Applicability of Cost-Volume-Profit Analysis in Hospitals

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 566 - 579, 27.04.2023

Mahmut Öz

https://doi.org/10.33206/mjss.1220525

Öz

Hospitals are businesses that aim to produce and market curative and preventive health services by using production factors together in order to meet the needs of individuals to protect, improve, remove their disability, etc. As in every sector, capital owners expect maximum profit from their investments in the health sector. Hospital managers, like all financial managers, try to prepare forward-looking strategic plans for this purpose, to take their decisions in the most rational way, and to determine how effectively and efficiently the business resources are used by using some methods. The purpose of this article is to examine the usability of cost-volume-profit (breakeven point) analyzes as a method and decision-making tool for hospital managers. For this purpose, first of all, cost-volume-profit (CVP) analysis, hospital cost structures were briefly discussed, and the applicability of CVP analysis for the tomography unit of the hospital was examined in the tomography unit of the Özel Büyük Anadolu Hospital in Samsun. In the analyzes made, it was determined that the contribution rate was 93%, the security rate was 61%, and the profit margin was 57%. In addition, it has been understood that the pricing determined by the Ministry of Health with the Health Implementation Communique is not based on cost.

Anahtar Kelimeler

Cost-Volume-Profit-Analysis, Break-Even Point, Hospital Costs

Hastanelerde Maliyet-Hacim-Kâr Analizlerinin Uygulanabilirliği

Öz

Hastaneler, bireylerin sağlığını koruma, iyileştirme, engelini ortadan kaldırma vb. ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için üretim faktörlerini birlikte kullanarak tedavi edici ve koruyucu sağlık hizmetlerinin üretilip pazarlanma amacı güden işletmelerdendir. Her sektörde olduğu gibi sağlık sektöründe de sermaye sahipleri yatırımlarından maksimum kâr beklerler. Hastane yöneticileri de tüm finans yöneticileri gibi bu amaç doğrultusunda ileriye dönük stratejik palanlar hazırlamak, kararlarını en rasyonel şekilde alabilmek ve işletme kaynaklarının ne kadar etkin ve verimli kullanıldığını bazı yöntemlerden faydalanarak tespit etmeye çalışırlar. Bu makalenin amacı, maliyet-hacim-kâr (başabaş noktası) analizlerinin, hastane yöneticileri için bir yöntem ve karar verme aracı olarak kullanılabilirliğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, maliyet hacim kar analizi (MHK), hastane maliyet yapıları kısaca ele alınarak, hastanenin tomografi birimi için MHK analizinin uygulanabilirliği Samsun da Özel Büyük Anadolu Hastanesi tomografi ünitesinde incelenmiştir. Yapılan analizlerde, katkı oranı %93, güvenlik oranı %61, kâr marjının ise %57 gerçekleştiği tespit edilmiştir. Ayrıca Sağlık Bakanlığının sağlık uygulama tebliği (SUT) ile tespit ettiği fiyatlandırmanın maliyete dayalı yapılmadığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maliyet-Hacim-Kâr Analizi, Başabaş Noktası, Hastane Maliyetleri

Kaynakça

• Asih, H. M. ve Eng, C. K. (2021) Cost-volume-profit analysis for uncertain capacity planning: A case study paper. Proceedings of the Second Asia Pacific International Conference on Industrial Engineering and Operations Management Surakarta, Indonesia.
• Atamanalp, M. C. (1973). 0” kâr noktası ve kâr analizleri. Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1), 19-51.
• Bozdemir, E. ve Akaytay, A. (2017). Bir kamu hastanesi bilgisayarlı tomografi ünitesinin maliyet hacim kar analizi. Mediterranean International Congress on Social Sciences, 105, 127.
• Bozdemir, E. ve Karaşin, Y. (2022). Ameliyat klinik hizmet sunumunda maliyet hacim kâr analizi: Özel bir göz hastanesinde vaka çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 48, 195-213.
• Büyükmirza, K. (2000). Maliyet ve yönetim muhasebesi (8. Baskı). Ankara: Barış Kitap Basın Yayın ve Dağıtım.
• Can, A. ve İbicioğlu, H. (2008). Yönetim ve yöneticilik yönünden üniversite hastanelerinin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 253-275.
• Chrysafıs, K. A. ve Papadopoulos, B. K. (2009). Cost–volume–profit analysis under uncertainty: a model with fuzzy estimators based on confidence intervals. International Journal of Production Research, 47(21), 5977- 5999.
• Clementıne, I. (2016). Cost volume profit analysis and financial forecast of water and sanitation corporation Rwanda (Doctoral Dissertation).
• Çetiner, E. (2000). Maliyet muhasebesi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Ercan, C., Dayı, F. ve Nal, M. (2013). Sağlık işletmelerinde maliyet hacim kar analizi: Radyoloji ünitesi üzerine bir uygulama. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (Akad), 5(9), 43-64.
• Hatipoğlu, Z. (1986). Yönetim muhasebesi ve muhasebe belgeleri analizi. İstanbul: Temel Araştırma A.Ş.
• Kaplan, R. S., Porter, M. E. ve Frigo, M. L. (2017). Managing healthcare costs and value. Strategic Finance 98(7), 24-33.
• Karaşin, Y. (2023). Özel bir hastanenin ameliyathane ünitesinde maliyet-hacim-kar analizi uygulaması. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(1), 245-265.
• Kavuncubaşı, Ş. (2000). Hastane ve sağlık kurumları yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Keleş, D. (2021). Sağlık kurumlarında maliyet yönetimi: hastane işletmeleri için maliyet-hacim-kâr analizi üzerine örnek bir uygulama. Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-11.
• Kısakürek, M. M. (2010). Hastane işletmelerinde bölüm maliyet analizi: cumhuriyet üniversitesi tıp fakültesi hastanesinde bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 229-256.
• Kısakürek, M. ve Biçer, E. B. (2011). Maliyet hacim kâr analizinin bir hastane işletmesi MR ünitesinde uygulanması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 281-306.
• Kısakürek, M., Yılmaz, A. ve Kılıç, E. (2011). Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi anjiyo ünitesi maliyet-hacim-kar analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 42-59.
• Köse, T., Köse, S. D. ve Uyar, B. (2015). Özel bir hastanenin tomografi ünitesinde maliyet-hacim-kâr analizleri. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 145-173.
• Le, O. T. T., Tran, P. T. T., Tran, T. V. ve Nguyen, C. V. (2020). Application of cost-volume-profit analysis in decision-making by public universities in Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(6), 305-316.
• Lulaj, E. ve Iseni, E. (2018). Role of analysis CVP (Cost-Volume-Profit) as important indicator for planning and making decisions in the business environment. European Journal of Economics and Business Studies, 4(2).
• Manjunatha, T. ve Rajını, H. (2022). Analysis of cost volume profit analysis in private hospitals in India: Evidence from city central hospital pvt. ltd. Asian Journal of Advances in Research, 35-38.
• Ocak, S., Gider, Ö., Top, M. ve Akar, Ç. (2004). Muğla Devlet Hastanesi tomografi ünitesi maliyet-hacim-kâr analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(1), 3-38.
• Özdemir, M. (1999). Finansal yönetim (2. Baskı). İstanbul: Türkmen Kitapevi.
• Rawabdeh, A. A. A. (2005). Health care cost containment strategies: the Jordanian experience. The International Journal of Health Planning and Management, 20(1), 53-66.
• Seçim, H. (1991). Hastane yönetimi ve organizasyonu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü (2021). T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2019, Ankara.
• Thungjaroenkul, P. ve Kunavıktıkul, W. (2006). Possibilities for cost containment in intensivecare. Nursing & Healthsciences, 8(4), 237-240.
• Warren, C. S. ve Fess, P. E. (1992). Principles of financial and managerial accounting (3rd edition). South Western Publishing Co., Cincinnati, Ohio.
• Yanık, A., Ekinci, O., Kavuncubaşı, Ş. ve Çaşkurlu, T. (2012). Yoğun bakım ünitesi hizmetlerinin hastane maliyetlerine etkisi. Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 52(2), 67-73.
• Younis, M. Z., Jaber, S., Smith, P. C., Hartmann, M. ve Bongyu, M. (2010). The determinants of hospital cost: A cost–volume–profit analysis of health services in the Occupied Territories. Palestine. International Journal of Pharmacy Practice, 18(3), 167-173.
• Yuan, F. C. (2009). The use of a fuzzy logic-based system in cost-volume-profit analysis under uncertainty. Expert Systems with Applications, 36(2), 1155-1163.
• Yunker, J. A. ve Yunker, P. J. (1982). Cost-volume-profit analysis under uncertainty: An integration of economic and accounting concepts. Journal of Economics and Business, 34(1), 21-37.