Teachers' Opinions on Collaboration in Intervention of Problem Behavior of Students with Special Needs in Primary School Classes with Inclusion/Integration Practices

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 66 - 76, 09.01.2024

Hasan Hüseyin Yıldırım , Yıldıray Kılıç

https://doi.org/10.33206/mjss.1279220

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to determine teachers' views on collaboration in intervening in the problem behaviors of students with special needs in primary school classes where inclusion/integration practices are carried out. In line with this purpose, the research was conducted as a case study from qualitative research methods and was carried out as a holistic single case study. Purposive sampling method was used to determine the participants of the study. In this sense, 20 teachers who had students who were subjected to mainstreaming in the schools where they worked and who voluntarily participated in the research were included in the study. The data were collected through semi-structured interview questions. The data obtained were analyzed by content analysis. As a result of the research, teachers' views on cooperation in intervening in the problem behaviors of students with special needs attending general education classes were grouped under four main themes. These themes are problem behaviors of students with special needs, needs related to problem behaviors of students with special needs, effects of collaboration, expectations and suggestions. At the end of the study, teachers stated that students exhibited problem behaviors in the classroom such as spitting, asking for the floor without raising their fingers, being violent towards their classmates and having crying spells. They also reported that most of the teachers did not have the knowledge and competencies to intervene in the problem behaviors of students with special needs, so collaboration would not be possible without this competence. Regarding the effects of collaboration, they mentioned preventing problem behaviors that harm the student and the class, ensuring the student's adaptation to the school culture, and ensuring cooperation among teachers. Finally, they expressed their expectations and suggestions regarding teacher-family cooperation, teacher-school administrator cooperation, school-university cooperation, family trainings and participation in cooperation.

Anahtar Kelimeler

Collaboration, problem behavior, student with special needs, classroom teacher, case study

Kaynaştırma/Bütünleştirme Uygulamaları Yapılan İlkokul Sınıflarındaki Özel Gereksinimli Öğrencilerin Problem Davranışlarına Müdahalede İş Birliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri

Öz

Bu araştırmanın amacı kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları yapılan ilkokul sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin problem davranışlarına müdahalede iş birliğine yönelik öğretmen görüşlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarının belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu anlamda kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları yapılan ilkokul sınıflarında görev yapan ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 20 öğretmen araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları yapılan ilkokul sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin problem davranışlarına müdahalede iş birliğine ilişkin görüşleri dört ana tema altında toplanmıştır. Bu temalar; özel gereksinimli öğrencilerin problem davranışları, özel gereksinimi olan öğrencilerin problem davranışlarına ilişkin ihtiyaçlar, iş birliğinin etkileri, beklenti ve önerilerdir. Araştırmanın sonunda öğretmenler, öğrencilerin sınıf içinde; tükürme, parmak kaldırmadan söz isteme, sınıf arkadaşlarına şiddet eğiliminde olma ve ağlama krizlerine girme gibi problem davranışlar sergilediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca öğretmenlerin çoğunun özel gereksinimli öğrencilerin problem davranışlarına müdahale edebilecek bilgi ve yeterliliklerinin olmadığı, bu yüzden de bu yeterlilikten yoksun bir şekilde iş birliğinin mümkün olamayacağını bildirmişlerdir. İş birliğinin etkilerine ilişkin olarak öğrenciye ve sınıfa zarar veren problem davranışları önlemek, öğrencinin okul kültürüne uyumunu sağlamak ve öğretmenlerin de yardımlaşmasını sağlamak olarak değinmişlerdir. Son olarak öğretmen-aile iş birliği, öğretmen-okul yöneticisi iş birliği, okul-üniversite iş birliği, aile eğitimleri ve iş birliğine katılımlarına yönelik olarak beklenti ve önerilerini dile getirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

İş birliği, problem davranış, özel gereksinimli öğrenci, sınıf öğretmeni, durum çalışması

Etik Beyan

“Kaynaştırma/Bütünleştirme Uygulamaları Yapılan İlkokul Sınıflarındaki Özel Gereksinimli Öğrencilerin Problem Davranışlarına Müdahalede İş Birliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Araştırma, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimlerde İnsan Araştırmaları Etik Kurulunun 26/11/2022 tarihli 2022/12 toplantısında 2022/435 sayılı kararı ile alınan izinle yürütülmüştür.

Kaynakça

• Akar, H. (2019). Durum çalışması. A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (ss. 139- 176). Anı Yayıncılık.
• Alberto, P. A. ve Troutman, A. C. (2009). Applied behavior analysis for teachers (8th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5 (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Association
• Atcı, A. (2004). İlköğretim 1. Kademe Öğretmenlerinin Sınıf İçi Problem Davranışlara Yönelik Müdahalelerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ataman, A. (2017). Özel eğitimin temelleri. A. Ataman (Ed.), Temel eğitim öğretmenleri için kaynaştırma uygulamaları ve özel eğitim içinde (ss. 3-21) Vize Yayıncılık.
• Bakkaloğlu, H. , Yılmaz, B. , Altun-könez, N. ve Yalçın, G. (2018). Türkiye’de Okul Öncesi Kaynaştırma Konusunda Yapılan Araştırmalar Bize Neler Söylüyor? . İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 19 (1) , 119-150. https://doi.org/10.17679/inuefd.302031
• Batu, S. ve Kırcaali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık
• Batu, E. S., Cüre, G., Nar, S., Gövercin, D. ve Keskin, M. (2018). Türkiye'de ilkokul ve ortaokullarda yapılan kaynaştırma araştırmalarının gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 577-614. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.336925
• Baykoç, N. (2011). Necate Baykoç Dönmez (Ed.), Üstün ve Özel Yetenekli Çocuklar ve Eğitimleri. Ankara: Eğiten Kitap.
• Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (1998). Qualitative research for education. Pearson
• Cavkaytar, A. (2012). İbrahim H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar ve özel eğitim. Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim (s. 1-28). Ankara: Pegem.
• Chandler, L. K. ve Dahlquist, C. M. (2002). Functional Assessment: Strategies to Prevent and Remediate Challenging behaviors in School Settings. Columbus Ohio: Merill, Prentice Hall.
• Creswell, J. W. (2015). Beş farklı nitel araştırma yaklaşımı (M. Aydın, Çev.). M. Bütün ve S.B. Demir (Eds.), Nitel araştırma yöntemleri içinde (ss. 71-112). Siyasal Kitapevi. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2013).
• Dayı, E., Ataman, S. A. ve Kösretaş, B. (2022). Özel gereksinimli bireylerin eğitsel tanılama ve değerlendirme sürecinde iş birliği: Aile deneyimleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(3), 2663-2693. https://doi.org/10.17152/gefad.1150770
• Dayı, E. ve Töret, Z. (2021). Özel eğitim öğretmeni adaylarının iş birliğine ilişkin metaforik algıları. Manas Sosyal
• Araştırmalar Dergisi, 10(2), 863-877. https://doi.org/10.33206/mjss.793039
• Diken, İ. H. ve Batu, S. (2020). Kaynaştırmaya giriş. İ. H. Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma içinde (ss. 2-23). Pegem Akademi.
• Erbaş, D. (2005). Baş Makale: Olumlu Davranışsal Destek. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6 (1), 1-18. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000087
• Friend, M. (2020). Interactions. Collaboration skills for school professionals (9nd ed., pp. 216- 246). Pearson.
• Friend, M. ve Cook, L. (2000). İnteractions: Collaboration skills for school professionals (7th. ed.). Boston, MA: Pearson.
• Gezer, M. S. (2017). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik rol algılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Giallo, R. ve Little, E. (2003) Classroom behavior problems: The relationship between preparedness, classroom experiences and self-efficacy in graduate and student teachers. Australian Journal Educational and Developmental Psychology, 3, 21-24.
• Gökçe, E. (2000). İlköğretimde okul aile iş birliğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (7), 204-209. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11136/133222
• Gültekin, O. ve Başyiğit, F. E. (2018). Türkiye de 2013-2017 Yılları Arasında Otizm ve Fiziksel Aktive Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies, 4(1), 116-129.
• İnce, M. ve Yıkmış, A. (2021). Opinions and recommendations of academics training special education teachers about applicability of inclusion in Turkey. International Education Studies, 14(11), 54-74. https://doi.org/10.5539/ies.v14n11p54
• İnce, M., Yıldırım, H. H. ve Karakaşoğlu, S. (2022). Okul yöneticilerinin bütünleştirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 1210-1227. https://doi.org/10.51460/baebd.1178931
• Karakoç, B. ve Atbaşı, Z. (2020). Özel Eğitim Öğretmenlerinin Problem Davranışlara Müdahalede İşbirliğinin Önemine ve Uygulanmasına Yönelik Görüşleri. OPUS International Journal of Society Researches, 16 (29), 1666- 1688 . https://doi.org/10.26466/opus.727238
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000080
• Kargın, T. (2009). Akçamete (Ed.), Özel gereksinimi olan öğrencilerin yerleştirilmesi ve BEP. (pp. 77-109). KÖK Yayıncılık
• Keskin, R. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi ve İstenmeyen Öğrenci Davranışlarıyla Baş Etmede Kullandıkları Yöntemlere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1053-1077.
• Melekoğlu, M. A. (2018). Özel eğitimde yerleştirilme yaklaşımları ve en az sınırlandırılmış eğitim ortamı. M. Çitil (Ed.), Özel eğitimde bütünleştirme (ss. 21-37). Vize Akademik.
• Metin, Ş. (2013). Türkiye’de Okul Öncesinde Kaynaştırmaya İlişkin Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 146-172. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/23144/247216
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2020). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. (Resmî Gazete. 31152) https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_06/24163215_ozel_eYitim_yonetmeliYi_son_hali.pdf
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Nichols, S. ve Sheffield, A. N. (2014). Is there an elephant in the room? Considerations that administrators tend to forget when facilitating inclusive practices among general and special education teachers. National Forum of Applied Educational Research Journal, 27(1/2), 31-44.
• Odluyurt, S. (2019). Kaynaştırma ve bütünleştirme nedir? In E. S. Batu (Ed.), Kaynaştırma ortamında uygulamalar (pp. 3-12). Vize Akademik.
• Özgan, H. ve Aydın, Z. (2010). Okul-aile işbirliğine ilişkin yönetici, öğretmen ve veli görüşleri. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 1169-1189. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/185809
• Özyürek, M. (1997). Sınıfta Davranış Yönetimi: Uygulamalı Davranış Analizi. (2.Basım) Ankara: Karatepe Yayınları.
• Pala, A. (2005). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını önlemeye dönük disiplin modelleri. Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,13, 171-179. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/manassosyal/issue/49971/640599
• Salend, J. S. (1998). Effective mainstreaming creating inclusive classrooms. New Jersey: Prentice-Hall.
• Saylık, N. ve Arastaman, G. (2022). Okul İşbirliği Ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 462-483. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1079626
• Sazak-Pınar, E. ve Güner-Yıldız, N. (2013). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin sergilediği problem davranışların ve bu davranışlara yönelik gösterilen öğretmen tepkilerinin incelenmesi. 23. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulan bildiri (30 Ekim-1Kasım, Bolu, ss. 63-64), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Solis, M., Vaughn, S., Swanson, E. ve Mcculley, L. (2012). Collaborative models of instruction: The empirical foundations of inclusion and co-teaching. Psychology in the Schools, 49(5), 498-510. https://doi.org/10.1002/pits.21606
• Sönmez, M. ve Diken İ. (2010). Problem davranışların azaltılmasında işlevsel iletişim öğretiminin etkililiği: betimsel ve meta-analiz çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(1) 1-16. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000143
• Sucuoğlu B. (2006). Etkili kaynaştırma uygulamaları. Ekinoks Yayınları.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2010) İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şahin, S. (2017). İlköğretim kaynaştırma ortamlarında eğitim alan özel gereksinimli öğrencilerin veli ve sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Thomas, G., Walker, D. ve Webb, J. (2001). The making of the inclusive school. Routledge.
• Vaughn, S., Bos, C. ve Schumm, J. S. (2000). Teaching exceptional diverse, and at risk students in the general elementary classroom. Allyn & Bacon
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yener, C. ve Dayı, E. (2021). Kaynaştırma öğrencileri ile çalışma yapan uzmanlar arasındaki BEP sürecindeki iş birliğinin uzman ve aile görüşlerine dayalı olarak belirlenmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 76-93. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tred/issue/59869/648737
• Zeybek, Ö. (2015). İlköğretim okullarındaki İngilizce öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri (Tez Numarası: 388883) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.