OKUL ÖNCESI ÖĞRETMEN ADAYLARININ DIJITAL OKURYAZARLIK DÜZEYLERI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 7, 172 - 187, 30.06.2021

Döndü Neslihan Bay

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi ve bu düzeylerinin bazı değişkenler açısından (cinsiyet, mezun olduğu lise ve sınıf düzeyi) farklılaşma durumunun incelenmesidir. Araştırmada tarama (Survey) modeli uygulanmıştır. Araştırmaya, 2020-2021 yılı güz döneminde Eskişehir Osmangazi Üniversiteleri Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programı 2., 3. ve 4. sınıflarında öğrenimine devam eden ve tamamı bilgisayar ve akıllı telefon sahibi olan 182 öğretmen adayı katılmıştır. Ancak COVİT 19 salgın nedeniyle 150 öğretmen adayı ile araştırma tamamlanmıştır. Araştırmada veriler, Ng’nin (2012) geliştirdiği ve Hamutoğlu, Güngören, Uyanık ve Erdoğan’ın (2017) Türkçeye uyarladığı “Dijital Okuryazarlık Ölçeği” ve araştırmacının geliştirdiği “Kişisel Bilgi Formu” kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, okul öncesi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Ancak ölçeğin “Mobil Teknolojileri Kullanım Potansiyelleri” ve “İnternet Tabanlı Aktiviteleri Bilgi Düzeyleri” maddeleri üzerinde öğretmen adaylarının ortalama ve ortalamanın altı düzeye sahip oldukları belirlenmiştir. Değişkenler açısından bakıldığında öğretmen adaylarının cinsiyet, mezun olunan lise ve öğrenim görülen sınıf düzeylerinin dijital okuryazarlık düzeyleri üzerinde etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının ortalama puanlarına bakıldığında ise erkek öğretmen adaylarının kadın öğretmenlere göre, düz lise mezunu öğretmen adaylarının diğer lise mezunu öğretmen adaylarına göre ve 3. sınıf öğretmen adaylarının 2. ve 4. sınıf öğretmen adaylarına göre daha fazla puana sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, okul öncesi, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akgün, İ. H. ve Akgün, M. (2020). . Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 1-19.
• Bawden, D. (2001). Information and digital literacies: A review of concepts. Journal of Documentation, 57(2), 218-259.
• Bawden, D. (2008). Origins and concepts of digital literacy. In C. Lankshear ve M. Knobel (Eds.), Digital literacies: Concepts, policies, and practices, (pp. 17–32). New York, NY: Peter Lang.
• Colón-Aguirre, M. ve Fleming-May, R. A. (2012). “You just type in what you are looking for”: Undergraduates' use of library resources vs. Wikipedia. The Journal of Academic Librarianship, 38(6), 391-399.
• Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of educational multimedia and hypermedia, 13(1), 93-106.
• Flanagin, A. J. ve Metzger, M. J. (2008). Digital media and youth: Unparalleled opportunity and unprecedented responsibility. In M. J. Metzger ve A. J. Flanagin (Eds.), Digital media, youth, and credibility, (pp. 5–27). Cambridge, MA: MIT Press.
• Gilster, P. (1997). Digital literacy. New York, NY: Wiley.
• Göldağ, B. ve Kanat, S. (2018). Güzel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin dijital okuryazarlık durumları. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 70, 77-92.
• Greene, J. A., Seung, B. Y. ve Copeland, D. Z. (2014). Measuring critical components of digital literacy and their relationships with learning. Computers ve education, 76, 55-69.
• Gui, M., ve Argentin, G. (2011). Digital skills of internet natives: Different forms of digital literacy in a random sample of northern Italian high school students. New media ve society, 13(6), 963-980.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K. ve Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
• Karakuş, G. ve Ocak, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı Değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın.
• Kozan, M ve Özek, M. B. (2019). Böte bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 107-120.
• List, A. (2019). Defining digital literacy development: An examination of pre-service teachers’ beliefs. Computers ve Education, 138, 146-158.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers ve Education, 59(3), 1065-1078.
• Özerbaş, M. ve Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Öztürk, Y. ve Budak, Y. (2019). Öğretmen adaylarının kendilerine yönelik dijital okuryazarlık değerlendirmelerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 21, 156-172.
• Phuapan, P., Viriyavejakul, C. ve Pimdee, P. (2016). An Analysis of Digital Literacy Skills among Thai University Seniors. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 11(3), 24-31.
• Purcell, K., Rainie, L., Heaps, A., Buchanan, J., Friedrich, L., Jacklin, A., ... ve Zickuhr, K. (2012). How teens do research in the digital world. Pew Internet ve American Life Project. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED537513.pdf (Erişim Tarihi:15.03.2021)
• Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1098-1107.
• Shopova, T. (2014). Digital literacy of students and its improvement at the university. Journal on Efficiency and Responsibility in Education and Science, 7(2), 26-32.
• Sulak, E, S. (2019). Dijital okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Social Sciences Studies Journal, 5(31): 1329-1342.
• Techataweewan, W. ve Prasertsin, U. (2018). Development of digital literacy indicators for Thai undergraduate students using mixed method research. Kasetsart Journal of Social Sciences, 39(2), 215-221.
• Tondeur, J., Pareja Roblin, N., van Braak, J., Voogt, J. ve Prestridge, S. (2017). Preparing beginning teachers for technology integration in education: ready for take-off? Technology, Pedagogy, and Education, 26(2), 157-177.
• Usta, E. ve Korkmaz, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar yeterlikleri ve teknoloji kullanımına ilişkin algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1335-1349.
• Ybarra, M.L., Cheryl Alexander ve Mitchell, K.J. (2005). Depressive Symptomatology, Youth Internet Use, and Online Interactions: A National Survey.Journal of Adolescent Health, 36, 9-18.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.
• Zhang, X., Kuchinke, L., Woud, M. L., Velten, J. ve Margraf, J. (2017). Survey method matters: Online/offline questionnaires and face-to-face or telephone interviews differ. Computers in Human Behavior, 71, 172-180.