DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE YÜKSEKÖĞRETİMDE UZAKTAN EĞİTİMİN TARİHİ VE GELİŞİM SÜRECİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 7, 91 - 113, 30.06.2021

Münir Şahin

Öz

Eğitim bütün ülkelerin ihtiyaç duyduğu önemli sektörlerden birisi olarak tarih boyunca önem ve önceliğini korumuştur. Ancak eğitim yoluyla bireyleri değiştirmek, bireyi toplumun ve kendisinin ihtiyaç duyduğu bilgi ve becerilerle donatmak mümkündür. Tarih boyunca farklı eğitim yöntem ve modelleri kullanılarak eğitim etkinliklerinin niteliği artırılmaya çalışılmıştır. Okul gibi örgün eğitim kurumlarından uzak, sağlık veya yaşı nedeniyle örgün eğitim kurumlarına devam edemeyenler için 19.yüzyılda temelleri atılan ve 21 yüzyılda örgün eğitim kurumları ile birleştirilerek yeni bir boyut kazanan uzaktan eğitimin her kademede yapıldığı görülmektedir. Teknolojik gelişmelerden en fazla etkilenen ve en çabuk uyum sağlayan uzaktan eğitimindir. Yükseköğretim düzeyinde Türkiye’de ve dünyada tarihi ve gelişim süreci bu çalışmada betimsel olarak ele alınmış ve incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, Uzaktan eğitimin tarihçesi, Uzaktan eğitimin gelişim dönemleri, Uzaktan eğitim uygulamaları

Kaynakça

• Abazaoğlu, İ. ve Umurhan, H. (2015). “Uzaktan Eğitim ve Öğretim Üyelerini Uzaktan Eğitime Teşvik Eden Faktörler”, Journal of Research in Education and Teaching, 4(4) Makale no 35.
• Aljazeera Turk (2017). Türkiye'de internet 21 yaşında http://www.aljazeera.com.tr/haber/turkiyede-internet-21-yasinda (28 Şubat, 2021).
• Alkan, C. (1981). Açıköğretim: Uzaktan eğitim sistemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları
• Alkan, C. (1987). Açıköğretim “Uzaktan Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 157
• Alkan, C. (1996). “Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi”, Türkiye 1. Uluslararası Uzaktan Eğitim Sempozyumu. Ankara, 12-15 Kasım.
• Anadolu Üniversitesi (2021a). Açıköğretim Fakültesi Önlisans. https://www.anadolu.edu.tr/acikogretim/turkiyeprogramlari/acikogretim-fakultesi-onlisans-programlari-2-yillik (25 Şubat, 2021).
• Anadolu Üniversitesi (2021b). Yurtdışı programları https://www.anadolu.edu.tr/acikogretim/yurtdisi-programlari (27 Şubat, 2021).
• Attwell, G. (2007). Personal learning environments - the future of eLearning? eLearningPapers, 2(1).
• Aydın, C. H. (2011). Açık ve Uzaktan Öğrenme: Öğrenci Adaylarının Bakış Açısı. Ankara: İşkur Matbaacılık.
• Aziz, A. (1977). Türkiye’de radyo televizyon ile eğitim uygulamaları. Eğitim ve Bilim, 2(7), 19-27.
• Bozkurt, A. (2016). Bağlantıcı kitlesel açık çevrimiçi derslerde etkileşim örüntüleri ve öğreten-öğrenen rollerinin belirlenmesi. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uzaktan Eğitim Anabilim Dalı. Eskişehir.
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye'de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 3(2), 85-124.
• Bozkurt, A. (2019). From Distance Education to Open and Distance Learning: A Holistic Evaluation of History, Definitions, and Theories. Researchgate, 252- 272
• Bozkurt, A. (2019). Intellectual roots of distance education: a progressive knowledge domain analysis, Distance Education, 40(4), 497-514, DOI: 10.1080/01587919.2019.1681894https://www.researchgate.net/publicat on/317342257_Turkiye'de_uzaktan_egitimin_dunu_bugunu_ve_yarini (28 Şubat, 2021).
• Can, E. (2004). “Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Eğitimlerini Değerlendirmeleri”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-15, İnönü, Malatya.
• Akmeşe, Ö.F., Demir, E. ve Dünder, E. (2016). Student Perceptions For Distance Education And Efficieny Analysis of the System, Hitit University Journal of Social Sciences Institute, 9(2), 981-998
• Demiray, U., İnceelli, A., & Candemir, O. (2008). A review of the literature on the Open Education Faculty in Turkey 1982-2007. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Dewey, J. (1939). Türkiye Maarifi Hakkında Rapor. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Ekren, O. (2017). Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi. https://silo.tips/queue/uzaktan-etmn-tarhsel-gelm-2?&queue_id= 1&v=1614269778&u=MjEzLjc0LjE0NS4xNA== (26 Şubat, 2021).|
• Emre, Y. (2003). Kitle İletişim Araçları Ve Www Teknolojilerinin Uzaktan Eğitim Uygulamalarında Kullanılması. https://web.archive.org/web/ 20070423010017/http://aof20.anadolu.edu.tr/bildiriler/Yuksel_Emre.doc (27 Şubat, 2021).
• Gelişli, Y. (2015). “Uzaktan Eğitimde Öğretmen Yetiştirme Uygulamaları: Tarihçe ve Gelişim”, Journal of Research in Education and Teaching, 4(3), Makale No: 34.
• Hakan, A., Sözer, E., Kaya, Z., Gültekin M. ve Anıl, H. (1997). Açıköğretim Lisesi Programının Değerlendirilmesi. Ankara: Film Radyo Televizyonla Eğitim Başkanlığı.
• Hawkins, B.L. (1999). “Distributed Learning and Institutional Restructuring”, Educom Review, 34(4), 12-15 & 42-44.
• Holmberg, B. (1995). Theory And Practice of Distance Education. London: Routtedge.
• Irmak, M. (1974). Türkiye’de mektupla öğretim çalışmaları. Halk eğitim Bülteni, VIII(47).
• Kaya, Z (1996), Uzaktan Eğitimde Ders Kitapları “Açıköğretim Lisesi Örneği”, Ankara: Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Baskı Atölyesi.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kırık, M.A. (2014). “Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi ve Türkiye’deki Durumu”, Marmara İletişim Dergisi, 21 73-94.
• Love M and Banks S (2001), Using Interactive Digital Television To Support Basic Skills Learner, Journal of Education Media, 26(1).
• MEB. (1982). Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu (YAYKUR). Ankara: Mesleki ve Teknik Açıköğretim Okulu Matbaası.
• MEB (2021). Okulumuz. http://mtao.meb.gov.tr/www/kurumun-tarihcesi/icerik/25 (26 Şubat, 2021).
• Mshvidobadze, T. & Gogoladze, T. (2012). About Web-Based Distance Learning, International Journal of Distributed and Parallel Systems (IJDPS) 3(3), 133 143, DOI : 10.5121/ijdps.2012.3313
• Moore, M. G., & Kearsley, G. (2011). Distance education: A systems view of online learning. (3rd ed.). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
• Oliver E L (1994), Video Tools For Distance Education, In B. Wills (Ed.) Distance Education Strategies and Tools (165-195). Englewood Cliffs, NJ: Educational Technology Publications.
• Ozan, Ö. (2010). “Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişim Süreci”, URL: http://www.ozlemozan.info/index.php?option=com_content&view=artic &id=1226:uzaktaneitimintarihsel-geliim-suereci&catid=108:uzaktan-eitim &Itemid=291, (28 Şubat, 2021)
• Özbay, Ö. (2015). Dünyada ve Türkiye’de uzaktan eğitmin güncel durumu. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 376-394.
• Özgür, A.Z. (2005). Türkiye’de uzaktan eğitimde televizyonun etkileşimli kullanımı: Olanaklar, sınırlılıklar ve çözüm önerileri. Selçuk İletişim, 3,(4), 80-97
• Özkul, A. E. (2001). Anadolu University distance education system: From emergence to 21st century. Turkish Online Journal of Distance Education-TOJDE, 2(1), 15-31
• Puanlar.net (2021). Uzaktan eğitim veren üniversiteler ve 2021 puanları. https://www.puanlar.net/uzaktan-egitim-veren-universiteler-ve bolumleri-puanlari-2019-2020/ (4 Mart, 2021).
• Rodriguez, C. O. (2012). MOOCs and the AI-Stanford Like Courses: Two Successful and Distinct Course Formats for Massive Open Online Courses. European Journal of Open, Distance and E-Learning. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ982976.pdf (01 Mart, 2021).
• Sisman-Ugur, & G. Kurubacak (Eds.), Handbook of Research on Learning in the Age of Transhumanism (pp. 252-273). Hershey, PA: IGI Global.
• Terlemez M. S., Öztürk S. (2004), Etkileşimli Bir Eğitim Televizyonu Uygulaması: Açıköğretim Fakültesi Canlı Televizyon Yayınları, The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 3(4). 126-132.
• Yalçınkaya, S. (2006). “Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Sistemi ve Çukurova Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Yatkınlıkları”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Adana.
• YÖK (2020). Yök'ten, Salgın Sürecinde Üniversitelerdeki Uzaktan Eğitimin Bir Aylık Durum Tespiti https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/uzaktanegitime-yonelik-degerlendirme.aspx (5 Mart, 2021).
• YÖK (2021). Yükseköğretime İlişkin “En Yüksek Katılımlı” Anketin Sonuçları Açıklandı https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2021/yok-un-yaptigi-anketsonuclari-aciklandi.aspx (5 Mart, 2021).
• Wilson, S. (2005, January 25). Future VLE - The visual version [Web log post]. http://www.cetis.ac.uk/members/scott/blogview?entry=2005012517020 (3 Mart, 2021).