns, causes, consequences (Working paper 2013:3). Stockholm: Stockholm University Linnaeus Center on Social Policy and Family Dynamics in Europe, SPaDE.
• Hetherington, E. M. (2002, April 8). Marriage and divorce American style: A destructive marriage is not a happy family. The American Prospect On-Line, Family Relations Special Collection 13, 62-63. Erişim adresi: http://prospect.org/article/marriage-and-divorce-american-style
• Holmes, T. H., ve Rahe, R. H. (1967). The Social Readjustment Rating Scale. Journal of Psychosomatic Research, 11(2), 213–218. https://doi.org/10.1016/0022-3999(67)90010-4
• İnci, F. ve Boztepe, H. (2013). Travma sonrası büyüme: Öldürmeyen acı güçlendirir mi?. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(2), 80-84. Erişim adresi: https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/167324/
• Jim, H. S. ve Andersen, B. L. (2007). Meaning in life mediates the relationship between social and physical functioning and distress in cancer survivors. British Journal of Health Psychology, 12(3), 363- 381. https://doi.org/10.1348/135910706X12278
• Karataştan, D. (2021). Suriyeli sığınmacılarda bağlanma biçimlerinin travma sonrası büyümeve psikolojik dayanıklılık üzerine etkileri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Keskin, G. S. (2013). Travmatik bir yaşantı olarak boşanma: Aile içi şiddet, travmatik stres ve sosyal desteğin travma sonrası büyüme ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kına, D. (2019). 23 yaş üstü bireylerde travma sonrası büyüme düzeyinin travmatik yaşantıtürü, algılanan sosyal destek, dünyaya ilişkin varsayımlar, psikolojik sağlamlık veruhsal belirti düzeyi değişkenleri ile yordanması (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kır, İ. ve Bülbül, Ö. (2012). İslahiye ilçesinde boşanma olgusu üzerine sosyolojik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 99-122. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ksusbd/issue/10275/126068
• Kiang, L. ve Fuligni, A. J. (2010). Meaning in life as a mediator of ethnic identity and adjustment among adolescents from Latin, Asian, and European American backgrounds. Journal of Youth and Adolescence, 39(11), 1253-1264. https://doi.org/10.1007%2Fs10964-009-9475-z
• Kiecolt-Glaser, J. K., Fisher, L. D., Ogrocki, P., Stout, J. C., Speicher, C. E., ve Glaser, R. (1987). Marital quality, marital disruption, and immune function. Psychosomatic Medicine, 49(1), 13-34. Erişim adresi: http://pni.osumc.edu/stressandhealth/KG%20Publications%20(pdf)/018.pdf
• Kline, R. B. (2001). Principles and practices of structural equation modeling (3rd ed.). NY: Guilford.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practices of structural equation modeling. New York: The Guildford Press.
• Korkut, Y. (2003). Bir geçiş krizi olarak boşanma. Psikoloji Çalışmaları, 23, 99-112. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/100083
• Linley, P. A. veJoseph, S. (2011). Meaning in life and posttraumatic growth. Journal of Loss and Trauma, 16(2), 150-159. https://doi.org/10.1080/15325024.2010.519287
• Little T. D., Cunningham W. A., Shahar G. ve Widaman K. F. (2002). To parcelor not to parcel: Exploring the question, weighing the merits. Structural Equation Modeling, 9(2), 151-73. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0902_1
• Mascaro, N. ve Rosen, D. H. (2006). The role of existential meaning as a buffer against stress. Journal of Humanistic Psychology, 46(2), 168-190. https://doi.org/10.1177%2F0022167805283779
• Maslow, A. H. (1954). The instinctoid nature of basic needs. Journal of Personality, 22(3), 326-347. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1467-6494.1954.tb01136.x
• Masten, A. S. ve Reed, M. G. J. (2002). Resilience in development. In C. R. Snyder & S. J.Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology. New York: Oxford University Press.
• Melton, A. M. A. ve Schulenberg, S. E. (2008). On the measurement of meaning: Logotherapy’s empirical contributions to humanistic psychology. The Humanistic Psychologist, 36, 31-44. Erişim adresi: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/08873260701828870
• Mesrabadi, J., Jafariyan, S. ve Ostovar, N. (2013). Discriminative and construct validity of meaning in life questionnaire for Iranian students. International Journal of BehavioralSciences, 7(1), 83-90. Erişim adresi: http://www.behavsci.ir/article_67816_226be7ed3fb0f0229ab7b237b07ae91f.pdf
• Min, J. A., Lee, C. U., Hwang, S. I., Shin, J. I., Lee, B. S., Han, S. H., ... ve Chae, J. H.(2014). The moderation of resilience on the negative effect of pain on depression andpost-traumatic growth in individuals with spinal cord injury. Disability and Rehabilitation, 36(14), 1196-1202. https://doi.org/10.3109/09638288.2013.834985
• Min, J. A., Yoon, S., Lee, C. U., Chae, J. H., Lee, C., Song, K. Y. ve Kim, T. S. (2013). Psychological resilience contributes to low emotional distress in cancer patients. Supportive Care in Cancer, 21(9), 2469- 2476. Erişim adresi: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s00520-013-1807-6.pdf
• Mostarac, I. ve Brajković, L. (2022). Life After Facing Cancer: Posttraumatic Growth, Meaning in Life and Life Satisfaction. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 29(1), 92-102. https://doi.org/10.1007/s10880-021-09786-0
• Murad, K. ve Thabet, A. A. (2017). The relationship between traumatic experience, posttraumatic stress disorder, resilience, and posttraumatic growth among adolescentsin Gaza strip. Global Journal of Intellectual and Developmental Disabilities, 555-616.
• Nuhoğlu, H. (2019). Boşanma sürecinde çatışma deneyimlerinin stratejik aile terapisi temelinde analizi bir karma yöntem araştırması (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pallant, J. (2016). SPSS Survival Manual. A step by step guide to data analysis using IBM spss. Berkshire: Open University Press.
• Park, C. L. (2010). Making sense of the meaning literature: an integrative review of meaning making and its effects on adjustment to stressful life events. Psychological Bulletin, 136(2), 257. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/a0018301
• Park, J. ve Baumeister, R. F. (2016). Meaning in life and adjustment to daily stressors. The Journal of Positive Psychology, 12(4), 333-341. https://doi.org/10.1080/17439760.2016.1209542
• Park, C.L. ve Folkman, S. (1997). Meaning in the context of stress and coping. Review of General Psychology, (1), 115-144. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/1089-2680.1.2.115
• Platsidou, M. ve Daniilidou, A. (2021). Meaning in life and resilience among teachers. Journal of Positive School Psychology, 5(2), 97-109. https://doi.org/10.47602/jpsp.v5i2.259
• Powell, T., Gilson, R. ve Collin, C. (2012). TBI 13 years on: Factors associated with posttraumatic growth. Disability and Rehabilitation, 34(17), 1461-1467. https://psycnet.apa.org/doi/10.3109/09638288.2011.644384
• Reker, G. T. (1994). Logotheory and logotherapy: Challenges, opportunities, and some empirical findings. The International Forum for Logotherapy, (17), 47-55.
• Rocha C. M. ve Chelladurai P. (2012). Item parcels in structural equation modeling: An applied study in sport management. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences. 2(1), 46-53.
• Rutter, M. (2012). Resilience as a dynamic concept. Development and Psychopathology, 24(2), 335-344. https://doi.org/10.1017/S0954579412000028
• Ryff, C. D. ve Singer, B. (1998). The contours of positive human health. Psychological Inquiry, (9), 1-28. https://doi.org/10.1207/s15327965pli0901_1
• Savolaine, J. ve Granello, P. F. (2002). The function of meaning and purpose for individual wellness. Journal of Humanistic Counseling, Education and Development, 41, 178-189. https://doi.org/10.1002/j.2164-490X.2002.tb00141.x
• Schulenberg, S. E., Hutzell, R. R., Nassif, C. ve Rogina, J. M. (2008). Logotherapy for clinical practice. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 45(4), 447-463. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/a0014331
• Seligman, M. (2007). Positive Psychology: Pursuit of Fulfillment at Work. Keynote presentation: Positive Psychology, well being and business: Cutting edge science for organisational success Conference, 8 November. London, UK: University of East London.
• Settersten, R. A. (2015). Relationships in Time and the Life Course: The Significance of Linked Lives. Research in Human Development, 12(3-4), 217–223. https://doi.org/10.1080/15427609.2015.1071944
• Shahbeik, S., Khanehkeshi, A. ve Khanmohammadi, A. (2018). Coping strategies and resilience in divorced and non-divorced females: A comparative study. J Health Promot Manag, 7(2), 44-9. http://jhpm.ir/browse.php?a_id=914&sid=1&slc_lang=en
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. ve Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, (15), 194-200. https://doi.org/10.1080/10705500802222972
• Soylu, Y. (2018). Boşanmış kadınlarda psikolojik sağlamlığı açıklamaya yönelik bir model geliştirme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 81-100. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/580803
• Steger, M. F., Fitch-Martin, A. R., Donnelly, J. ve Rickard, K. M. (2015). Meaning in life and health: Proactive health orientation links meaning in life to health variables among American undergraduates. Journal of Happiness Studies, 16(3), 583-597. Erişim adresi: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s10902-014-9523-6.pdf
• Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S. ve Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80-93. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-0167.53.1.80
• Sürerbiçer, F. S. (2008). Boşanmış bireylerin deneyimlerine göre evlilik eğitimi gereksinimi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şimşir, Z., Hamarta, E., ve Dilmaç, B. (2020). Stresle başa çıkmanın yordayıcısı olarak yaşamın anlamı ve manevi deneyim. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 10(2), 509-528.
• Tedeschi, R. G. ve Calhoun, L. G. (1995). Trauma and transformation. Sage.
• Tedeschi, R. G. ve Calhoun, L. G. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455-471. https://doi.org/10.1007/bf02103658
• Tekin, N. İ. (2017). Boşanmış kadınların yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Thabet A. A., Elheloub M.W. ve Vostanis P (2015). Exposure to war traumatic experiences, post traumatic growth and resilience among university students in Gaza. American Journal of Advanced Medical Sciences (AJAMS), 1(1), 1-8. Erişim adresi: https://dspace.alquds.edu/handle/20.500.12213/735
• Thomas, C., ve Ryan, M. (2008). Women's perception of the divorce experience: A qualitative study. Journal of Divorce and Remarriage, 49(3-4), 210-224.https://doi.org/10.1080/10502550802222394
• Tok, G. (2021). Ebeveynleri boşanmış üniversite öğrencileri ile ebeveynleri boşanmamış üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri, bilişsel duygu düzenleme ve psikolojik dayanıklılık açısından karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Tosun, C. , Yazıcı, H. ve Altun, F. (2017). Evlilik öncesindeki ve evli bireylerin ilişki nitelikleri, benlik kurguları ve özgeci davranış düzeyleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 73-94. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/336650
• TÜİK (2021). Türkiye istatistik kurumu, evlenme ve boşanma istatistikleri 2020. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=37211&dil=1
• Umberson, D., Williams, K., Powers, D. A., Chen, M. D. ve Campbell, A. M. (2005). As good as it gets? A life course perspective on marital quality. Social Forces, 84(1), 493-511. https://doi.org/10.1353/sof.2005.0131
• Ünal, A. (2016). Sosyal bir olgu olarak boşanmanın nedenleri ve sonuçları (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Üzar-Özçetin, Y. S. Ü. ve Hiçdurmaz, D. (2017). Kanser deneyiminde travma sonrası büyüme ve psikolojik sağlamlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 388-397. https://doi.org/10.18863/pgy.290285
• Veevers, J. E. (1991). Traumas versus Strens. Journal of Divorce and Remarriage, 15(1-2), 99-126. https://doi.org/10.1300/J087v15n01_07
• Wald, J., Taylor, S., Asmundson, G. J. G., Jang, K. L., ve Stapleton, J. (2006). Literature review of concepts: Psychological resiliency (Contract Report No. W7711-057959/A). Toronto, Canada: Defence Research and Development.
• Walsh, D. M., Morrison, T. G., Conway, R. J., Rogers, E., Sullivan, F. J., ve Groarke, A. (2018). A model to predict psychological-and health-related adjustment in men with prostate cancer: the role of post traumatic growth, physical post traumatic growth, resilience and mindfulness. Frontiers in Psychology, 9, 136. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00136
• Weber, M. C., Pavlacic, J. M., Gawlik, E. A., Schulenberg, S. E. ve Buchanan, E. M. (2020). Modeling resilience, meaning in life, posttraumatic growth, and disaster preparedness with two samples of tornado survivors. Traumatology, 26(3), 266-277. Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/trm0000210
• Wilson, B., Morris, B. A. ve Chambers, S. (2014). A structural equation model of posttraumatic growth after prostate cancer. Psycho-Oncology, 23(11), 1212-1219. https://doi.org/10.1002/pon.3546
• Wu, K., Zhang, Y., Liu, Z., Zhou, P. ve Wei, C. (2015). Coexistence and different determinants of posttraumatic stress disorder and posttraumatic growth among Chinese survivors after earthquake: Role of resilience and rumination. Frontiersin Psychology, 6. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01043
• Yıkılmaz, M. ve Demir-Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlam, bilinçli farkındalık, algılanan sosyoekonomik düzey ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 297-315.https://doi.org/10.12984/eed.09530
• Yu, Y., Peng, L., Chen, L., Long, L., He, W., Li, M. ve Wang, T. (2014). Resilience and social support promote posttraumatic growth of women with infertility: The mediating role of positive coping. Psychiatry Research, 215(2), 401-405. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2013.10.032
• Zeligman, M., Varney, M., Grad, R. I. ve Huffstead, M. (2018). Posttraumatic growth in individuals with chronic illness: The role of social support and meaning making. Journal of Counseling and Development, 96(1), 53-63. https://doi.org/10.1002/jcad.12177
• Zika, S. ve Chamberlain, K. (1992). On the relation between meaning in life andpsychological well-being. British Journal of Psychology, 83(1), 133-145. https://doi.org/10.1111/j.2044-8295.1992.tb02429.x