Atasözleriyle Okuma-Yazma Öğretimi Üzerine Bir Çözümleme/ An Analıysıs On Lıteracy Teachıng Wıth Proverbs

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 17, 245 - 258, 09.11.2013

Namık Şahbaz

Öz

Bu çalışmada, Türkçe öğretiminin tarihsel gelişim sürecinde ilkokuma ve yazma öğretimi için kaleme alınan elifba kitapları içinde Türk toplum hayatının temel özelliklerini ve Türk dilinin güzelliklerini yansıtan atasözlerini okuma-yazma öğretiminde araç olarak kullanan şu üç eser tahlil edilecektir: Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye'nin yayımladığı “Elifba Risalesi”, Konstantinidi'nin yayımladığı “Elifba-i Osmanî”, Cemil Bağdadî tarafından yazılan “Elifba-yı Osmanî yahud Medhalü'l Lisan”. Yukarıdaki üç eserde de bilinçli bir Türkçe öğretimi yöntemi sergilenmiştir. Doküman inceleme yöntemiyle bu üç eserden elde edilen veriler, günümüz okuma yazma öğretimi yöntemleriyle de karşılaştırılmış, Türkçenin öğretimi sürecinde, geçmişin ışığıyla günümüzü aydınlatan önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Okuma, Yazma, Atasözleri, Türkçe Eğitimi.

Abstract

In this study, the teaching of Turkish in the process of historical development which was written for teaching reading and writing books Elifba, the basic features of life in Turkish society, and proverbs that reflect the beauty of the Turkish language as a tool in teaching reading and writing will be analyzed using the following three works: Elifba Risalesi by published Cemiyet-i Tedrisiye İslamiye, Elifba-i Osmani published by Konstantinidi, Elifba-yı Osmanî yahud Medhalü'l Lisan by published Cemil Bağdadi.The above three works were exhibited in a conscious method of teaching Turkish. The data obtained from these three works, the method of document review, compared to today's methods of teaching reading, writing, teaching Turkish in the process of the past, suggestions was made with the light that illuminates the present.

Key Words: Reading, Writing, Proverbs, Turkish Education.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Yazma, Atasözleri, Türkçe Eğitimi

Kaynakça

• Altun, M. (2004). “Türk Atasözleri Üzerine Sentaktik Bir İnceleme”. Akademik Araştırmalar Dergisi, 21, 79-91.
• Aksan, D. (1993). Türkçenin Gücü. 3. Basım. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksoy, Ö. A. (1978). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bağdadî, C. (1314/1898). Elifba-yı Osmanî yahud Medhalü'l Lisan. İstanbul: Yovanaki Panayotidis Matbaası.
• Baş, B. (2002). “Türkçe Temel Dil Becerilerinin Öğretiminde Atasözlerinin Kullanımı”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 60-68.
• Bozkaplan, Ş. A. (2007). “Atasözlerinde Tahkiye”. Turkish Studies, 2/4, 1105-1109.
• Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye. (1283/1867). Elifba Risalesi. İstanbul: Tasvir-i Efkar Gazetehanesi.
• Duman, A. (2009). “Sözlü Kültür Ürünlerimizde Giyim Motifi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Velî, 49, 225-236.
• Güfta, H. ve Kan, M. O. (2011). “İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Dil İle İlgili Kültür Ögeleri Açısından İncelenmesi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 239 – 256.
• Gülüm, K. (2009). “Coğrafya Öğretiminde Kullanılabilecek Doğa İçin Söylenmiş Türk ve Türkmen Atasözleri Üzerine Bir Araştırma”. Mehmet Akif Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 51-58.
• Güzel, A. (2010). İki Dilli Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi (Almanya Örneği), Ankara: Öncü Kitap.
• İçel, H. (2009). “Türkçede Atasözü - Deyim İlişkisi”. Türk Dili, 687, 205-212.
• Konstantinidi. (1291/1874). Elifba-i Osmanî. İstanbul: Şeref Matbaası.
• Kurudayıoğlu, M. (2003). “Konuşma Eğitimi ve Konuşma Becerisini Geliştirmeye Yönelik Etkinlikler”. TÜBAR, 13, 287-309.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB. (2009). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1- 5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB. (2011). Dil ve Anlatım Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB. (2011). Ortaöğretim Türk Edebiyatı Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Özavşar, S. (2009). Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: Birleşik Yayın Grubu.
• Özbay, M. (2002). 'Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretimi'. Türk Dili, 602, 114.
• Özbay, M. Ve diğer. (2011). “İlköğretim Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Kelime Hazineleri Üzerine Bir İnceleme”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 149 – 173.
• Özden, H. Ö. (2001). “Türk Atasözlerinde İnsan”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15, 75-105.
• Özden, M. (2010). “Türkçe Kaynak Metinler ve Türkçe Eğitimi”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 167-180.
• Özkan, İ. (2011). “Türk Atasözlerinde Yinelemeler”. Turkish Studies, 6/1, 1595-1603.
• Sadoğlu, H. (2003). Türkiye'de Ulusçuluk ve Dil Politikaları. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sever, S. (2004). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahbaz, N. K. ve Bağcı, H. (2008). “Halka Okuma Yazma Öğretmede İlk Önemli Kurum: Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye ve Yayınları”. Ege Eğitim Dergisi, 9/1, 23-33.
• Şahbaz, N. K. (2009). Türkiye'de İlkokuma ve Yazma Öğretiminin Tarihsel Gelişimi, Tanzimat'tan Cumhuriyet'in İlk Yıllarına Kadar. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• TDK. (2009). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Temizkan, M. (2008). “Türkçe ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yazılı Anlatım Çalışmalarını Düzeltme ve Değerlendirme Durumları”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9/3, 49-61.