Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Köy Yerleşmelerine Coğrafi Bir Bakış/ A Geographical Overview Of Characteristics On Rural Settlements In Trnc

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 20, 265 - 284, 10.12.2013

Ahmet Atasoy

Öz

Çalışma sahası, Akdeniz'de yer alan Kıbrıs Adası'nın kuzey kesimini oluşturan KKTC'dir. Çalışma konusu köy yerleşmelerinden meydana gelmektedir. Ancak köy yerleşmelerinin özelliklerinden çok farklı bir yapı sergileyen belediye örgütlü yerleşmeler bu çalışmaya dahil edilmemiştir. Çünkü belediye örgütlü yerleşmeler şehirlerin yakınında yer almaktadır. Bu nedenle adeta o şehrin birer mahallesi konumundadır. Buna göre inceleme sahası 126 köyden oluşmaktadır.

Köy yerleşmelerinin dağılışı, çeşitli faktörlere göre gruplandırılmıştır. Bu gruplandırma yükselti basamaklarına, yüzölçümü büyüklüğüne, orman ile mera arazisine, nüfus büyüklüğüne ve ekonomik faaliyetlere göre yapılmıştır. Ayrıca kırsal yerleşmelerin dağılışında etkili olan fiziki ve beşeri faktörler ile tarımsal faaliyetlere de yer verilmiştir.

Siyasi belirsizlikten dolayı kırsal yerleşmelerin önemli bir kısmı ekonomik anlamda güçsüz düşmüştür. Bu nedenle çiftçilerin bir kısmı göç hareketine katılarak köylerini terk etmiştir. Bu durum beraberinde birçok sorunu oluşturmuştur. Çalışma, yerleşmelerin içinde bulunduğu sorunları sıralayarak, çözüm önerilerini bulamaya yöneliktir.

Anahtar Kelimeler: Köyler, Yüzölçümü, Yükselti, Mera, Orman, Ekonomi

Abstract

Study area consists of Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) located on northern part of Cyprus Island in Mediterranean.  The subject of study is rural settlements. However the municipally organized rural settlements which have a much different structure from rural settlement characteristics were not included in this study. Because they are locate close to big cities. So they have a position as if they are a district of that city. Accordingly this study focuses on 126 villages.

The distribution of rural settlements is grouped in accordance with various factors. This grouping was conducted on the basis of altitude steps, surface area size, forest and pasture land, population size and economic activities. Furthermore the physical and cultural factors and agricultural activities which had influence on the distribution of rural settlements were included as well.

The main part of rural settlements has been weakened in terms of economy because of political uncertainty. Therefore some farmers have left their villages via migration. This situation has caused many problems. This study focuses on these problems and offers suggestions for deal with them.

Key Words: Villages, Area, Altitude, Pasture, Forest, Economy

Anahtar Kelimeler

Köyler, Yüzölçümü, Yükselti, Mera, Orman, Ekonomi

Kaynakça

• Alacık, N. ve Erkal, T. (1980). “Bölge Planlamasında Jeomorfoloji ve Köykentler”. Jeomorfoloji Dergisi, 9 (8), 86.
• Atasoy, A. (2011). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin Nüfus Coğrafyası”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (15), 29-62.
• Denker, B. T. (1977). Yerleşme Coğrafyası, Kır Yerleşmeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2275, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 93.
• Emiroğlu, M. (1970). “Dünya Nüfus Yılı ve Türkiye Nüfusu”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1-2(28), 156-195 .
• Emiroğlu, M. (1971). “Coğrafi Bölgelere Göre Kırsal Yerleşmelerin Yüzölçümü, Parsel Sayısı ve Genişlikleri İle İlgili Bir Araştırma”. Coğrafi Araştırmaları Dergisi, 3-4 (3-4), 109-139.
• Gürbüz, O. (1998). “Van Gölü Çevresinde Kır Yerleşmesi”. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 6, 93-137.
• Koday, S. (1995). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde Yerleşmeler”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2-1-16
• Koday, Z. (1995). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devletinin Coğrafi Özellikleri”. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2, 17-45
• Mor, A. ve Çitçi M. D. (2006). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Ekonomik Etkinlikler”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 33-61.
• Özçağlar, A. (2006). Coğrafyaya Giriş. Ankara: Hilmi Usta Matbaacılık.
• Özgüç, N. ve Tümertekin E. (2000). Coğrafya: Geçmiş, Kavramlar, Coğrafyacılar. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Özgür, E. M. (2000). Türkiye Coğrafyası. Ankara: Hilmi Usta Matbaacılık.
• Selen, H. S. (1944). “Türkiye'de Köy Yerleşmeleri ve Şehirleşme Hareketleri”. Türk Coğrafya Kurumu Meslek Haftası Konferansı, Ankara: Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, s. 97 – 107.
• Tanoğlu, A. (1969). Nüfus ve Yerleşme. (Cilt: 1). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 1183, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 45.
• Tarkan, T. (1975). Kıbrıs (Genel Çizgileriyle). Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 417, Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 77, Ders Kitapları Serisi No: 4.
• Tolun-Denker, B. (1977). Yerleşme Coğrafyası – Kır Yerleşmeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2275, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 98.
• Tunçdilek, N. (1967). Türkiye İskan Coğrafyası (Kır İskanı). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 49.
• Yüksel, D. Y. (2009). “Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi (1914-1958)”. ÇTTAD, VIII/18-19, 161-184.