Türkiye’de Halka Açık Spor Kulüplerinin Finansal Performansının CRITIC Tabanlı SAW Yöntemi ile Analizi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 499 - 509, 22.04.2024

H. Yusuf Güngör

https://doi.org/10.33206/mjss.1366043

Öz

Spor faaliyetleri antik çağlardan beri seyirlik şekilde de yapılmıştır. Olimpiyatların başlaması ile Antik Yunan’da ve daha sonra Roma İmparatorluğu’nda kitlelerin eğlenmesi amacıyla spor müsabakaları düzenlenmiştir. Ondokuzuncu yüzyılın sonlarından itibaren başta futbol olmak üzere birçok spor dalında kulüpler kurulmuş büyük taraftar kitlelerine sahip olmuşlardır. Değişik sosyoekonomik, politik ve dini tabakaların farklı kulüpler kurması, bu kulüplerin spor amacından daha farklı bir yere konumlanmasına da neden olmuştur. Dernek statüsünde olan bu yapılara taraftarlarının maddi yardımlarda bulunması burada bir ekonominin oluşmasını sağlamıştır. Önceleri kâr amacı olmayan spor ekonomisi son yıllarda özellikle iş insanlarının spor kulüplerini satın almaları ile kâr amacı güden hizmet firmalarına dönüşmüşler, şirketleşerek halka açık hale gelmişlerdir. Türkiye’de birçok spor kulübü anonim şirket olmakla birlikte bunlardan dört tanesi Borsa İstanbul’da işlem görmektedir. Çalışmada bu halka açık firmaların verilerinden hareketle spor kulüplerinin finansal performansı incelenmiştir. Çalışma kapsamında CRITIC metodu ile çalışmada kullanılan kriterler ağırlıklandırılmış, SAW metodu ile alternatiflerin performansları değerlenmiştir. Çalışma sonucunda finansal performans ile sportif başarı arasında bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

por kulüpleri, finansal performans, CRITIC metodu, SAW metodu

Analysis of Financial Performance of Public Sports Clubs in Türkiye via CRITIC-Based SAW Method

Öz

Sports activities have been performed as a spectacle since ancient times. With the start of the Olympics, sports competitions were organized for the entertainment of the masses in Ancient Greece and later in the Roman Empire. Since the end of the nineteenth century, clubs have been established in many sports branches, especially football, and they have had large fan bases. The establishment of different clubs by different socioeconomic, political and religious strata has also caused these clubs to be positioned in a different place than the purpose of sports. The financial aid of their supporters to these structures, which have the status of association, has enabled the formation of a local and global economy. Sports economy, which was previously non-profit, has turned into for-profit service companies in recent years, especially with the purchase of sports clubs by business people, and they have become public by incorporation. Although many sports clubs are joint stock companies in Türkiye, four of them are traded on Borsa İstanbul. In the study, the financial performance of sports clubs has been examined based on the data of these publicly traded companies. Within the scope of the study, the criteria used in the study have been weighted with the CRITIC method, and the performances of the alternatives have been evaluated with the SAW method. As a result, it has been determined that there is a relationship between working financial performance and sportive success.

Anahtar Kelimeler

Sports Clubs, financial performance, CRITIC method, SAW method

Etik Beyan

During the writing process of the study “Analysis of Financial Performance of Public Sports Clubs in Türkiye via CRITIC-Based SAW Method” scientific rules, ethical and citation rules were followed. No falsification was made on the collected data and this study was not sent to any other academic publication medium for evaluation.

Kaynakça

• Abbas, N. H. (2022). The impact sporting and financial performance of football clubs on their stock price: an analytical study of European clubs sample listed in the financial market. Review of Behavioral Finance, 1-15. doi:https://doi.org/10.1108/RBF-11-2021-0242
• Aktaş, K. M., & Avşar, Z. (2021). Spor kulüplerinin imajları ve hisse senedi performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(54), 77-95.
• Alagöz, A., & Güler, Y. (2020). Düzenleyici kurumların Türk spor kulüplerinde entelektüel sermaye oluşumuna etkileri ve bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(2), 637-653.
• Alaminos, D., Esteban, I., & Fernández-Gámez, M. (2020). Financial Performance Analysis in European Football Clubs. Entropy, 22, 1-16.
• Aslan, T. (2018). Futbol kulüplerinin finansal performansının oran yöntemiyle analizi: BIST’te işlem gören futbol kulüpleri üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(3), 349-162.
• Aslantaş Ateş, B., & Derer, E. (2022). Spor kulüplerinin hisse senedi getirilerinin davranışsal finans açısından değerlendirilmesi. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 4(9), 106-118.
• Aytekin, A., & Orakçı, E. (2020). Spor kulüplerinin performanslarının çok kriterli karar verme ve toplulaştırma teknikleriyle incelenmesi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 435-470.
• Bora, T. (2012). Ankara futbolu, bazen karakter oyuncusu, bazen figüran. F. Cantek Şenol içinde, Cumhuriyetin Ütopyası: Ankara içinde (s. 569-574). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Bulut, E., & Dever, A. (2019). Derbi Futbol Maçlarında Açılan Pankartların Göstergebilimsel Analizi. Mavi Atlas, 7(1), 1-15.
• Cordery, C. J., Sim, D., & Baskerville, R. F. (2013). Three models, one goal: Assessing financial vulnerability in New Zealand amateur sports clubs. Sport Management Review(16), 186-199.
• Çatı, K., Eş, A., & Özevin, O. (2017). Futbol takımlarının finansal ve sportif etkinliklerinin ENTROPI ve TOPSIS yöntemiyle analiz edilmesi: Avrupa’nın 5 büyük ligi ve Süper Lig üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1), 199-222.
• Davies, A. (2006). Football and sectarianism in Glasgow during the 1920s and 1930s., . Irish Historical Studies, 35(138), 200-219. doi:doi:10.1017/S0021121400004892
• Demir, E., & Rigoni, U. (2017). You Lose, I Feel Better: Rivalry Between Soccer Teams and the Impact of Schadenfreude on Stock Market. Journal of Sports Economics, 18(1), 58-76.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The Critic Method. Computers & Operational Research, 763-770.
• Dima, T. (2015). Social media usage in European clubs football industry. Is digital reach better correlated with sports or financial performane? The Romanian Economic Journa, 18(55), 117-127.
• Dimitropoulos, P. E., & Koumanakos, E. (2015). Intellectual capital and profitability in European football clubs. Int. J. Accounting, Auditing and Performance Evaluation,, 202-220.
• Dimitropoulos, P. E., & Limperopoulos, V. (2014). Player contracts, athletic and financial performance of the Greek football clubs. Global Business and Economics Review, 16(2), 123-141.
• Elden Ürgüp, S., & Demir, E. (2021). Finansal performans ile sportif başarı arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Türkiye’deki 4 büyük futbol kulübü üzerine bir analiz. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 240- 250.
• Ergül, N. (2017). Spor kulüplerinin futboldaki başarıları ile spor şirketlerinin finansal başarıları arasındaki ilişkinin test edilmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,, 95-125.
• Esteve, M., Di Lorenzo, F., Ingles, E., & Puig, N. (2011). Empirical evidence of stakeholder management in sports clubs: the ımpact of the board of directors. European Sport Management Quarterly, 11(4), 423-440.
• Giibril, S. (2018). Football and Politics in Egypt. Brussels: Palgrave International Handbook of Football and Politics.
• Gonçalves, R. S., Mendes, R. C., Henriques, F. M., & Tavares, G. M. (2020). The influence of sports performance on economic-financial performance: An analysis of Brazilian soccer clubs from 2013 to 2017. Contextus – Contemporary Journal of Economics and Management, 18(17), 239-250.
• Güngör, A. (2014). Futbol endüstrisinde sportif başarı ile finansal performans arasındaki ilişkinin analizi ve Türkiye uygulaması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(1), 16-36.
• Güngör, A., & Uzun Kocamış, T. (2018). Halka açık futbol kulüplerinde finansal performansın TOPSIS yöntemi ile analizi: İngiltere uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1846-1859.
• Güngör, N., & Sarı, E. S. (2021). BIST 100’de yer alan futbol kulüplerinin sportif başarıları ve finansal performansları arasındaki ilişkinin analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(Özel Sayı), 165-186.
• Güngör, N., & Sarı, E. S. (2021). BIST 100’de yer alan futbol kulüplerinin sportif başarıları ve finansal performansları arasındaki ilişkinin analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(Özel Sayı), 165-186.
• Karadeniz, E., & İskenderoğlu, Ö. (2022). Futbol kulüplerinin finansal performansı ve covıd-19 salgınının etkisi: Avrupa Futbol Federasyonları Birliği’ne bağlı beş ulusal lig karşılaştırması. Business and Economics Research Journal, 13(2), 299-317.
• Karadeniz, E., Koşan, L., & Kahiloğulları, S. (2014). Borsa İstanbul’da işlem gören spor şirketlerinin finansal performansının oran yöntemiyle analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 129-144.
• Keskin, H. İ., & Öndeş, H. (2020). Seçilmiş avrupa futbol kulüplerinin etkinliğinin ölçülmesi: VZ ve panel Tobit modeli. Sosyoekonomi, 28(43), 153-174.
• Ortega, V. R. (2016). Soccer, nationalism and the media in contemporary Spanish society: La Roja, Real Madrid & FC Barcelona. Soccer & Society, 17(4), 628-643. doi:10.1080/14660970.2015.1067793
• Özdağaoğlu, A., & Keleş, M. K. (2019). Spor yönetimi açısından gri ENTROPI tabanlı ROV yöntemi ile 4 büyük futbol kulübünün finansal performans analizi. Süleyman Demirel Üniversites Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(35), 107-123.
• Pinnuck, M., & Potter, B. (2004). The Financial Performance of AFL Football Clubs . School Working Papers. Melbourne: University of Melbourne Department of Accounting and Business Information Systems.
• Pradhan, S., Boyukaslan, A., & Ecer, F. (2016). Applying grey relational analysis to ıtalian football clubs: a measurement of the financial performance of Serie A teams. International Review of Economics and Management(4), 1-19.
• Sakınc, İ., Acıkalın, S., & Soyguden, A. (2017). Evaluation of the relationship between financial performance and sport success in European football  . Journal of Physical Education and Sport, 16-22.
• Sakınç, İ. (2014). Using Grey Relational Analysis to Determine the Financial Performance of Turkish Football Clubs. Journal of Economics Library, 1(1), 22-33.
• Say, S., & Doğan, M. (2022). Kısa Vadeli Borçlanmanın Aktif Karlılığı Üzerindeki Etkisi: BIST Sınai Endeksi Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1581-1589.
• Statista. (2022, 11 2). Statista. Statista Web sitesi: https://www.statista.com/statistics/300148/interest-nfl- football-age-canada/ adresinden alındı
• The Business Research Company. (2022, 11 1). The Business Research Company. The Business Research Company web sitesi: https://www.thebusinessresearchcompany.com/report/sports-global-market-report adresinden alındı
• Ulun, C., & Yetim, A. A. (2016). Türkiye’deki futbol kulüplerinin sportif başarı düzeyi ve mali yapı açısından rasyo(oran) analizi ile incelenmesi: Galatasaray ve Fenerbahçe örneği. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 70-81.
• Yiğit Gökpınar, E. (2012). Firmaların Performanslarının Belirlenmesi İçin Kriter Ağırlıklandırılmasında Kullanılan Hedef Programlama Yaklaşımı Ve Uygulanması. Nevşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü Dergisi(2), 110-121.