Disease Management in Individuals with Type 2 Diabetes Using Oral Antidiabetics in Primary Care

Yıl 2022, , 106 - 114, 28.04.2022

Türkan Akyol Güner , Gülhan Coşansu

https://doi.org/10.29058/mjwbs.1051242

Öz

Aim: This study was conducted to evaluate the effectiveness of diabetes education and short message reminders applied to individuals with type 2 diabetes who are registered with a primary care institution and use oral antidiabetics.
Material and Methods: This study, which was carried out using an interventional design with pretest posttest control group, was carried out with 101 individuals with type 2 diabetes (n=50) and control (n=51) in a family health center between November 2017 and April 2019. A diabetes education program with two sessions and five modules was applied to the intervention group consisting of 6-8 people, and then reminder messages about diabetes management were sent from the mobile phone twice a week until the sixth month. No intervention was applied to the control group. “Diabetes Patient Follow-up Form” and “Multidimensional Diabetes Questionnaire” were used to collect data. Evaluations of all participants were repeated at baseline, third and sixth months.
Results: It was determined that diabetes education and SMS reminders applied to individuals with type 2 diabetes were effective in disease management, adherence to treatment, and creating some lifestyle changes related to diabetes control (p<0.05).
Conclusion: It is recommended to implement diabetes education programs and follow up with reminder SMS in disease management, follow-up and support, ensuring treatment adherence, creating lifestyle changes and raising awareness of individuals with diabetes.

Anahtar Kelimeler

Type 2 Diabetes, Oral antidiabetic, Education, Short messaging, Disease management

Birinci Basamakta Oral Antidiyabetik Kullanan Tip 2 Diyabetli Bireylerde Hastalık Yönetimi

Öz

Amaç: Bu çalışma, birinci basamak sağlık kurumuna kayıtlı, oral antidiyabetik kullanan tip 2 diyabetli bireylere uygulanan diyabet eğitiminin ve kısa mesaj hatırlatmalarının etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Ön test son test kontrol gruplu deneysel tasarım kullanılarak yapılan bu çalışma, Kasım 2017-Nisan 2019 tarihleri arasında bir aile sağlığı merkezinde 101 tip 2 diyabetli birey ile deney (n=50) ve kontrol (n=51) gerçekleştirilmiştir. 6-8 kişiden oluşan deney grubuna ikişer oturumlu beş modüllü diyabet eğitim programı uygulanmış, ardından cep telefonundan altıncı aya kadar haftada iki kez diyabet yönetimine ilişkin hatırlatma mesajları gönderilmiştir. Kontrol grubuna herhangi bir girişim uygulanmamıştır. Veri toplamada “Diyabetli Hasta Takip Formu” ve “Çok Boyutlu Diyabet Anketi” kullanılmıştır. Bütün katılımcılarının başlangıç, üçüncü ve altıncı ayda değerlendirilmeleri tekrarlanmıştır.
Bulgular: Tip 2 diyabetli bireylere uygulanan diyabet eğitiminin ve SMS hatırlatmalarının hastalık yönetiminde, tedaviye uyumunda ve diyabet kontrolüne ilişkin bazı yaşam tarzı değişikliklerinin oluşturulmasında etkili olduğu belirlenmiştir (p<0,05).
Sonuç: diyabetli bireylerin hastalık yönetiminde, takip ve desteklenmesinde, tedavi uyumunun sağlanmasında, yaşam tarzı değişikliğinin oluşturulmasında ve farkındalığının artırılmasında diyabet eğitim programlarının uygulanması ve hatırlatma SMS’leri ile takip edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tip 2 Diyabet, Oral Antidiyabetik, Eğitim, Kısa mesaj, Hastalık yönetimi

Kaynakça

• 1. International Diabetes Federation (IDF) Diabetes Atlas. 10th ed. (2021). Erişim 10.10.2021, http://www.diabetesatlas.org/.
• 2. International Diabetes Federation (IDF) Diabetes Atlas, 1th ed. (2000). Erişim 10.10.2021, http://www.idf.org/webdata/docs/ Diabetes%20Atlas%20Executive %20Summary.pdf.
• 3. International Diabetes Federation (IDF) Diabetes Atlas. 9th ed. (2019). Erişim 01.10.2021, https://diabetesatlas.org/atlas/ ninth-edition/
• 4. Türkiye Endokrin ve Metabolizma Derneği, Diabetes Mellitus Çalışma ve Eğitim Grubu: Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu. (2020). Erişim: 12.06.2021, https://temd.org.tr/admin/uploads/tbl_ kilavuz/20200625154506-2020tbl_kilavuz86bf012d90.pdf
• 5. Baridah HA, Sudiana IK, Supriyanto S. Effectiveness diabetes self care management education (Dsme) intervention with short message service (Sms) or mobile application in glycemic control: A systematıc review. INJEC 2021;6:11-28.
• 6. Jeffrey B, Bagala M, Creighton A, Leavey T, Nicholls S, Wood C, Longman J, Barker J, Pit S. Mobile phone applications and their use in the self-management of type 2 diabetes Mellitus: A qualitative study among app users and non-app users. Diabetol Metab Syndr 2019;16:84.
• 7. Fortmann AL, Gallo LC, Garcia MI, Taleb M, Euyoque JA, Clark T, Skidmore J, Ruiz M, Dharkar-Surber S, Schultz J, Philis- Tsimikas A. Dulce digital: An mHealth SMS-based intervention improves glycemic control in hispanics with type 2 diabetes. Diabetes Care 2017;40:1349-1355.
• 8. Huang L, Yan Z, Huang H. The effect of short message service intervention on glycemic control in diabetes: A systematic review and meta-analysis. Postgrad Med 2019;131(8):566- 571.
• 9. Starfield B. The effectiveness of primary health care. Chapter 1. In: Lakhani, M., Southgate, L (eds). A Celebration of General Practice. Oxon, UK: Radcliffe, 2003; 5: 19-36.
• 10. Ayhan BD, Kahveci RE, Koç M, Kasım İ, Şencan İ, Özkara A. Etkin sağlık sistemleri için güçlü birinci basamak. Ankara Med J 2015;15:26-31.
• 11. McGloin H, Timmins F, Coates V, Boore J. A case study approach to the examination of a telephone-based health coaching intervention in facilitating behaviour change for adults with Type 2 diabetes. J Clin Nurs 2015;24(9-10):1246-1257.
• 12. Sezgin H, Çınar S. Tip 2 diyabetli hastaların cep telefonu ile takibi: Randomize kontrollü çalışma. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2013;3:173-183.
• 13. Talbot F, Nouwen A, Gingras J, Gosselin M, Audet J. The assessment of diabetes-related cognitive and social factors: The multidimensional diabetes questionnaire. J Behav Med 1997;20:291-312.
• 14. Coşansu G, Erdoğan S. Tip 2 Diyabette Çok Boyutlu Diyabet Anketi’nin (ÇBDA) geçerlik güvenirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;13:10-18.
• 15. Erişkin Diyabetli Bireyler için Eğitim Rehberi ve Eğitim Setleri. Erişim: 10.08.2018. http://beslenme.gov.tr/index. php?lang=tr&page=527/
• 16. Satman I, Omer B, Tutuncu Y, Kalaca S, Gedik S, Dinccag N, Karsidag K, Genc S, Telci A, Canbaz B, Turker F, Yilmaz T, Cakir B, Tuomilehto J; TURDEP-II Study Group. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol 2013;28(2):169-180.
• 17. Berna O, Bilgi GK. Tip 2 diyabetlilerde diyabete ilişkin bilişsel ve sosyal faktörler ve metabolik kontrol parametreleri arasındaki ilişki. Clin Exp Health Sci 2016;6:1-8.
• 18. Erkoç A. Tip 2 Diyabet hastalarında diyabet eğitiminin bilişsel sosyal faktörlere etkisi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum, 2015.
• 19. Kır E. Diyabetli hastaların sağlık inançlarının bakımlarına olan etkilerinin incelenmesi. İ.B.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu, 2003.
• 20. Erman Y. The Relationship Between Self-Efficacy and Psychosocial Adjustment of Individuals with Type 2 Diabetes, Sakarya Med J 2021;11:32-41.
• 21. Şavkın R, Büker N, Bayrak G, Oğuz G, Topsakal Ş. Effect of walking exercise on blood parameters in patients with type 2 diabetes mellitus. İstanbul Med J 2021;22:313-319.
• 22. Yuan C, Lai CW, Chan LW, Chow M, Law HK, Ying M. The effect of diabetes self-management education on body weight, glycemic control, and other metabolic markers in patients with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Res 2014;2014:789761.
• 23. Ünal B, Ergör G, Horasan GD, Kalaça S, Sözmen K. Türkiye kronik hastalıklar ve risk faktörleri sıklığı çalışması. Ankara: Sağlık Bakanlığı 2013:224-9.
• 24. Gimenes HT, Zanetti ML, Haas VJ. Factors related to patient adherence to antidiabetic drug therapy. Rev Lat Am Enfermagem 2009;17(1):46-51.
• 25. Arslan G, Eşer İ. Yaşlılara verilen eğitimin ilaç kullanım uyumuna etkisinin incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics 2005;8:134-140.
• 26. Zheng F, Liu S, Liu Y, Deng L. Effects of an outpatient diabetes self-management education on patients with type 2 diabetes in China: A randomized controlled trial. J Diabetes Res 2019;17:1073131.
• 27. Zolfaghari M, Mousavifar A, Pedram S, Haghani H. The impact of nurse short message services and telephone follow‑ups on diabetic adherence: Which one is more effective? JCN 2011;21:1922‑1931.
• 28. Su D, Zhou J, Kelley MS, Michaud TL, Siahpush M, Kim J, Wilson F, Stimpson JP, Pagán JA. Does telemedicine improve treatment outcomes for diabetes? A meta-analysis of results from 55 randomized controlled trials. Diabetes Res Clin Pract 2016;116:136-48.
• 29. Al Hayek AA, Robert AA, Al Dawish MA, Zamzami MM, Sam AE, Alzaid AA. Impact of an education program on patient anxiety, depression, glycemic control, and adherence to selfcare and medication in Type 2 diabetes. J Family Community Med 2013;20(2):77-82.
• 30. Ulusal Diyabet Konsensus Grubu (UDKG). Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi. (2019). Erişim 02.10.2021. https://www. turkdiab.org/admin/PICS/files/Diyabet_Tani_ve_Tedavi_ Rehberi_2019.pdf
• 31. Hailu FB, Moen A, Hjortdahl P. Diabetes Self-Management Education (DSME) - Effect on knowledge, self-care behavior, and self-efficacy among type 2 diabetes patients in Ethiopia: A Controlled Clinical Trial. Diabetes Metab Syndr Obes 2019;12:2489-2499.
• 32. van der Does AM, Mash R. Evaluation of the “Take Five School”: an education programme for people with Type 2 Diabetes in the Western Cape, South Africa. Prim Care Diabetes 2013;7(4):289-295.