Türkiye’de Yazma Eğitimi Üzerine Yapılan Ölçek Geliştirme Çalışmalarının Analizi: Bir Meta-Sentez Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 26 - 40, 15.06.2018

Yavuz Bolat , Musa Tarık Tekin

Öz

Bu araştırma Türkiye’de yazma eğitimi üzerine
yapılan ölçek geliştirme çalışmalarının meta-
sentez yöntemiyle analiz edilmesini amaçlamaktadır. Araştırmada 2006-2017
yılları arasında yayımlanmış ve ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen 14 makale, 7
doktora tezi, 3 yüksek lisans tezi ve 1 bildiri tam metni olmak üzere toplam 25
ölçek geliştirme çalışması analiz edilmiştir. Çalışmaların araştırma sürecine
dahil edilmesinde Google Akademik, YÖK Ulusal Tez Merkezi, DergiPark, ASOS
İndeks, Türkiye Ölçme Araçları Dizini veri tabanlarına başvurulmuştur. Nitel bir eğitim araştırması
olan bu çalışmada verilerinin analizinde betimsel içerik analizden yararlanılmıştır.
Nitel araştırmalarda kullanılan geçerlik ve güvenirlik önlemleri alınmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda çalışmanın
amacı, konu alanı, örneklem grubu, veri toplama aracı ve veri analiz yöntemi bakımından
incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; Türkiye’de yazma
eğitimi üzerine yapılan ölçek geliştirme çalışmalarının; tutum, kaygı, eğilim,
özyeterlik, etki, strateji gibi duyuşsal ve bilişsel bilişsel becerileri ortaya
çıkarmak ve alanyazına ölçek kazandırmak amacıyla yapıldığı; konu alanı
bakımından yazma becerisinin gelişiminin incelenmesi üzerine yoğunlaştığı; daha
çok sırasıyla ilköğretim öğrencisi, öğretmen adayı ve öğretmenlerin örneklem
olarak seçildiği, veri toplama aracı olarak ağırlıkla 5’li Likert tipi ölçek
formundan yararlanıldığı; verileri
analizinde, daha çok AFA ve güvenirlik analizine başvurulduğu; elde edilen
sonuçların ise çoğunlukla yüksek veya düşük düzeyde ilişkiyi tespit etmek,
uygulama öncesi ve sonrası farkı ortaya koymak, yazmaya yönelik tutum, kaygı, motivasyon
ve özyeterlik algılarını farklı değişkenler açısından ortaya koymak üzerine
elde edildiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yazma Eğitimi, Ölçek Geliştirme, Meta-Sentez

Kaynakça

• Aküzüm, C. (2012). Türkiye’de ilköğretim okullarında eğitim denetimi (bir meta-sentez çalışması). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Elâzığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aküzüm, C., & Özmen, F. (2013). Eğitim denetmenlerinin rollerini gerçekleştirme yeterlikleri: bir meta- sentez çalışması. EKEV Akademi Dergisi, 17(56), 97-120.
• Aspfors, J., & Fransson, G. (2015). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis.Teaching and Teacher Education, 48, 75-86.
• Ayaz, M. F., Oral, B., & Söylemez, M. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitimi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. İlköğretim Online-Elementary Education Online, 14(2), 787-802.
• Balcı, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Bolat, Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim programı okuryazarlığı ölçeği. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12(18), 121-138.
• Bolat, Y. & Tekin, M. (2017). Üstün yeteneklilerin eğitimi araştırmalarında eğilimler: Yöntem bilimsel bir analiz. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8 (27), 609-629.
• Clark, L. A., & Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Psychological Assessment, 7, 309-319.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik Analizinin Parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Delice, A. & Ergene, Ö. (2015). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi: Matematik eğitimi makaleleri örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences 3 (2015) 60-75.
• Demirel, Ö. (2007). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme. (10. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• DeVellis, R.F. (2003). Scale development: Theory and applications. Newbury Park: Sage Publications, Inc.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-1: Temel kavramlar ve işlemler. Ankara: Pegem Akademi.
• Finfgeld, D.L. (2003). Metasynthesis: The state of the art-so far. Qualitative Health Research, 13(7), 893-904.
• Hambleton, R.K. ve Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Journal of Applied Testing Technology, 1(1), 1-30.
• Göçer, A. (2016). Yazma Eğitimi Dersinin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazmaya Karşı Tutumlarına Etkisi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 343-352.
• Gülüm, İ. V. (2016). Etkili terapist özellikleri için farkındalık eğitim ve uygulamaları: bir meta-sentez çalışması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 8(4), 337-353.
• Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-14.Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi (18. b.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya Uyanık, G., Güler, N., Taşdelen Teker, G. & Demir, S. (2017). Türkiye’de Eğitim Alanında Yayımlanan Ölçek Geliştirme Çalışmalarının Uygunluğunun Çok Yüzeyli Rasch Modeli ile İncelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 8(2);183-199.
• Mete, F. (2015). Türkçe Öğretmenliği Bölümünde Yazma Eğitimi Dersi: Bilme ve Uygulama Karşılaştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 81-91.
• Noblit, G. W., ve Hare, R. D. (1988). Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies (Vol. 11). Newbury Park: Sage.
• İpşiroğlu, Z. (2007), Türkçe Öğretiminde Yaratıcılık Almanya’daki Yeni Öğretmenler: Göçmen Kökenli Üçüncü Kuşak. Dil Dergisi, 135, 21-27.
• Ornstein, A. C. & Hunkins, F. P. (2017). Curriculum, foundations, principles, and issues global edition. Pearson Education Limited.
• Polat, M. (2017). Türkiye’de öğrenciler neden kopya çeker? : Bir meta‐sentez çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi – Journal of Educational Sciences Research, 7(1), 223-242.
• Polat, S., & Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 4(1), 52-64.Sandelowski, M., ve Barroso, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. Springer Publishing Company.
• Serbest, A. (2014). Ders imecesinin etki alanları üzerine bir meta-sentez çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Staneva, A. A., Bogossian, F., ve Wittkowski, A. (2015). The experience of psychological distress, depression, and anxiety during pregnancy: A meta-synthesis of qualitative research. Midwifery, 31, 563-573.
• Sözer, Y. (2015). Sınıf içi öğrenmeleri destekleyen okul dışı aktif öğrenmeler: Bir meta-sentez çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, M.G., & Boztunç Öztürk, N. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (1), 191-199. Tan, Ş. (2013). Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tok, Ş. & Kandemir, A. (2015), Effects of Creative Writing Activities on Students‟ Achievement in Writing, Writing Dispositions and Attitude to English, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174, 1635-1642.
• Thomas, J., ve Harden, A. (2008). Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews. BMC medical research methodology, 8(1), 1-20.Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, G. K. (2015). Türkiye’deki teknolojik pedagojik alan bilgisi çalışmalarının analizi: bir meta- sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 103-122.
• Wiles & Bondi. (1993). Curriculum development. A guide to practice. (Fourt Edition). Newjersey: Merrill Prentice Hall.