İLKOKULDA MATEMATİKSEL PROBLEM ÇÖZME İLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 4, 21 - 30, 31.12.2019

Oben Kanbolat Muhammet Abdullah Balta

Öz

Problem çözme öğretimi matematik öğretiminin amaçları arasında yer alan ve kendisi dışındaki diğer tüm amaçları da içeren önemli bir hedeftir. Okul öncesi dönemde problem çözme ile ilgili ilk deneyimlerini yaşayan bireylerin, matematiksel problem çözme becerilerinin profesyonel anlamda gelişiminin temelleri ilkokulda atılmaktadır. İlkokulun problem çözme öğretimi için bu denli önemli olmasından hareketle pek çok araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda araştırmanın amacı ilkokul düzeyinde problem çözme ile ilgili yapılmış lisansüstü tez çalışmalarını incelemektir. Araştırmanın örneklemini YÖKTEZ ortamında ulaşılan 21 adet tez oluşturmaktadır. Gerçekleştirilen araştırmada nitel yaklaşım benimsenmiş olup, doküman analizi veri toplama tekniği kullanılmıştır. YÖKTEZ aracılığıyla ulaşılan 21 lisansüstü tez amaç, örneklem ve yöntem ifadelerine odaklanılarak üç boyutta tasnif edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler tümevarımsal olarak verilerden hareketle oluşturulan kodlar ve temalar kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulardan faydalanarak ilkokul düzeyinde matematiksel problem çözme ile ilgili yayınlanan tezlerde daha çok ilkokul 4. sınıf öğrencileri ile ilgili çalışıldığı; nicel yaklaşımın benimsendiği; en fazla yüksek lisans tezlerinin yazıldığı; tezlerin en çok 2014-2015 yılında yayınlandığı tespit edilmiştir. Yapılan tezlerin amaç ifadeleri incelendiğinde sıklıkla problem çözme başarısı, problem çözme sürecinde kullanılan akıl yürütme, eleştirel düşünme gibi bilişsel beceriler, problem çözmeye yönelik tutum ve kaygı gibi duyuşsal beceriler, problem çözme stratejileri, problem çözme öğretimi, problem çözme sürecinde yaşanan zorluklar ile ilgili kullanılan yaklaşımlar hakkında araştırmaların gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında okuyucuya ilkokul düzeyinde matematiksel problem çözme ile ilgili son yıllarda gündemde olan çalışma alanları sunulmuştur ve bu sayede ilkokul düzeyinde problem çözme ile ilgili çalışacak araştırmacılara da araştırma konusu bağlamında fikir sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Matematiksel problem çözme, ilkokul, matematik öğretimi, lisansüstü tez

Kaynakça

• Adagideli, F. H., ADER, E. (2017). Matematiksel Problem Çözme Etkinliklerinde Küçük Çocukların Üstbilişsel Düzenleme Becerilerinin İncelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 18(2).
• Altun, M., Arslan, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenmeleri üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1).
• Aydoğdu, M. (2008). Matematikte Öğrencilere Problem Çözme Yeteneğinin Kazandırılması. Physical Sciences, 3(4), 588-596.
• Biber, B. T., Aylar, E., Ay, Z. S., İspir, O. A. (2017). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Problem Çözmeye Dair Pedagojik Alan Bilgilerinin Sınıf İçi Gözlem ve Görüşme Yoluyla Belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 22. Baskı, Pegem Akademi, Ankara.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çilenti, K. (1984). Eğitim Teknoloji ve Öğretim. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Durmaz, B., Altun, M. (2014). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanma düzeyleri.
• Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H. ve Günay Balım, A. (2011). Fen Eğitimi Alanındaki Lisansüstü Tezlerdeki Yöntemsel ve İstatistiksel Sorunlar. İlköğretim Online, 10 (1), 206-218, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr.
• Gökkurt, B., ÖRNEK, T., Hayat, F., Soylu, Y. (2015). Öğrencilerin Problem Çözme ve Problem Kurma Becerilerinin Değerlendirilmesi (Assessing Students’ Problem-Solving and Problem-Posing Skills. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 751-774.
• MEB. (2018). İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Memnun, D. S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik problemi çözmeye ilişkin inançlarının incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 75-98.
• National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and Standards for School Mathematics Electronic Version. http://standards.nctm.org. Erişim Tarihi: 27.03.2018.
• Özsoy, G. (2014). Problem çözme becerisi ile matematik başarısı arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 179-190.
• Soylu, Y., Soylu, C. (2006). Matematik derslerinde başarıya giden yolda problem çözmenin rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 97-111.
• Sözbilir, M., Güler, G., & Çiltaş, A. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
• Türnüklü, E. B., Yeşildere, S. (2014). Problem, problem çözme ve eleştirel düşünme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 107-123.
• Yaşar, Ş., Papatğa, E. (2015). İlkokul matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi.Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2).
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin yayıncılık, 9. Baskı, Ankara.