Epidemiyolojide Gözlemsel Çalışmaların Raporlanması: STROBE Kriterlerinin Türkçe Uyarlaması

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 86 - 93, 03.04.2021

Asya Banu Babaoğlu , Melike Tekindal , Mustafa Çağatay Büyükuysal , Mustafa Tözün , Ferhan Elmalı , Taner Bayraktaroğlu , Mustafa Agah Tekindal

https://doi.org/10.29058/mjwbs.869832

Cited By: 7

Öz

Amaç: Sağlık çalışmalarında gözlemsel araştırmalar, yaygın olarak kullanılan yöntemler arasında yer
almakta olup, esas olarak kohort, vaka-kontrol ve kesitsel çalışmalar olarak gruplandırılırlar. Gözlemsel
çalışmaların nasıl yürütülmesi gerektiğine dair esaslar 1965’li yıllarda tanımlanmış olsa da, günümüzde
mevcut gözlemsel çalışmalar göz önüne alındığında, bunların raporlamasında yetersizliklerin olduğu
görülmüştür. Bu nedenle gözlemsel çalışmaların raporlanmasına bir standart getirilmesi amacıyla, 2007
yılında bilimsel çalışma grupları tarafından “Epidemiyolojide Gözlemsel Çalışmaların Raporlanmasının
Güçlendirilmesi Beyanı (STROBE)” geliştirilmiştir. Bu çalışma, STROBE kriterlerinin Türk diline
kazandırılması, araştırmacılar tarafından daha anlaşılır bir hâle getirilmesi ve sağlık alanında yapılacak
gözlemsel çalışmaların raporlamasının güçlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: STROBE kriterleri dört araştırmacı tarafından bağımsız şekilde Türkçe’ye
tercüme edilmiştir. Dört farklı çeviri ile ortaya çıkan metin tüm yazarların bir araya geldiği toplantı
ile değerlendirilmiş ve her madde için en uygun ifadenin hangisi olacağı konusunda görüş birliği
sağlanmıştır. Ardından uzman çevirmen tarafından ters çeviri işlemi yapılmış ve kriterlerin uygunluğu
değerlendirilmiştir. Türkçeleştirilmiş STROBE kontrol listesinin tekrarlanabilirliğini değerlendirmek ve
araştırmacılar tarafından doğru anlaşılıp anlaşılmadığını anlamak için sağlık alanından seçilen 20
makale, iki araştırmacı tarafından bağımsız olarak puanlama yapılarak (1=madde sağlanmakta, 0=madde
sağlanmamakta) değerlendirilmiştir. Puanlayıcılar arasındaki uyum her bir kriter için araştırmacılar arası
uyum yüzdesi kullanılarak incelenmiştir. Uyum ayrıca toplam raporlanan kriter sayısı kullanılarak Bland-
Altman yöntemi ve sınıf içi korelasyon katsayısı (SKK) kullanılarak da değerlendirilmiştir.
Bulgular: Analizler sonucu hesaplanan SKK 0,351-0,890 arasındaydı. Puanlayıcılar arası uyum
istatistiksel olarak anlamlıydı. İncelenen 20 makalenin STROBE kriterlerine uygunluğu düşüktü.
Sonuç: Türkçe’ye uyarlanmış STROBE Beyanı, kesitsel araştırmaların raporlanmasında kullanılabilecek
güvenilir bir araçtır.

Anahtar Kelimeler

Bland-Altman Metodu, gözlemsel araştırma, kesitsel araştırma, sınıf içi korelasyon katsayısı, STROBE

Reporting of Observational Studies in Epidemiology: Turkish Adaptation of STROBE Criteria

Öz

Aim: Observational studies are among the widely used methods in health studies, and are mainly grouped as cohort, case-control and
cross-sectional studies. Although the principles of how observational studies should be carried out were defined in 1965, considering the
observational studies available today, it has been observed that there are deficiencies in their reporting. Therefore, in order to set a standard
for reporting observational studies, the “Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology Statement” (STROBE) was
developed by scientific working groups in 2007. This study was carried out to introduce the STROBE criteria into the Turkish language, to
make it more understandable by researchers, and to strengthen the reporting of observational studies in the field of health.
Materials and Methods: STROBE criteria have been independently translated into Turkish by four researchers. The text, which emerged with
four different translations, was evaluated in a meeting where all authors came together, and a consensus was reached on which expression
would be the most appropriate for each item. Then, a reverse translation was performed by an expert translator and the compliance of
the criteria was evaluated. In order to evaluate the reproducibility of the Turkishized STROBE checklist and to understand whether it was
understood correctly by the researchers, 20 articles selected from the field of health were evaluated by two researchers independently by
scoring (1 = item provided, 0 = item not provided). The consistency between the scorers was examined using the percentage of compliance
between researchers for each criterion. Compliance was also evaluated using the Bland-Altman method and the intraclass correlation
coefficient (CCT) using the total number of reported criteria.
Results: CCT calculated as a result of the analysis was between 0.351-0.890. The consistency between raters was statistically significant.
Compliance of the 20 articles reviewed with the STROBE criteria was low.
Conclusion: The STROBE Statement, adapted to Turkish, is a reliable tool that can be used in reporting cross-sectional studies.

Anahtar Kelimeler

Bland-Altman Method, Cross-Sectional, observational studies, intraclass correlation coefficient, STROBE

Kaynakça

• 1. Güven Tezcan S. Temel epidemiyoloji. 1st ed., Ankara, Hipokrat Kitapevi; 2017.
• 2. Cochran WG, Chambers SP. The planning of observational studies of human populations. JR Stat Soc Ser A 1965;128(2):234-266.
• 3. Faraoni D, Schaefer ST. Randomized controlled trials vs. observational studies: Why not just live together?. BMC Anesthesiol 2016;16(1):102.
• 4. Papanikolaou PN, Christidi GD, Ioannidis JPA. Comparison of evidence on harms of medical interventions in randomized and nonrandomized studies. CMAJ 2006;174(5):635-641.
• 5. Shanahan DR, Lopes de Sousa I, Marshall DM. Simple decision-tree tool to facilitate author identification of reporting guidelines during submission: A before-after study. Res Integr Peer Rev 2017;2:20.
• 6. Zachariah R, Rust S, Thekkur P, Khogali M, Kumar AM, Davtyan K, Diro E, Satyanarayana S, Denisiuk O, van Griensven J, Hermans V, Berger SD, Saw S, Reid A, Aseffa A, Harries AD, Reeder JC. Quality, equity and utility of observational studies during 10 years of implementing the structured operational research and training initiative in 72 countries. Trop Med Infect Dis 2020;5(4):167.
• 7. Groenwold RHH, Van Deursen AMM, Hoes AW, Hak E. Poor quality of reporting confounding bias in observational intervention studies: A systematic review. Ann Epidemiol 2008;18(10):746-751.
• 8. von Elm E, Altman DG, Egger M, Pocock SJ, Gøtzsche PC, Vandenbroucke JP. The strengthening the reporting of observational studies in epidemiology (STROBE) statement: Guidelines for reporting observational studies. J Clin Epidemiol 2008;61(4):344-349.
• 9. The EQUATOR Network | Enhancing the QUAlity and Transparency Of Health Research [Internet]. [cited 2020 Dec 19]. Available from: https://www.equator-network.org/
• 10. Schulz KF, Altman DG, Moher D. CONSORT 2010 Statement: Updated guidelines for reporting parallel group randomised trials. BMJ 2010;340(7748):698-702.
• 11. Kilkenny C, Browne W, Cuthill IC, Emerson M, Altman DG. Animal research: Reporting in vivo experiments: The ARRIVE guidelines. Br J Pharmacol. 2010;160:1577-1579.
• 12. Fanelli D. Redefine misconduct as distorted reporting. Nature 2013;494(7436):149.
• 13. STROBE Statement: Home [Internet]. [cited 2020 Dec 19]. Available from: https://www.strobe-statement.org/index. php?id=strobe-home
• 14. University of Bern. STROBE Statement: Supporting journals & organisations [Internet]. 2009 [cited 2021 Jan 24]. Available from: https://www.strobe-statement.org/index.php?id=strobeendorsement
• 15. Balak T, Günay F, Kaymaz Ö, Bahadır Çevrimli M, Özen D, Agah Tekindal M. Veteriner hekimlik alanında gözlemsel araştırmaların rapor edilmesi: STROBE-VET kriterlerinin Türkçe uyarlaması. Eurasian J Vet Sci 2018;34:257-264.
• 16. Smidt N, Rutjes AWS, Van Der Windt DAWM, Ostelo RWJG, Bossuyt PM, Reitsma JB, Bouter LM, w de Vet HC. Reproducibility of the STARD checklist: An instrument to assess the quality of reporting of diagnostic accuracy studies. BMC Med Res Methodol 2006;25;6(12):1-10.
• 17. Lee J, Koh D, Ong CN. Statistical evaluation of agreement between two methods for measuring a quantitative variable. Comput Biol Med 1989;19(1):61-70.
• 18. McGraw KO, Wong SP. Forming inferences about some intraclass correlation coefficients. Psychol Methods 1996;1(1):30-46.
• 19. Albayrak R, Tekindal MA, Ateş C, Selvi P, Perinçel S, Ceyhan K, et al. Tanı doğruluğu çalışmalarının kalitelerinin değerlendirilmesi: Stard kriterlerinin Türkçe uyarlaması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2012:65(3):137-146.
• 20. Ateş C, Öztuna D, Genç Y. Sağlık araştırmalarında sınıf içi korelasyon katsayısının kullanımı. Türkiye Klin J Biostat 2009;1:59-64.
• 21. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TUBİTAK), Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM). Türkiye Dizini (TR Dizin). (Erişim Tarihi:24.12.2020. https://trdizin.gov. tr/)