Türkçe Eğitiminde Hermeneutiğin Kullanım Gerekçesi ve Sonuçları/Reason and Results for Use of Hermeneutics in Turkish Language Education

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 23, 47 - 56, 26.10.2013

Gıyasettin Aytaş

Öz

Özet

Hermeneutik, çok eski dönemden bu yana kullanılan ve daha çok yorumlama sanatı olarak kabul edilen bir felsefe alanıdır. Birçok farklı tanımı yapılan hermeneutik, anlama ve yorumlama sanatı olarak kabul edilir. Temeli eski Mısır ve Yunan'a kadar ulaşan hermeneutik, önceleri dinî metinlerin anlaşılıp yorumlanması şeklinde anlaşılırken günümüzde her türlü bilim ve sanat alanında kullanılmaktadır. Bu alanla ilgili en ciddi çalışmayı yapan ve hermeneutiğin kuramsal çerçevesini çizen W. Dilthey, hermeneutiğin sosyal ve pozitif bilimlerde kullanımını anlama ve açıklama kavramlarıyla sistemleştirir. Anlamanın sosyal, açıklamanın da pozitif bilimlerin alanına girdiğini ifade eder. Özellikle anlamanın değişik aşamaları ve bu aşamalar içerisinde empatik yaklaşımın önemli yer ettiği, hermeneutik açısından bunların gerçekleşme ve etkili olmasının gereklilikleri ele alındığında, diğer bilim alanları ile birlikte Türkçe eğitiminde hermeneutiğin etkili olacağı anlaşılmaktadır. Türkçe derslerinde esas olan unsurun metin olduğu ve metin aracılığı ile dil becerilerinin anlama ve anlatma başlıkları altında gerçekleştiği dikkate alındığında, anlamanın tam ve eksiksiz gerçekleşebilmesi için hermeneutiğin tek başına yeteceği ve bu yeterlilikten hareketle de anlatmanın daha etkili olacağı anlaşılmaktadır.  Sonuç itibarıyla Türkçe eğitiminde hem programın hedefleri hem amaç ve kapsam gereklilikleri açısından birçok yöntem ve teknik içerisinde hermeneutiğin etkin kullanımı sayesinde, öğrencilerin kavrama, idrak etme, yorumlama yeterliliklerini en üst seviyeye çıkaracağı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Türkçe eğitimi, metin, anlama, açıklama, yorumlama, yöntem.

 

Abstract

Hermeneutics is an area of philosophy which is used since ancient period and accepted as an art of interpretation. Hermeneutics with many different definitions, is considered as the art of understanding and interpreting. Hermeneutics whose foundations reaching up to ancient Egypt and Greece, initially perceived as in the form of interpretation and understanding of religious texts is nowadays used in the field of science and art of all kinds. W. Dilthey, who made the most serious work in this area and created the theoretical framework of the hermeneutics, methodizes usage of hermeneutics in social and positive sciences with concepts of understanding and explanation. He expresses that understanding refers to social sciences and explanations refers to the positive sciences. The main element in Turkish courses are texts and as it is considered that the language skills are given under understanding and telling headings, and for realization of full and complete understanding hermeneutics will be alone enough and the telling will be more effective with this capability. As a result, the effective use of hermeneutics among several methods and techniques, will maximize the students' comprehension and interpretation proficiency for the requirements of the programs' goals, objectives and scope in Turkish education.

Key Words: Turkish education, text, understanding, explanation, interpretation, method

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, metin, anlama, açıklama, yorumlama, yöntem.

Kaynakça

• Akarsu, B. (984). Wilhelm Von Humboldt'da Dil-Kültür Bağlantısı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aytaç, G. (1999). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Papirüs Yayınları.
• Birand, K. (1954). Dilthey ve Rickert'te Manevî İlimlerin Temellendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Bruns, G. (2001). Antik Hermenötik. (Çev: İhsan Durdu). İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Dilthey, W. (1999). Hermeneotik ve Tin Bilimleri (Çev: Doğan Özlem). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Dökmen, Ü. (2001). Sanatta ve Günlük Yaşamda “İletişim Çatışmaları ve Empati”. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erhat, A. (1989). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Göka E., Topçuoğlu A. ve Aktay Y. (1999). Önce Söz Vardı / Yorumsamacılık Üzerine Bir Deneme. Ankara: Vadi Yayınları.
• Hekman, S. (1999). Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneotik. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• İpşiroğlu, Z. (2001). Alımlama Boyutları ve Çeşitlemeleri / Yazın. İstanbul: Papirüs Yayınları.
• Kale, N. (1995). “Postmodernizm- Hermeneotik ve Eğitim”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 28, (1-2), Ankara.
• Kula, O.B. (1991). “Dil Felsefesi Açısından Bilim Dili ve Dil Gelişi Sorunu / Humbold ve Gadamer'in Yorumbilimsel Kuramı Açısından Bir Yaklaşım”. Dil Dergisi, Eylül, (3). Ankara.
• Mengüşoğlu, T. (2000). Felsefeye Giriş. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Moran, B. (1994). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Özcan, Z. (2000).Teolojik Hermenötik. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Özlem, D. (1995). (Çev. ve Der.), Hermeneotik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar. Ankara: Ark Yayınları.
• Özlem, D. (1996). Metinlerle Hermeneotik (Yorumbilgisi) Dersleri. Cilt I-II, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Sözen, E. (1999). Söylem/ Belirsizlik, Mübadele, Bilgi-Güç ve Refleksivite. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Tatar, B. (1999). Felsefî Hermenötik ve Yazarın Niyeti. Ankara: Vadi Yayınları.
• Tezcan, M. (1998). “Gelecekte Eğitim (21. Yüzyılın Okulları Üzerine)”. Yeni Türkiye Dergisi. 21 Yüzyıl Özel Sayısı, 4 (19). Ankara.
• Tunalı, İ. (1983). Sanat Ontolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Uygur, N. (1985). İnsan Açısından Edebiyat. İstanbul: Remzi Kitabevi.