Sosyal Bilgiler Dersinde Eğitsel Oyunlar Yoluyla Bazı Kök Değerlerin Kazandırılması: Bir Eylem Araştırması

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 925 - 939, 08.07.2024

Selçuk Altunel Emine Karasu Avcı

https://doi.org/10.33206/mjss.1241977

Öz

Öğretmenler, öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilerine çeşitli yöntem ve teknikleri kullanarak değerleri aktarmaya çalışırlar. Bu yöntem ve tekniklerden birisi de eğitsel oyunlardır. Araştırmada, sosyal bilgiler dersinde eğitsel oyunlar yoluyla öğrencilere öz denetim, dostluk, adalet ve sevgi kök değerlerin kazandırılması hedeflenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında bir devlet ortaokulunun 7. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma modellerinden eylem araştırmasıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler; ön ve son algı metinleri, gözlem, video kayıtları, öğrenci günlükleri, öğretmen günlükleri ve odak grup görüşmeleri ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışmada eğitsel oyun etkinlikleri sonrasında 7. sınıf öğlencilerinin öz denetim değeri hariç dostluk, adalet ve sevgi değerlerini tanıdıkları ve bu değerleri tanımlayabildikleri görülmektedir. Gerçekleştirilen eğitsel oyun etkinlikleri ile öğrencilerin değerleri daha iyi kavradıkları ve değerlere ilişkin algılarının geliştiği söylenebilir. Buradan hareketle benzeri çalışmaların farklı dersler ve sınıf düzeylerinde yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Kök Değerler, Değerler Eğitimi

Etik Beyan

“Sosyal Bilgiler Dersinde Eğitsel Oyunlar Yoluyla Bazı Kök Değerlerin Kazandırılması: Bir Eylem Araştırması” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Kastamonu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’nun 25.03.2021 tarih ve 1 sayılı toplantısında alınmıştır.

Acquisition of the Some Original Values through Educational Games in Social Studies Course: An Action Research

Öz

Teachers try to convey values to their students by using various methods and techniques in the learning-teaching process. One of these methods and techniques is educational games. In the research, it was aimed to provide students with the root values of self-control, friendship, justice and love through educational games in the social studies course. The study group of the research consists of 7th grade students of a public secondary school in the fall semester of the 2020-2021 academic year. The research was carried out with action research, one of the qualitative research models.Data were collected through pre- and post-perception texts, observations, video recordings, student diaries, teacher diaries, and focus group interviews, and analyzed using content analysis. In the research, it is seen that after the educational game activities, 7th grade students recognize the values of friendship, justice and love, except for the value of self-control, and can define these values. It can be said that with the educational game activities carried out, the students comprehend the values better and their perceptions about the values are improved. From this point of view, it can be suggested that similar studies be carried out at different courses and grade levels.

Anahtar Kelimeler

Social Sciences, Original Values, Educational Games

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(19), 9-10.
• Akdağ , H. & Taşkaya, M. (2018). Vatandaşlık ve insan hakları eğitiminin sosyal bilgiler öğretimindeki yeri. İçinde R.Turan, & K. Ulusoy (Eds.), Sosyal bilgilerin temelleri (5.baskı, ss.219-241). Pegem Akademi.
• Altınbulak, D., Emir, S. ve Avcı, C. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde eğitsel oyunların erişiye etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 35-51.
• Aydın, M. Z. (2010). Okulda değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(12), 16-19.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan sorunların değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Biter, M. (2019). Sosyal bilgiler dersinde eğitsel oyunlar ile değerler eğitimi: bir eylem araştırması (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Can, S. (2017). Fen bilimleri dersi maddenin değişimi ünitesinde eğitsel oyunların kullanılmasının 5.sınıf öğrencilerinin akademik başarı ve derse karşı tutumuna etkisi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Roudledge Falmer.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel, Nicel Ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Çev., Selçuk Beşir Demir, Ankara: Eğiten Kitap.
• Çelik, G. (2008). Dostluk ve eğitimi (Yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Çelik, Ş. (2021). Ortaokul öğrencilerinin kök değerler hakkındaki metaforik algıları (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Çengel, S. (2019). Kök değerlere ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algıları: Nitel bir araştırma (Yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demirel, Ö. (1993). Genel öğretim yöntemleri. Ankara: Usem Yayınları.
• Duran, E. ve Bitir , T. (2020). İlkokul öğretmenleri, öğrencileri ve velilerinin değer algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 1-19.
• Faiz, M. (2021). 5.sınıf sosyal bilgiler öğretiminde eğitsel oyun kullanımı. İçinde O. Karadeniz & H. Er. (Eds.) Eğitsel oyunlarla sosyal bilgiler öğretimi (ss.100-151). Pegem Akademi
• Fichter, J. H. (2016). Sosyoloji nedir? Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
• Gündüz, M., Aktepe, V., Uzunoğlu, H. ve Gündüz, D. D. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklara eğitsel oyunlar yoluyla kazandırılan değerler. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 62-70.
• İnel, Y., Urhan, E. ve Ünal, A. İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 379-402.
• Johnson, A. P. (2019). Eylem araştırması el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kan, Ç. (2010). A.B.D ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 663- 672.
• Kara, E. (2020). Birleştirilmiş ve müstakil sınıflarda öğrenim gören ilkokul öğrencilerinin kök değerlere yönelik algılarının karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Karabacak, N. (1996). Sosyal bilgiler dersinde eğitsel oyunların öğrencilerin erişi düzeyine etkisi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karadeniz, O. ve Er, H. (2021). Eğitsel oyunlarla sosyal bilgiler öğretimi. Pegem Akademi.
• Karamustafaoğlu, O. ve Kaya, M. (2013). Eğitsel oyunlarla "yansımalar ve aynalar" konusunun öğretimi: Yansımalı koşu örneği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 3(2), 41-49.
• Karasu Avcı, E. (2016). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminde coğrafya disiplininin rolü. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 1(1), 36-58.
• Kaya, S. ve Elgün, A. (2014). Eğitsel oyunlarla desteklenmiş fen öğretiminin ilkokulu öğrencilerinin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
• Kaymakcı, S. (2009). Yeni sosyal bilgiler proğramı neler getirdi? Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(5), 1536-1537.
• Keskin, Y. (2010). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin yeri ve önemi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), 68-72.
• Kılıç, A. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sevgi değerine yönelik algıları (Yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Koç, M. C. (2017). İlkokul çağındaki çocukların temel motor beceri gelişiminde eğitsel oyunların etkisi (Doktora tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Koka, V. (2018). Sosyal Bilgiler dersinde kullanılan bilgisayar destekli eğitsel oyunların öğrencilerin ders başarısına olan etkisi (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• MEB, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Moffatt, M. (1957). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Nur, G. Y. (2019). madde ve ısı ünitesinin öğretiminde eğitsel oyunları kullanmanın öğrencilerin akademik başarısı üzerine etkisi ve sürece yönelik öğrenci görüşleri (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özbal, B. (2010). İlköğretim okullarındaki yabancı dil öğretiminde eğitsel oyunların yeri ve önemi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Pırnaz, E. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değerler eğitimine ve sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kök değerlere yönelik görüşleri (Kahramanmaraş ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Sönmez, V. (2019). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tabak, S. ve Yaylak, E. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarında kök değerlerin yeri. International Journal of Eurasian Education and Culture, 5(8), 1-51.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 23(112), 7-17.
• Yıldırım, A. ve Şimşek , H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.