NASREDDIN HODJA STORIES IN TERMS OF IMPROVING CREATIVE THINKING IN TURKISH LANGUAGE TEACHING

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 16, 195 - 223, 06.12.2013

Mehmet Temizkan

Öz

The aim of this research is to analyse Nasreddin Hodja stories in terms of the features of creative thinking and define how these stories can be used in Turkish Language Teaching. This research is a descriptive studying in scanning model carried out by benefiting from the methods of collecting qualitative data. The datas in research were obtained by evaluating 124 stories belonging to Nasreddin Hodja. As an assesment instrument “ The Features of Creative Thinking Ability” is improved with the aim of collecting data. This assesment instrument is formed with included 8 items in total. It is defined that Nasreddin Hodja stories contain widely the features of creative thinking according to the results of research. To sum up, Nasreddin Hodja stories are rich texts which can be used in terms of improving creative thinking in Turkish Language Teaching.

Anahtar Kelimeler

Turkish Education, Nasreddin Hodja, items texts

TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YARATICI DÜŞÜNMEYİ GELİŞTİRME BAKIMINDAN NASREDDİN HOCA FIKRALARI

Öz

Bu araştırmanın amacı yaratıcı düşünmenin özellikleri açısından Nasreddin Hoca fıkralarının incelenmesi ve bu fıkraların Türkçe öğretiminde nasıl kullanılabileceğinin tespit edilmesidir. Araştırma nitel veri toplama tekniklerinden yararlanılarak gerçekleştirilen tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Çalışmadaki veriler Nasreddin Hoca’ya ait olan toplam 124 fıkranın değerlendirilmesiyle elde edilmiştir. Çalışmada veri toplamak amacıyla “Yaratıcı Düşünme Becerisinin Özellikleri” adında bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Bu ölçme aracı toplam sekiz maddeden oluşmaktadır. Araştırmanın sonucuna göre Nasreddin Hoca fıkralarının yaratıcı düşünmenin özelliklerini geniş bir şekilde içerdiği belirlenmiştir. Buna göre Nasreddin Hoca fıkraları, yaratıcı düşünmeyi geliştirme
bakımından Türkçe öğretiminde kullanılabilecek zengin metinlerdir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, Nasreddin Hoca, fıkra metinleri

Kaynakça

• Akbulut, G. (2004). “Coğrafya Öğretimi ve Yaratıcı Düşünce”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 215-223.
• Aydoğan, R. (2008). Okumaya Karşı Olumlu ve Olumsuz Tutuma Sahip 6. Sınıf Öğrencilerinin Türkçe Dersinde Kullandıkları Okuduğunu Anlama Stratejileri ve Yaratıcılık Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cüceloğlu, D. (2001). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çelen, N. (1999). Öğrenme Psikolojisi. Anakara: İmge Yayınları.
• Çellek, T. (2003). “Sanat ve Bilim Eğitiminde Yaratıcılık”. Pivolka, 8, 4–11.
• Demirci, C. (2001). “Eleştirel Düşünme.” Eğitim ve Bilim, 254, 3.
• Demirci, C. (2007). “Fen Bilgisi Öğretiminde Yaratıcılığın Erişi ve Tutuma Etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 65-75.
• Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). “Aday Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 11-32.
• Erdoğdu, Y. (2006). “Yaratıcılık Değerlendirme Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 61- 79.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2006). “Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Eleştirel Düşünme, Yaratıcı Düşünme ve Girişimcilik Becerilerini Kazandırmadaki Etkililiğinin Belirlenmesi. (Diyarbakır İli Örneği)”. 15. Eğitim Bilimleri Kongresi. 13-16 Eylül. Muğla.
• Kale, N. (1993) “Üç Düşünsel Yeti: Eleştirel Düşünme, Yaratıcı Düşünme, Problem Çözme”. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 28.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, S. Özcan, S. (2010). “Yaratıcı Düşünme Etkinliklerinin Öğrencilerin Yaratıcı Düşünmelerine ve Proje Geliştirmelerine Etkisi”. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 225-243.
• Kırışoğlu, O. T. (2002). Sanatta Eğitim, Görmek Öğrenmek Yaratmak. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Kızıltan, N. (2010). “Fıkra Metinlerinin Kız ve Erkek Çocuklar Tarafından Algılanışı”. Dil Dergisi, 134, 7-31.
• MEB. (2005). İlköğretim Türkçe Dersi (6. 7. 8. Sınıflar) Öğretim Programı Ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Ömeroğlu, E. (1990). Anaokuluna Giden Beş-Altı Yaşındaki Çocukların Sözel Yaratıcılıklarının Gelişimine Yaratıcı Drama Eğitiminin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Öncü, T. (2003). “Torrance Yaratıcı Düşünme Testleri-Şekil Testi Aracılığıyla 12-14 Yaşları Arasındaki Çocukların Yaratıcılık Düzeylerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Karşılaştırılması”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 43, 221-237.
• Özben, Ş. ve Argun, Y. (2002). “Sosyo-Demografik Özelliklere Göre Üniversite Öğrencilerinin Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 14, 8-18.
• Özdemir, N. (2010). “Mizah, Eleştirel Düşünce ve Bilgelik: Nasreddin Hoca”. Millî Folklor, 87, 27-40.
• Özden, Y. (2005). Eğitimde Yeni Değerler: Eğitimde Dönüşüm. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özkök, A. (2005). “Disiplinler Arası Yaklaşıma Dayalı Yaratıcı Problem Çözme Öğretimi Programının Yaratıcı Problem Çözme Becerisine Etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 159-167.
• Öztunç, M. (1999). Yaratıcı Düşünce Üzerinde Ailenin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, E. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Yazma Becerilerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztürk, Ş. (2004). “Eğitimde Yaratıcı Düşünme”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 77-84.
• Özünlü, Ü. (1992). Dil, Gülmece, Değiş. 20. Yıl Yazıları: 20th Anniversary Year Book. Ankara: Karaca Dil Kursu.
• Palamut, İ. (2008). Hikaye Okumanın İlköğretim Öğrencilerinin Yaratıcılık Düzeylerine ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Palandökenlier, İ. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Çalışma Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Yaratıcı Düşünme Becerisi Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Rıza, E. T. (2001). Yaratıcılığı Geliştirme Teknikleri. İzmir: Anadolu Matbaası.
• Rummel, J. S. (1968). In Introduction To Research Procedures in Education. Harper and Row.
• Sakaoğlu, S. ve Alptekin, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Saraçoğlu, M. Duran, C. ve Taşkın, E. (2010). “Girişimcilikte Yaratıcılığın Üç Boyutu: Birey, Süreç ve Ürün”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 1–14.
• Semerci, N. (1999). Kritik Düşünmenin Mikro Öğretim Dersinde Eleştiri Becerisini Geliştirmeye Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Senemoğlu, N. (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme El Kitabı: Öğrenme Ürünleri ve Öğretimi. Burdur.
• Sungur, N. (1992). Yaratıcı Düşünce. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Sylvan, P. (1997). “Creativity, Innovation and Problem Solving-Some Guideleines with Linked Historical Examples”. (http://www.quantumbooks.com/Creativity.html). (Erişim Tarihi: 12. 06. 2011).
• TDK. (1996) Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Top, S. (2006). Girişimcilik Keşif Süreci. İstanbul: Beta Yayınları.
• Torrance E. P. (1968). Education and Creative Potential: Modern School Practices Series. Minneapolis: The University of Minnesota Press.
• Torrance, E. P. (1965). Rewarding Creative Behavior: Experiments in Classroom Creative. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
• Torrance, E. P. (1962). Guiding Creative Talent. Englewood Cliffs: Prentice Hail.
• Uysal, M. E. (2009). İlköğretim Türkçe Dersinde İşbirlikli Öğrenmenin Erişi, Eleştirel Düşünce ve Yaratıcılık Becerilerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Üstündağ, T. (2003). Yaratıcılığa Yolculuk. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yaşar, M. C. ve Aral, N. (2011). “Altı Yaş Çocuklarının Yaratıcı Düşünme Becerilerine Sosyo-Ekonomik Düzey ve Anne Baba Öğrenim Düzeyinin Etkisinin İncelenmesi”. Kuramsal Egitimbilim, 1, 137-145.
• Yavuzer, H. (1992). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yenilmez, K. ve Yolcu, B. (2007). “Öğretmen Davranışlarının Yaratıcı Düşünme Becerilerinin Gelişimine Katkısı”. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-105.
• Yiğit, Ö. ve Erdoğan, T. (2008). “Sosyal Bilgiler Dersinde Uygulanan Öyküleştirme Yönteminin İlköğretim Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Düzeylerine Etkisi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 399-416.