Finansal Gelişme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: Türkiye Özelinde Fourier Yaklaşımı

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 4, 1500 - 1511, 03.10.2025

İbrahim Karaaslan

https://doi.org/10.33206/mjss.1512863

Öz

Finansal gelişme, ekonomik büyümenin itici gücü olarak kabul edilirken, gelir eşitsizliği, toplumsal adalet ve sürdürülebilir kalkınma açısından önemli bir endişe kaynağıdır. Bu iki kavram arasındaki ilişki, ülkelerin ekonomik politikalarını ve sosyal dengelerini doğrudan etkileyebilmektedir. Dolayısıyla finansal sistemlerin derinleşmesi ve yaygınlaşması, gelir dağılımında adaletsizlik yaratabileceği gibi, doğru yönetildiğinde eşitsizlikleri azaltma potansiyeline de sahip olmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de finansal gelişmenin gelir eşitsizliği üzerindeki uzun dönemli etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç kapsamında, değişkenlere ilişkin veri seti 1991-2022 dönemini kapsamakta ve yıllık gözlemden oluşmaktadır. Çalışmada bağımlı değişken olarak gelir eşitsizliği (gini katsayısı), bağımsız değişken olarak ise finansal gelişme endeksi kullanılmıştır. Çalışmada, değişkenlerin durağanlığı Fourier birim kök testi (FKPSS) ve KPSS birim kök testi ile sınanmış, değişkenlerin düzey değerlerinde durağan olmadıklarının tespiti sonrasında, değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını sınamak için ise Fourier eş-bütünleşme testinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Türkiye’de finansal gelişme ile gelir eşitsizliği arasında eş-bütünleşme ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Eş-bütünleşme ilişkisinin tespiti sonrasında gerçekleştirilen uzun dönem DOLS tahmin sonuçlarına göre, finansal gelişme ile gelir eşitsizliği arasında istatistiki olarak %1 güven düzeyinde anlamlı negatif ilişki tespit edilmiş, finansal gelişmedeki artışların gelir eşitsizliğini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç, uzun vadede ülkede finansal gelişmenin artırılmasına yönelik çabaların ve politikaların toplumda gelir eşitsizliğinin azaltılmasına katkı sunacağını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme , Gelir Eşitsizliği , Fourier Eş-bütünleşme

Etik Beyan

“Finansal Gelişme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: Türkiye Özelinde Fourier Yaklaşımı” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

The Relationship Between Financial Development and Income Inequality: A Fourier Approach in the Case of Türkiye

Öz

While financial development is recognized as the driving force of economic growth, income inequality is a significant concern regarding social justice and sustainable development. The relationship between these two concepts can directly affect countries' economic policies and social balances. Therefore, the deepening and expansion of financial systems may create injustice in income distribution, but it also has the potential to reduce inequalities when appropriately managed. This study aims to determine the long-run impact of financial development on income inequality in Türkiye. For this purpose, the data set for the variables covers the period 1991-2022 and consists of annual observations. Income inequality (Gini coefficient) is used as the dependent variable, and the financial development index is used as the independent variable. In the study, the stationarity of the variables was tested with the Fourier unit root test (FKPSS) and KPSS unit root test. After the determination that the variables were not stationary at their level values, the Fourier cointegration test was used to test the existence of a long-run relationship between the variables. The study found that there is a cointegration relationship between financial development and income inequality in Türkiye. After establishing the co-integration relationship, our long-run DOLS estimation revealed a statistically significant negative relationship between financial development and income inequality at a 1% confidence level. The key conclusion drawn from this is that increases in financial development lead to reduced income inequality. This result underscores the potential impact of increasing financial development on reducing income inequality, and the importance of efforts and policies.

Anahtar Kelimeler

Financial Development , Income Inequality , Fourier Cointegration

Etik Beyan

During the writing process of the study“The Relationship Between Financial Development and Income Inequality: A Fourier Approach in the Case of Türkiye” scientific rules, ethical and citation rules were followed. No falsification was made on the collected data and this study was not sent to any other academic publication medium for evaluation.

Kaynakça

• Akalin, G., Erdoğan, S. & Pata, U. K. (2024). Türkiye’de finansal gelişme gelir eşitsizliğini nasıl etkilemektedir?. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 10(1), 111-124. https://doi.org/10.20979 /ueyd.1402590
• Akbıyık, C. (2012). Cross-country evidence on financial development-income inequality link (Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Batuo, M., Guidi, F. & Mlambo, K. (2010). Financial development and income inequality: Evidence from African countries. MPRA, 1-27.
• Becker, R., Enders, W. & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 3(5), 381-409.
• Beck, T., Demirgüç Kunt, A., & Levine, R. (2007). Finance, inequality and the poor. Journal of economic growth, 12, 27-49.
• Bittencourt, M. F. (2006). Financial development and inequality: Brazil 1985-1999 (Discussion Paper). University of Bristol, Department of Economics, England.
• Bittencourt, M. (2010). Financial development and inequality: Brazil 1985–1994. Economic Change and Restructuring, 43, 113-130.
• Clarke, G. R., Xu, L. C. & Zou, H. F. (2006). Finance and income inequality: What do the data tell us?. Southern Economic Journal, 72(3), 578-596.
• Çelik, A. (2004). AB ülkeleri ve Türkiye’de gelir eşitsizliği: Piyasa dağılımı-yeniden dağılım. Çalışma ve Toplum, 3, 53-91.
• Engle, R. F. & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Galor, O. & Zeira, J. (1993). Income distribution and macroeconomics. The Review of Economic Studies, 60(1), 35-52.
• Gökten, S., Okan, P., Öner, E. & Aypek, N. (2008). Tasarruf ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkide finansal sistemin rolü-Kırgızistan örneği. Sosyoekonomi, 7(7), 117-132. https://doi.org/10.17233/se.74135
• Greenwood, J. & Jovanovic, B. (1990). Financial development, growth, and the distribution of income. Journal of Political Economy, 98(5), 1076-1107.
• Gregory, A. W. & Hansen, B. H. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70(1), 99-126.
• Hatemi-J, A. (2008). Tests for cointegration with two unknown regime shifts with an application to financial market ıntegration. Empirical Economics, 35(3), 497-505.
• İşcan, İ. H. & Demirel, T. (2024). The relationship among trade openness, financial development and economic growth indicators and income distribution inequality: Testing the Kuznets, Financial Kuznets, and Stolper- Samuelson hypotheses. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi-Journal of Economic Policy Researches, 11(1), 1-18. https://doi.org/10.26650/JEPR1299562
• Jauch, S. & Watzka S. (2012). Finance and income inequality: A panel data approach. Cesifo Working Papers, 1- 47.
• Johansen, S., Mosconi, R. & Nielsen, B. (2000). Cointegration analysis in the presence of structural breaks in the deterministic trend. Econometrics Journal, 3, 216-249.
• Kar, B. B. & Kar, M. (2019). Finansal gelişme ve gelir eşitsizliği: BRICS ekonomileri için dinamik heterojen bir yaklaşım. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 27-46.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P. C. B., Schmidt, P. & Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root. Journal of Econometrics, 54, 159-178.
• Law, S. H. & Tan, H. B. (2009). The role of financial development on income inequality in Malaysia. Journal of Economic Development, 34(2), 153-168.
• Lee, J. & Strazicich, M. C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. The Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• Liang, Z. (2006). Financial development and income inequality in rural China 1991-2000. World Institute for Development Economic Research Paper.
• Lumsdaine, R. L. & Papell, D. H. (1997). Multiple trend breaks and the unit root hypothesis. The Review of Economics and Statistics, 79(2), 212-218.
• Pata, K. & Ela, M. (2020). Türkiye'de finansal gelişmenin vergi gelirleri üzerindeki etkileri: Fourier eş-bütünleşme ve nedensellik testleri. Mali Çözüm Dergisi, 30, 171-188.
• Pata, U. K. (2020). Finansal gelişmenin gelir eşitsizliği üzerindeki etkileri: Finansal Kuznets eğrisi hipotezi Türkiye için geçerli mi?. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), 809-828.
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica, 57(6), 1361- 1401.
• Rajan, R. G. & Zingales, L. (2003). The great reversals: The politics of financial development in the twentieth century. Journal of Financial Economics, 69(1), 5-50.
• Saikkonen, P. & Lütkepohl, H. (2002). Testing for a unit root in a time series with a level shift at unknown time. Econometric Theory, 18(2), 313-348.
• Sehrawat, M. & Giri, A. K. (2016). Financial development, poverty and rural–urban income inequality: Evidence from South Asian countries. Quality&Quantity, 50(2), 577-590.
• Shin, Y. (1994). A residual-based test of the null of cointegration against the alternative of no cointegration. Econometric Theory, 10(1), 81-115.
• Stock, J. H. & Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 783-820.
• Tsong, C. C., Lee, C. F., Tsai, L. J. & Hu, T. C. (2016). The Fourier approximation and testing for the null of cointegration. Empirical Economics, 51(3), 1085-1113.
• TÜİK (2008). Tüketim harcamaları, yoksulluk ve gelir dağılımı. Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi 6, TÜİK Yayınları, Yay. No: 3186, Ankara.
• Yılancı, V. (2017). Petrol fiyatları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Fourier yaklaşımı. Ekonometri ve İstatistik, (27), 51-67.
• Younsi, M. & Bechtini, M. (2018). Economic growth, financial development and income inequality in BRICS countries: Evidence from panel granger causality tests. MPRA, 1-15.
• Zivot, E. & Andrews, D. (1992). Further evidence on the great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Journal of Business&Economic Statistics, 10(3), 251-270.