İletişimde Anlık Otorite Kurma ve Tıpta Otorite Kavramı

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 211 - 217, 30.12.2024

Hilal Hocagil , Abdullah Cüneyt Hocagil

Öz

Otorite, toplumların düzenini sağlamak ve bireyleri ortak amaçlar etrafında bir araya getirmek için kritik bir unsurdur. Otorite, bireylerin bilgi,
yetenek, makam ve karizma gibi farklı kaynaklara dayanarak liderlik etmesini mümkün kılar. İnsanlar bazı durumlarda otorite figürü olurken,
bazen de başkalarına itaat eder. Otorite; rol otoritesi, bilgi ve beceri otoritesi, makam otoritesi ve karizmatik otorite gibi türlere ayrılır.
Rol otoritesi, yaş, aile içindeki konum veya deneyim gibi doğal olarak kazanılan rollerden oluşur. Örneğin bir yaşlıya hürmet göstermek
bu türdendir. Bilgi ve beceri otoritesi, kişinin sahip olduğu uzmanlıkla çevresindekilere liderlik etmesini sağlar. Ancak, bu otoritenin etkili
olabilmesi için karşı tarafın bilginin değerini anlayabilmesi gerekir. Makama dayalı otorite, kamu veya özel sektördeki liderlerin yasal güçlerini
ifade eder ve astlar tarafından itaatle karşılanır. Kamu kurumlarında ve orduda bu otorite türü daha baskındır. Karizmatik otorite, liderin
kişisel çekiciliği, hitabet yeteneği ve vizyonu ile kurulur. Kriz dönemlerinde güçlü liderlerin karizması daha belirgin hâle gelir. Anlık otorite, özellikle karizmatik liderlikte görülür ve ses tonu, beden dili gibi unsurlarla kısa sürede kurulur. Araştırmalar, yüz ifadeleri (%55)
ve ses tonunun (%30) iletişimde büyük rol oynadığını göstermektedir.
Otorite, tıbbi hizmetlerin kalitesini artırmak için ihtiyaç duyulabilen önemli kavramlardan birisidir. Sağlık profesyonelleri mesleki uygulamalar
sırasındaki süreçlerin yönetiminde, sahip oldukları bilgi, makam ve deneyimle hem meslektaşları hem de hastalar üzerinde zaman zaman
otorite sergilemek durumunda kalabilir. Acil servis ve yoğun bakım gibi kritik ortamlarda hızlı ve etkili müdahaleleri mümkün kılmak için anlık
otorite kurabilmek hasta güvenliği ile yakından ilgili olabilmektedir. Bu yönüyle otorite, sağlık hizmetlerinin kalitesini ve hasta memnuniyetini
artırmada sık sık kilit rol oynayan bir tutum hâline gelebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Otorite, aktif beden dili, pasif beden dili, karizmatik otorite

Establishing Instant Authority in Communication and the Concept of Authority in Medicine

Öz

Authority is a critical element in ensuring societal order and bringing individuals together toward common goals. It enables individuals to lead
based on various sources such as knowledge, skills, status, and charisma. People sometimes assume authority roles, while at other times,
they comply with others’ authority. Authority can be categorized into several types: role-based authority, knowledge and skill-based authority,
status-based authority, and charismatic authority.
Role-based authority stems from naturally acquired roles, such as age, experience, or familial status. For example, showing respect to the
elderly exemplifies this type of authority. Knowledge and skill-based authority emerges when an individual exercises leadership through
expertise. However, for this authority to be effective, the recipient must recognize and value the knowledge. Status-based authority refers to
the formal power held by leaders in public or private institutions, typically characterized by hierarchical compliance from subordinates. It is
more dominant in the public sector and military settings. Charismatic authority is based on the personal appeal, oratory skills, and vision of
a leader. In times of crisis, the influence of charismatic leaders becomes more pronounced.
Instant authority is particularly associated with charismatic leadership, where elements such as tone of voice and body language play pivotal
roles in establishing authority within a short timeframe. Research indicates that facial expressions (55%) and tone of voice (30%) are highly
influential in communication.
Authority is one of the essential concepts required to enhance the quality of medical services. Health professionals may occasionally need
to exhibit authority over their colleagues and patients during the management of processes in their professional practices, utilizing their
knowledge, position, and experience. In critical settings such as emergency departments and intensive care units, the ability to establish immediate
authority can be closely related to patient safety by facilitating rapid and effective interventions. In this regard, authority can become
a key attitude that frequently plays a vital role in improving the quality of healthcare services and patient satisfaction

Anahtar Kelimeler

Active body language, passive body language, charismatic authority

Kaynakça

• 1. Bal H. Siyaset teorisinde ‘otorite’ kavramı. Turkish Studies 2014;9:247-255
• 2. Eren E. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 17. Basım. İstanbul, Beta Yayıncılık; 2020. 472
• 3. Esgin A. Otoritenin Sosyolojisi: Otoriteye İtaatin Ya Da Otorite Bağımlılığının Sosyolojik Anlamları. Sosyologca 2013; 6:101- 122.
• 4. Çifçili V. Sınıf içi disiplinde otorite. HAYEF Journal of Education, 2009, 6.1: 91-103.
• 5. Uyanık G. Otoritenin İzdüşümü: Heinrich Mann’ın Mavi Melek adlı romanında eğitim eleştirisi. 1.Basım. Ankara: Salkımsöğüt Yayınları 2005; 83
• 6. Uğurluoğlu Ö, Çelik Y. Örgütlerde stratejik liderlik ve özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2009; 12: 121-156.
• 7. Pazarbaş M. Liderlik Ve Otorite: Lise Öğrencilerinin Liderlik Ve Otorite Algısı Üzerine Bir Araştırma. Doktora tezi.2012
• 8. Mendel G. Son Sömürge Çocuk: Sosyo-Psikanaliz Açıdan Otorite 1.Basım. İstanbul: Cem Yayınları; 2005, 24.
• 9. Yüksel M. Max Weber’de Otorite Tipleri. Theosophıa. 2022; 5: 143-158.
• 10. İpek İ. Türkiye’de siyasetin kutuplaşması ve karizmatik otorite. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi. 2021;17: 65- 80.
• 11. Arslan S. Yönetim Sürecinde Otorite Kullanımı ve Ortaya Çıkan Sorunların Değerlendirilmesi: Eleştirel Bir Yaklaşım Optimum Journal of Economics and Management Sciences. 2018;5: 1-18
• 12. Yavuz S. Bir Karizmatik Otorite Örneği Olarak İmamet ve Mehdi Anlayışı: Türkiye Caferileri (Iğdır Örneği). Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2014;13: 1-35.
• 13. Eşki H. Bugünü anlamak için Max Weber’i yeniden okumak. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 6:187–198
• 14. Cabane OF. Karizma Miti. Tümay, N. Çev. Okuyan Us Yayınevi: İstanbul, 2014
• 15. Yılmaz GG. Otoritenin Kurulumu Açısından Bir Söylem Analizi: İkinci Karabağ Savaşı Sonrası İlham Aliyev’in Ulusa Sesleniş Konuşması. International Journal of Eurasia Social Sciences/ Uluslararasi Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2021;12;44.
• 16. Selçuk Z. Okul Deneyimi ve Uygulama: öğretmen ve öğrenci davranışlarının gözlenmesi Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2001
• 17. Üstünsel, G. Etkili iletişim becerileri ve beden dili. Master’s thesis, Namık Kemal Üniversitesi 2011.
• 18. Çalışkan N, Yeşil R. Eğitim sürecinde öğretmenin beden dili. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 2005;6:199-207
• 19. Habaci, I, Ürker A, Bulut S, Atıcı R, Habacı Z. Beden dilinin eğitim öğretim üzerine etkileri. Electronic Turkish Studies 2013; 8:9
• 20. Navarro J, Karlins M. Beden dili. İstanbul: Alfa Yayıncılık. 2017. 96
• 21. Keskin T. Beden dili ve hitabet. Az Kitap; Ares Yayıncılık. 2015.
• 22. Halidi G. Tıpta otorite unsuru: otorite figürleri ve otoriter ilişkiler. Yükses lisans tezi. 2015
• 23. Smith, J A, Doe, R. Emergency Decision Making in Healthcare. Journal of Emergency Medicine, 2020;35: 567-578.
• 24. Thompson HJ, Williams MA. Enhancing Rapid Decision-Making Skills in Healthcare Professionals. Medical Education, 2021;55: 276-284.