Türkiye'de Siyasi Partilerin Yerel Özerkliğe Bakışı/ Polıtıcal Party Polıcıes About Local Autonomy In Turkey

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 19, 1 - 14, 25.11.2013

Veysel Eren Yakup Bulut Yakup Bulut Şaban Tanıyıcı

Öz

Günümüzün baskın yönetim paradigması, siyasal, yönetsel, mali boyutları bulunan yerel özerklik kavramını, bir ülkedeki demokratikleşmenin belirgin göstergelerinden biri olarak görmektedir. Ulusal ve uluslar arası bilimsel ve siyasal tartışmalarda da yerel özerklik, göz ardı edilemeyecek düzeyde savunulmaktadır. Benzer biçimde siyasal partiler de, demokrasinin en önemli aktörleri olarak kabul edilmektedir. Bir ülkede hazırlanan veya gelecekte hazırlanacak olan kamu politikalarının oluşum sürecinde siyasal partilerin rolü büyüktür. Bu bakımdan, siyasal partilerin yerel özerkliğe bakışı, siyasetin ve kamuoyunun önemli gündemlerinden birini oluşturan konulardan biridir. Bu çalışma, siyasi partilerin özerkliğe bakışının Türkiye'de gelecek on yıllarda ne yönde gelişeceğiyle ilgili kestirimlerde bulunmamıza olanak sağlayacaktır.

Çalışmada, Türkiye'de siyasal partilerin yerel özerklik olgusu konusundaki politikaları değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda, partilerin seçim beyannamelerinden ve TBMM genel kurulunda yerel yönetimlerle ilgili yasa tasarıları ile görüşmelerdeki konuşmalardan yararlanılmıştır.  Siyasal partilerin yerel özerkliğe bakışı, var olan politik ve sosyal bölünmelerin hangi tarafında yer aldıklarına göre değişmektedir. Merkez-çevre ayrışması ve bunun son yıllarda geçirdiği dönüşümler ile etnik-ulusal milliyetçilik ayrışması partilerin yerel özerklikle ilgili politikalarını etkileyen en önemli faktörlerdir.

Anahtar Kelimeler: Özerklik, yerel özerklik, siyasal parti, demokratikleşme

Abstract

The dominant paradigm in public administration today views local autonomy which has political, administrative and financial dimensions as an important sign of democratization. Both national and international social scientific platforms also defended the benefits of local autonomy considerably. Similarly, political parties are regarded as the most important actors in a democracy. Political parties play important roles in present and future public policy processes in a country. Therefore, understanding the views of political parties about local autonomy will allow us to predict the direction of this important issue in next decades.

This study evaluates the policies of political parties towards the issue of local autonomy. To this end, the data from political party election manifestos and debates about local government reform in parliamentary committees and  in plenary sessions have been used. The views of political parties about local autonomy depend on their position along political and social divisions in Turkey. The center and periphery cleavage and recent changes in this division together with ethnic and national nationalism cleavage are the most important factors affecting political party views about local autonomy.

Key Words: Autonomy, local autonomy, political party, democratization

Anahtar Kelimeler

Özerklik, yerel özerklik, siyasal parti, demokratikleşme

Kaynakça

• Akın, C. (1997). “Türkiye'de Yerel Özerkliğin Anlamı”, Türk İdare Dergisi, 69 (414), 111-124.
• AK Parti 2011 Seçim Beyannamesi, Türkiye Hazır: Hedef 2023
• Akyılmaz, B. (2000). “Mahalli İdarelerde Özerkliğe Yönelik Tehditler ve Merkezileşme Eğilimleri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8 (1–2), 141–159.
• Alada, A. B. (2008). “Türkiye'de Yerel Yönetimleri 'Özerklik Meselesi' Üzerinden Yeniden Düşünmek”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 17 (4), 5-44.
• Anayasa Mahkemesi Kararı (E.1987/18-K.1988/23), www.anayasa.gov.tr, (17.04.2011).
• bdp.org.tr, Demokratik Özerklik Projesi, Barış ve Demokrasi Partisi internet sitesi, http://www.bdp.org.tr/tr/demokratik-ozerklik-projesi, erişim: 25.05.2011.
• Bozkurt, Ö., Turgay E. ve Sezen S. (1998). Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE Yayın No: 283, Ankara.
• CHP, 12 Haziran 2011 Genel Seçimleri Beyannamesi.
• Coşkun, B. (1996), “Türkiye'de İdari Vesayet Denetimi ve Yerel Yönetimlerin Özerkliği”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5 (3), 35-47.
• Coşkun, B. ve Başak K. (2008). “Yerel Yönetimler ve Yerel Özerklik: Modeller ve Uygulamalar”, İçinde: Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, (Ed.: Asım Balcı, Ahmet Nohutçu, Namık Kemal Öztürk ve Bayram Coşkun), 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları, s. 363-386.
• Çevikbaş, R. (2008). “Türkiye'de Yerel Yönetimlerde Yerel Özerklik ve İdari Vesayet”, Yerel Siyaset, Ağustos 2008, 74-86.
• Demokratik Özerklik Projesi, Barış ve Demokrasi Partisi İstanbul İl Başkanlığı internet sitesi (Erişim tarihi: 25.05.2011).
• Devellioğlu, F. (1978). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Doğuş Ltd. Şti. Matbaası.
• Dinçer, Ö. ve Cevdet Y. (2003). Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma 1: Değişimin Yönetimi için Yönetimde Değişim, Ankara: T.C. Başbakanlık.
• Görmez, K. (1995). “Türkiye'de Yerel Yönetim Reformu Üzerine”, Yeni Türkiye, 4, 327-339.
• Gözler, K. (2007). İdare Hukuku Dersleri, Bursa: Ekin Yayınları.
• Güneş, H.F. (2004). Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı'nın tümü üzerinde TBMM Genel Kurulu'nda yapılan görüşmeler. (18 Şubat 2004 - 22.Dönem 2.Yasama Yılı 54. Birleşim).
• Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı'nın tümü üzerinde TBMM Genel Kurulu'nda yapılan görüşmeler. (18 Şubat 2004 - 22.Dönem 2.Yasama Yılı 54. Birleşim)
• Karakılçık, Y. ve Özcan, A. (2005). “Yerellik (subsidiarite) İlkesinin Türk Yerel Yönetim Dizgesinde Uygulanabilirliğinin İrdelenmesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 14 (4).
• Keleş, R. (1995a). “Üniter ve Federal Devletlerde Yerel Yönetimler Adlı Uluslar Arası Yerel Yönetimler Seminerinde Yapılan Konuşma”, Ankara: Türk Belediyecilik Derneği Yayını.
• Keleş, R. (1995b). Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Karşısında Avrupa ve Türkiye, Çağdaş Yerel Yönetimler, 4 (6), 12.
• Keleş, R. (1998). Yerinden Yönetim ve Siyaset, 3. Baskı, İstanbul: Cem Yayınları.
• Kubicek, P. (2009). “The European Union, European Identity, and Political Cleavages in Turkey”, http://www.unc.edu/euce/eusa2009/papers/ kubicek_04D.pdf , (Erişim tarihi: 25.05.2011).
• Mardin, S. (1973). “Center Periphery Relations: A Key to Turkish Politics.” Deadulus 2 (1), 169-190.
• Mele, A.R. (2001). Autonomous Agents-From Self Control To Autonomy, New York: Oxford University Pres'den aktaran: Ulusoy, Ahmet ve Tekin Akdemir (2009), “Yerel Yönetimler ve Mali Özerklik: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 259-287.
• Miliyetçi Hareket Partisi 2011 Seçim Beyannamesi, s. 44.
• Tortop, N. (1996). Yerel Yönetimler Maliyesi: Görev ve Kaynak Bölüşümü, Ankara: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Yayınları, Yayın No: 263.
• TBMM Genel Kurul Tutanakları, 9 Temmuz 2004.
• Türkiye Hazır: Hedef 2023, Ak Parti 12 Haziran 2011 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi, s. 137-138.
• Ulusoy, A. ve Tekin, A. (2009). “Yerel Yönetimler ve Mali Özerklik: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 259-287.
• Ürün, H. (2004). Belediye Yasası Genel Kurul Görüşmeleri, 1 Temmuz 2004, TBMM Tutanakları.
• Yıldırım, S. (1993). Yerel Yönetim ve Demokrasi, IULA-EMME, İstanbul: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Yay.
• Yıldız, Ö. (2007). “Sivil Toplum Örgütleri, 'Özerklik': Kavramsal Bir Açılım”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 53-58.