Gençlerin Kızılcık Şerbeti Dizisindeki Karakterleri ve Olayları Dini Değerler Açısından Yorumlamaları

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 4, 1324 - 1345, 03.10.2025

Handan Yalvaç Arıcı , Hacer Çetin

https://doi.org/10.33206/mjss.1618493

Öz

Son yıllarda, geniş izleyici kitlesine ulaşarak toplumsal düzlemde çeşitli tartışmalara zemin hazırlayan Kızılcık Şerbeti adlı televizyon dizisi, Türkiye’de popüler kültürün ve medyanın toplumsal temsil pratikleri bağlamında incelenmeye değer önemli bir görsel medya ürünü olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada gençlerin, muhafazakâr tema üzerine kurgulanmış Kızılcık Şerbeti dizisini dinî değerler açısından nasıl yorumladıkları anlaşılmak istenmektedir. Nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik (olgubilimsel) bir çalışma olarak tasarlanmış olan araştırmada İstanbul’da ikamet eden 2000-2010 yılları arasında doğmuş olan, 16’sı kadın, 6’sı erkek toplam 22 katılımcı ile görüşülmüştür. Katılımcıların tamamı farklı platformlar üzerinde diziyi düzenli takip eden kişilerden oluşmaktadır. Görüşmeler sonucunda katılımcıların diziyi kadın algısı, din ve değer algısı, siyasi ve dini söylemler, giyim-kuşam tercihleri, yaşam biçimleri, önyargılar ve toplum baskısı, kimlik ve cinsiyet söylemleri gibi birçok açıdan derinlemesine irdeledikleri, eleştirel bir bakışla sorguladıkları görülmüştür. Katılımcıların diziye dair farkındalıklarının yüksek olduğunu gözlemlenmiştir. Elde edilen veriler, gençlerin “Kızılcık Şerbeti Dizisine İlgisi” ve “Gençlerin Dizi Hakkında Görüşleri” olmak üzere iki tema hâlinde ele alınmıştır. Çalışmada gençlerin çoğunluğunun Kızılcık Şerbeti dizisini beğendikleri ve takip etmeye çalıştıkları buna mukabil dizide dini değerlere önem verilmediğini düşündükleri, diziyi din ve değerlere uygun bulmadıkları, karakterlerin söylem ve eylemlerini tutarları görmedikleri gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Bilimleri , Kızılcık Şerbeti , Diziler , Değerler , Dini Değerler

Etik Beyan

“Gençlerin Kızılcık Şerbeti Dizisindeki Karakterleri ve Olayları Dini Değerler Açısından Yorumlamaları” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri T.C. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Kurulu’nun etik kurul onayı Selçuk Üniversitesi’nden 28.02.2024 tarihli ve 68– 28.02.2024 sayılı toplantısında (Evrak Sayısı: E.712536) alınmıştır.

Young People’s Interpretation of Characters and Events in the Series Kızılcık Şerbeti from the Perspective of Religious Values

Öz

In recent years, the television series Kızılcık Şerbeti (Cranberry Sorbet) has garnered a substantial viewership and become a focal point of public debate, positioning it as a significant visual media artifact within the context of popular culture and socio-cultural representation practices in Turkey. This study seeks to explore how young individuals interpret the series, which is constructed around a conservative thematic framework, particularly in relation to religious values. Employing a phenomenological qualitative research design, the study was conducted with 22 participants (16 female and 6 male) born between 2000 and 2010 and residing in Istanbul. All participants were regular viewers of the series through various media platforms. The findings reveal that participants engaged with the series through a multifaceted and critical lens, addressing themes such as perceptions of womanhood, religion and value systems, political and religious discourses, dress codes, lifestyle choices, social prejudices and pressures, as well as identity and gender narratives. Participants demonstrated a high level of awareness and critical engagement with the content. The collected data were analyzed under two main thematic categories: “Youth Engagement with Kızılcık Şerbeti” and “Youth Perceptions of the Series.” While the majority of participants expressed appreciation for the series and attempted to follow it regularly, they simultaneously conveyed the view that the series did not accord sufficient significance to religious values. Furthermore, they perceived a lack of coherence between the characters’ discourse and actions, and did not find the overall narrative to be aligned with religious or moral frameworks.

Anahtar Kelimeler

Religious Studies , Kızılcık Şerbeti , TV Series , Values , Religious Values

Etik Beyan

During the writing process of the study “Young People’s Interpretation of Characters and Events in the Series Kızılcık Şerbeti from the Perspective of Religious Values” scientific rules, ethical and citation rules were followed. No falsification was made on the collected data and this study was not sent to any other academic publication medium for evaluation. In addition, permission was obtained from the Selçuk University faculty of education Committee (Date: 28/04/2024 and Decision no: E.712536) to conduct the research

Kaynakça

• Akpınar, M. E. (2021). Televizyon ve internet haberciliğinin karşılaştırmalı analizi. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(1), 61-70. https://doi.org/10.29228/mekcad.6
• Altınordu, A. (2023). Türkiye’de popüler kültür ve siyaset: Kızılcık Şerbeti tartışması. REFLEKTİF Sosyal Bilimler Dergisi. 4(3), 621–640.
• Arıcan, S., & Arıcı, H. (2021). Sosyal medyanın gençlerin din algısına etkileri. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 1062-1106. https://doi.org/10.17859/pauifd.1020477
• Arslan, Ş., & Temel, M. (2023). Self oryantalist islamofobik söylemin medyatik görünümü: Kızılcık Şerbeti Dizisi örneği. Bilimname (50), 37-60.
• Ayyıldız, Ş. (2023). Mütedeyyin kentli kimliğinin mekansal izdüşümü: Kızılcık Şerbeti dizisi örneği. International Journal of Social Sciences Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 7/31, 132-159.
• Bahadır, A. (2005) “Çocukluk dönemi din ve değer yapılanmasında TV yayınlarının olumsuz etkileri ve çözüm önerileri”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 20/20, 29-64.
• Beşikci, B. (2023). İslami kimliğin dizilerdeki sunumu: Kızılcık Şerbeti örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (52), 74-91. Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (2000). Stres ve başaçıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bilgin Ülken, F. (2023). Modern-geleneksel çatışmasında kadın: Kızılcık Şerbeti dizisi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7(1), 13-22.
• BoxofficeTurkiye. (2025). 2023/2024 sezonunun en çok izlenen Türk dizileri. Erişim. 09.04.2025. https://boxofficeturkiye.com/haber/2023-2024-sezonunun-en-cok-izlenen-turk-dizileri--6001
• Can, Y. (2019). Televizyon dizilerindeki şiddet kültürünün ortaöğretim öğrencileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, C. (2006). Kültürel sembol sistemi olarak isimler: isim sosyolojisine giriş. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 6(2), 39-61.
• Creswell, J. W. (2014). Research design qualitative, quantitative, and mixed method approaches. Los Angeles: SAGE Publications. Erişim adresi: https://fe.unj.ac.id/wp- content/uploads/2019/08/ResearchDesign_Qualitative-Quantitative-and-Mixed-Methods-Approaches.pdf
• Çelenk, S.(2005). Televizyon, temsil, kültür: 90’lı yıllarda sosyokültürel iklim ve televizyon içerikleri. İstanbul: Ütopya Yayınevi.
• Çetin, N. S. (2023). Dindar aile ve modern aile ilişkisinde değişim ve çatışmaları dizi filmler üzerinden okumak: kızılcık şerbeti. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi. 6(1), 143-165.
• Doğan, M. M. (2023). Boş zaman etkinliği olarak geleneksel medyada muhafazakâr kimlikler: “Ömer” ve “Kızılcık Şerbeti” dizisi üzerine bir inceleme. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences. 6(2), 415-427.
• Dikmen, E. Ş. (2017). Türkiye’de Televizyon Yayıncılığının Dönüşümü: Sosyal Tv Yayıncılığı. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 425-448. https://doi.org/10.19145/gumuscomm.283117
• Efe, H. S. (2024). Muhafazakâr ve laik kimliklerin televizyon dizilerinde alımlanması: “Kızılcık Şerbeti Dizisi”. International Journal of Communication and Media Research. 4(1), 21-43.
• Erjem, Y.& Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve gençlik: Yerli dizilerin gençlerin model alma davranışı üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30
• Fidan, S. (2018). Televizyon dizilerinde geleneksel müzik belleğinin kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 125-139.
• Gülbuğ, E. (2007). Medya üzerine çalışmalar. Beta Yayıncılık.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. Ötüken Yayınları.
• Işık, M. (2023). Dünyada ve Türkiye’de muhafazakarlık. Astana Yayınları.
• Kandemir, S. & Toprak, H. K. (2023). Gençlerin dini referans dünyası ve dijital medya. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 64,557-90. https://doi.org/10.33227/auifd.1320301.
• Karakoyunlu, Betül. “Seküler, dindar ve akışkan dindar kimliğin kendini gündelik yaşam pratikleri üzerinden üretimi: Kızılcık Şerbeti örneği”. Eskiyeni. 50 (Eylül 2023), 747-768.
• Kırtepe, S. (2015). Dizi karakterlerinden etkilenme hakkında izleyici değerlendirmeleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/1: 115-130.
• Kuyucu, M. (2019). Gençlerin Türkiye’de üretilen televizyon dizilerine yönelik tutumları ve dizi tüketim faktörlerinin analizi. Uluslararası Kültürel Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 558-599.
• Noy C. (2008). Sampling knowledge: The hermeneutics of snowball sampling in qualitative research. International Journal of Social Research Methodology, 11(4):327-44.
• Quinn Patton, M. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. çev. Bütün, M. – Demir, S. B. Pegem Akademi.
• Palinkas L.A, Horwitz S.M., Green C.A., Wisdom J.P., Duan N., Hoagwood K. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research. 42(5):533-544.
• Şahbaz, P. & Kılıçlar, A. (2009). Filmlerin ve televizyon dizilerinin destinasyon imajina etkileri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1/1:31-52.
• Şener, S. (2021). Sosyal medyanın gençlerin düşünce ve değerlerine etkisi. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi 5/3, 529-553. https://doi.org/10.52115/apjir.979579.
• Tarhan, S. H., & Karakoç, E. (2020). Popüler kültür ürünü olarak televizyon dizilerinde ideolojinin sunumu. Uluslararası Kültürel Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 70-91.
• TÜİK (2024). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. Erişim 07.04. 2025. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492
• Üstündağ, A., & Doğan, Ö. (2016). 10-14 Yaş arası gençlerin televizyon izleme alışkanlıkları ve çok izledikleri diziler. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2016(43), 77-97.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zavalsız, Y. S., & Soydaş Dağcı, Y. (2019). Televizyon dizilerinin toplum üzerindeki etkisi (Karabük örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 19(1), 185-201.