Okul Yöneticilerinin Paternalist Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1225 - 1246, 15.10.2024

Hüseyin Tunçel , Mustafa Çelik

https://doi.org/10.33206/mjss.1433260

Öz

Bu araştırmada okul yöneticilerinin paternalist liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda 2022-2023 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Kütahya il genelinde bulunan resmi okullarda görev yapan 417 öğretmene ulaşılmış ve veriler toplanmıştır. Araştırmada veriler, Saylık ve Aydın (2020) tarafından geliştirilen Paternalist liderlik ölçeği ve Basın ve Şeşen (2006) tarafından Türk kültürüne uyarlanan örgütsel vatandaşlık ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmada, okul yöneticilerinin paternalist liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla betimsel istatistikler, karşılaştırmalar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin paternalist liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Çarpım Moment Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin “Bazen” düzeyinde paternalist liderlik davranışı sergiledikleri tespit edilmiştir. Çalışılan okul türü, mesleki kıdemi ve okuldaki öğrenci ve öğretmen sayısı değişkenleri öğretmenlerin paternalist liderliğe ilişkin görüşlerini istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaştırmaktadır. Öğretmenler örgütsel vatandaşlık boyutlarından nezaket boyutuna “Her zaman”, sivil erdem “Çoğu zaman”, diğerkâmlık “Çoğu zaman”, vicdanlılık “Bazen” ve centilmenlik “ Bazen” düzeylerinde katılım göstermişlerdir. Paternalist liderlik ölçeğinin aile havası ve hayırseverlik alt boyutlarıyla örgütsel vatandaşlık davranışı diğerkâmlık alt boyutu arasında orta düzeyde, pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Paternalizm, Paternalist liderlik, Örgütsel vatandaşlık davranışı

Etik Beyan

“Okul Yöneticilerinin Paternalist Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun 28.02.2023 tarih ve 2023/02 sayılı toplantısında alınmıştır.

The Relation between School Administrators’ Paternalistic Leadership Behaviors and Teachers’ Organizational Citizenship Behaviors

Öz

In this study, it was aimed to determine the relationship between school administrators' paternalistic leadership behaviors and teachers' organizational citizenship behaviors. Accordingly, in the spring semester of the 2022-2023 academic year, 417 teachers working in official schools in the spring semester of the 2022-2023 academic year were reached and data were collected. The data were collected with the Paternalistic Leadership Scale developed by Saylık and Aydın (2020) and the Organizational Citizenship Scale adapted into Turkish culture by Basın and Şeşen (2006). The research was designed in survey model. In the study, descriptive statistics, t-test for comparisons and one-way analysis of variance were used to determine the views of school administrators on paternalistic leadership behaviors and teachers' organizational citizenship behaviors. Pearson Product Moment Correlation Coefficient was used to determine the relationship between school administrators' paternalistic leadership behaviors and teachers' organizational citizenship behaviors. As a result of the research, it was determined that school administrators exhibit paternalistic leadership behavior at the level of "Sometimes" according to teachers' perceptions. The variables of the type of school, professional seniority and the number of students and teachers in the school statistically and significantly differentiate teachers' views on paternalistic leadership. Teachers participated in the dimensions of organizational citizenship at the levels of courtesy "Always", civic virtue "Usually", altruism "Usually", conscientiousness "Sometimes" and chivalry "Sometimes". There is a moderate, positive and significant relationship between paternalistic leadership scale family atmosphere and philanthropy sub-dimensions and organizational citizenship behavior’s altruism sub-dimension.

Anahtar Kelimeler

Paternalism, Paternalistic leadership, Organizational citizenship behavior

Kaynakça

• Ağalday, B. (2017). İlkokul müdürlerinin paternalist liderlik davranışları öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ve örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Akkaya, B. (2019). İlkokullardaki öğretmenlerin üretkenlik karşıtı iş davranışının örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet ile ilişkisi (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akyüz, B. (2012). Hizmetkâr liderlik davranışlarının örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık davranışları ve performans üzerine etkisi: Eğitim sektörü üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Alarçin, R. G. (2023). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin kolektif yeterliliği ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aycan, M. M. (2020). Öğretmenlerde Mesleki Motivasyon ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Aycan, Z. (2001). Paternalizm: Yönetim ve liderlik anlayışına ilişkin üç görgül çalışma. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-26.
• Aycan, Z. (2006). Paternalism: Towards Conceptual Refinement and Operationalization. In U. Kim, K.-S. Yang ve K.-K. Hwang (Eds.), Indigenous and cultural psychology: Understanding people in context (pp. 445–466). Boston: Springer.
• Basım, H. ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-101.
• Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Güven Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(1), 29-62.
• Başar, Ş. ve Okçu, V. (2022). Lise müdürlerinin paternalist liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Siirt Eğitim Dergisi, 2(1), 12-32.
• Börekçi, D. Y. (2009). Paternalistic leadership style’s evolution in e-culture. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(2), 103-109.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
• Bütün, Y. (2020). Öğretmen özerkliğinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Mesleki benlik saygısının aracılık rolü (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Cerit, Y. (2013). Paternalist liderlik ile öğretmenlere yönelik yıldırma davranışları arasındaki ilişki. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(2), 839-851.
• Cesur, D. K. (2015). Paternalist liderlik ve örgüt kültürü ilişkisi: Sakarya Üniversitesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Cheng, M. Y. ve Wang, L. (2015). The mediating effect of ethical climate on the relationship between paternalistic leadership and team identification: A team-level analysis in the Chinese context. Journal of Business Ethics, 129, 639-654.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. New York: Sage Publications.
• Çakıroğlu, K. ve Tabancalı, E. (2017). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 392-417.
• Çelik, M. (2020). Liderlik. İçinde K. Yılmaz (Ed.), Paternalist liderlik (s. 583-599). Ankara: Pegem Akademi.
• Çerezci, Ç. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları İle Değişime Direnç Düzeyleri Arasındaki İlşiki (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Çetin, F. (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışlarının açıklanmasında örgütsel bağlılık, iş tatmini, kişilik ve örgüt kültürünün rolü (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çetin, M. Ö. (2004). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Ankara: Nobel Yayın dağıtım.
• Çınar, S. O. (2019). Okul müdürlerinin güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve örgütsel kimlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çimili Gök, E. B. (2010). Okul yöneticilerinin liderlik stiline ilişkin öğretmen algılarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Dağlı, A. ve Ağalday, B. (2018). Okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 518-534.
• Delice, A. (2020). Yöneticilerin paternalist liderlik özellikleri ile okulların etkililiği arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili örneği). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• DiPaola, M. F., Tarter, C. J. ve Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: The OCB scale. Educational leadership and reform, 4(2), 319-341.
• Dursun, İ. E. (2019). Okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının okul kültürü oluşturmadaki etkisi (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ekmen, F. (2020). Okul Yöneticilerinin Paternalist (Babacan) Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki, Batman İli Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Erden, P. ve Ötken, A. B. (2019). The dark side of paternalistic leadership: Employee discrimination and nepotism. European Research Studies Journal 22(2), 154-180.
• Erdoğan, M. ( 2021) . Eğitim kurumlarında liderlik kapasitesi ve örgütsel vatandaşlık davranışı (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Fantuzzo, J. W., LeBoeuf, W. A. ve Rouse, H. L. (2014). An investigation of the relations between school concentrations of student risk factors and student educational well-being. Educational Researcher, 43(1), 25- 36.
• Gelfand, M. J., Erez, M. ve Aycan, Z. (2007). Cross-cultural organizational behavior. Annual review of psychology, 58, 479.514.
• Güneş, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları, örgütsel sessizlik düzeyleri ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Pendik ilçesi örneği) (Doktora Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Gürcan, N. (2018). Türk kültüründe paternalist liderlik davranışlarının izleyenlerin duygusal bağlılıkları üzerindeki etkisi: Y kuşağına yönelik bir araştırma (Yüksek Lisan Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Karacan, K. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel sağlık ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kavuncu, M. (2019). Lider üye etkileşimi ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki ( Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (post-hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 51-64.
• Kılıç, E. (2019). Okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel destek algıları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Koç, E. (2019). Gençlik ve spor il müdürlüğü çalışanlarının iş doyumu ile paternalist liderlik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Spor Yönetimi Enstitüsü, İstanbul.
• Korkmaz, C. ve Arabacı, İ. B. (2013). İlköğretim ve ortaöğretim okulları öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık algıları (Malatya İli Örneği). İlköğretim Online, 12(3), 770 783.
• Köksal, O. (2011). Bir kültürel liderlik paradoksu: Paternalizm. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 101-122.
• Köprülü, T. S. (2011). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile motivasyonları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mahdiuon, R., Ghahramani, M. ve Sharif, A. R. (2010). Explanation of organizational citizenship behavior with personality. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 178-184.
• Mutlu, A. (2010). Hemşirelere göre yönetici hemşirelerin paternalistik davranış örüntülerinin hasta bakımı ile ilgili görevlerine yansıması (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya
• Oplatka, I. (2006). Going beyond role expectations: Toward an understanding of the determinants and components of teacher organizational citizenship behavior. Educational administration quarterly, 42(3), 385- 423.
• Organ, D. W., Podsakoff, P. M. ve MacKenzie, S. B. (2005). Organizational citizenship behavior: Its nature, antecedents, and consequences. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Ortiz, L. (1997). “A Comprehensive Literatüre Review Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior: Is There A Connection to International Business and Cross-Cultural Research?", University of Texas, Pan American, www.sbaer.uca.edu/research/sribr/.../22.pdf, 1997, p. 1-14.
• Peker, B. (2022). Eğitim Kurumlarında Liderlik Kapasitesi, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgüt Kültürü (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Pelenk, S. E. ve Acaray, A. (2019). Paternalist liderliğin üretkenlik karşıtı iş davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışları üzerine etkisi. Electronic Turkish Studies, 14(5), 184-196.
• Pellegrini, E. K. ve Scandura, T. A. (2008). Paternalistic leadership: A review and agenda for future research. Journal of management, 34(3), 566-593.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 307-331.
• Revilla, M. A., Saris, W. E. ve Krosnick, J. A. (2014). Choosing the number of categories in agree-disagree scales. Sociological Methods & Research, 43(1), 73–97.
• Sarı, T. (2021). Okul yöneticilerinin paternalist liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Sari, E., Koul, R., Rochanah, S., Arum, W. ve Muda, I. (2019). How could management of school environment improve organizational citizenship behaviors for the environment?(case study at schools for specifics purposes). Journal of Social Studies Education Research, 10(2), 46-73.
• Saylık, A. (2017). Okul müdürlerinin paternalist (babacan) liderlik davranışları ile Hofstede'nin kültür boyutları arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Saylık, A. ve Aydın, İ. (2020). Okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışları ölçeğinin geliştirilmesi; geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53(1), 273-300.
• Selamat, N., Samsu, N. Z. ve Kamalu, N. S. M. (2013). The impact of organizational climate on teachers' job performance. Educational Research eJournal, 2(1), 71-82.
• Soysal, M. R. (2021). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Şendoğdu, A. A. ve Erdirençelebi, M. (2014). Paternalist liderlik ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27), 253 -274.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell L. S. (2013). Using multivarite statistics (Sixth Ed.). New Jersey: Pearson Education.
• Taşcı, D. ve Koç, U. (2007). Örgütsel vatandaşlık davranışı-örgütsel öğrenme değerleri ilişkisi: Akademisyenler üzerinde görgül bir araştırma. Anadolu University Journal of Social Sciences, 7(2), 373-382.
• Tekin, S. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Tezer, A. (2015). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile motivasyonları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uçar, G. (2019). Öğretmenleri yönetici olmaya güdüleyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uğurlu, C. T. ve Demir, A. (2016). Örgütsel vatandaşlık davranışının öncülü olarak okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(56), 98-119.
• Uslu, B. ve Balcı, E. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile örgütsel iletişim algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 461-489.
• Uyanık, M. (2019). Değerlere göre yönetim ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Yaman, T. (2011). Yöneticilerin paternalist (babacan) lider davranışlarının çalışanların örgütsel özdeşleşmelerine, iş performanslarına ve işten ayrılma niyetlerine etkisi: özel sektörde uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Kara Harp Okulu, Ankara.
• Yardımcı, C. (2010). Paternalistik liderlik davranışlarının iş tatmini üzerindeki etkisi: Bankacılık sektörü üzerinde bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ç. (2017). Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcısı olarak örgütsel sosyalleşme (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, G. (2019). Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının ve nedenlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108-126.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y., ve Yıldırım, H. (2015). Türkiye’deki öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına cinsiyet, kıdem ve branş değişkenlerinin etkisi: Bir meta analiz çalışması. Eğitim ve Bilim, 40 (175), 285-304.
• Yücel, G. F. (2006). Öğretmenlerde mesleki tükenmişlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.