Hukuk Devletine Katkıları Bakımından Kamu Denetçiliği/Publıc Auditing And The Protection Of The Rule Of Law

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 16, 355 - 373, 06.12.2013

Mehmet Kahraman

Öz

Günümüzde devletin üstlendiği kamu hizmetlerinin artmasına paralel olarak, önceleri yargıyla sınırlı olan denetim mekanizmalarına, yargı dışı mekanizmaların da eklenmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu nedenle, birçok Batı Demokrasisinde idarenin yargı dışı yollarla da denetlenmesi gereği üzerinde durulmuş ve bu amaçla Ombudsman/ Kamu Denetçiliği kurumu oluşturularak, etkin bir şekilde çalışması sağlanmıştır. İdarenin eylem ve işlemleriyle ilgili şikayetlerin artması, yargı yolunun masraflı ve zaman alıcı olması ve diğer denetim yollarının yetersizliği gibi nedenler, kamu denetçiliği kurumuna olan ihtiyacın başlıca nedenleridir.

Bu çalışma, kamu denetçiliğinin ne olduğundan çok diğer denetim mekanizmaları arasındaki yerini ve özellikle hukuk devletine katkılarının neler olacağını tartışmayı amaçlamaktadır.

Abstract

Today, in parallel to increases in public services performed by the state, there emerged a need for non-judicial mechanisms of control of the administration in addition to those that are limited to judicial methods. Therefore, in many Western democracies, the institution of ombudsman has been established and the need for non-judicial methods of administrative control is stressed. Increasing complaints about the acts of the administration, the expensive and time consuming aspect of judicial control and insufficiency of other scrutiny mechanisms are the main reasons for the establishment of the institution of ombudsman.

This study focuses more on the distinctive characteristics of ombudsman among other methods of administrative control and on its contributions to the rule of law and less on the history and definition of the institution

Anahtar Kelimeler

Kamu Denetçiliği, Ombudsman, Hukuk Devleti, İdare, Denetim

Kaynakça

• Altuğ, Y. (1968). "Vatandaşı İdarenin Yetki Tecavüzlerine Karşı Koruyan Ombudsman Müessesesi". Yargıtay 100. Yıldönümü Armağanı, AB yayınevi.
• Arslan, S. (1990). "Yıldırım Uler'in 'Ombudsman' Başlıklı Konuşmasına Katkı". Birinci Ulusal İdare Hukuku Kongresi, 1-4 Mayıs 1990, Ankara: Çeşitli İdare Hukuku Konuları-III. Kitap.
• Ataman, T. (1997). “Ombudsman ve Temiz Toplum”, Yeni Türkiye Siyasette Yozlaşma Özel Sayısı II, 3(14), 779-789.
• Atar, Y. (2000). Türk Anayasa Hukuku, Konya: Mimoza Yayınevi.
• Bozkurt, Ö., Turgay E. ve Seriye S. (1998). Kamu Yönetimi Sözlüğü. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Can, O. (2004). “Hukuk Devleti ve Anayasa Yargısı”, Ankara Barosu Hukuk Kurultayı, 06/10 Ocak 2004, Ankara: C. 1, s. 342-344.
• Çağlar, B. (1989). Anayasa Bilimi Bir Çalışma Taslağı. İstanbul: BFS Yayınları.
• Dikmen, A.A. (2004). “Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu Tasarısı Üzerine Değerlendirmeler”, http://www.ceterisparibus.net/maliye/kamu.htm (Erişim Tarihi: 04.03.2011).
• Erdoğan, M. (1999). Anayasal Demokrasi (Anayasa Hukukuna Giriş). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Erhürman, T. (1995). Dünya'da ve KKTC'de Ombudsman. Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları.
• Eryılmaz, B. (1993). “Kamu Bürokrasisinin Denetlenmesinde Yeni Gelişmeler”. Amme İdaresi Dergisi, C. 26, S. 4, s.81-106.
• Esgün, İ. U., “Ombudsman Kurumunun Türkiye İçin Gerekliliği Üzerine Bir Değerlendirme”.http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/297/2711.pdf (Erişim Tarihi: 17.02.2011).
• Gözler, K. (2000). Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gözler, K. (2003). İdare Hukuku Dersleri. 2. b., Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gözübüyük A.Ş. ve Tan T. (2001). İdare Hukuku. 2.b., C.1, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kapani, M. (1983). Politika Bilimine Giriş. Ankara: A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları, No:468.
• Keneş, B. (1997). “Bir Denetim Mekanizması Olarak Ombudsman, Türkiye'deki İhtiyaçlara Ne Kadar Cevap Verebilir?”. Yeni Türkiye, Siyasette Yozlaşma Özel Sayısı II, 3 (14), 790- 799.
• Kestane, D. (2006). “Çağdaş Bir Denetim Organizasyonu Olarak Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği)”. Maliye Dergisi, 151, s.128-142
• Kuluçlu, E. (2006). “Yönetimin Denetiminden Denetimin Yönetimine”. Sayıştay Dergisi, 63.
• Özbudun, E. (2004). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Özdemir, M. (2008). “Kamu Yönetiminde Etik”. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 4, S.7, s. 179-195.
• Özden, K., Gündoğan, E. (2000). “Ombudsmanlık Sistemi: Tanımı, Tarihi Gelişimi, Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye'deki Uygulanabilirlik Tartışmaları”. Türkiye Günlüğü, 62, 48-54.
• Peters, B. G. (1989). The Politics of Bureaucracy, Third Edition, Longman, New York.
• Reif, L. C. (2004). “The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights Systems”, Leiden, Martinus Nijhoff Publishers.
• Sharkansky, I.(1970). Public Administration, Markham, Chicago, Publishing Company.
• Şahin, R. (2010). “Ombudsman Kurumu ve Türkiye'de Kurulmasının Türkiye'nin Demokratikleşmesi ve Avrupa Birliği Üyeliği Üzerine Etkileri”. Türk İdare Dergisi, Eylül 2010, S. 468, s. 131-158.
• Şengül, R. (2007). “Kamu Yönetiminin Etkin Denetlenebilmesi İçin Ombudsman Kurumunun Statüsü Nasıl Olmalıdır?” (Ed: Çukurçayır, M. A. ve Gökçe, G. ), Konya: Çizgi Kitabevi.
• Tanör, B., Yüzbaşıoğlu, N. (2001). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Teziç, E. (1991). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Thery J. F.(1998), Mediateur (Çev. C. Atay), Bağımsız İdari Otoriteler. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Tortop, N. (1974). “Yönetimin Denetlenmesi ve Denetleme Biçimleri”. Amme İdaresi Dergisi, 7 (1), 27.
• Uler, Y. (1990), "Ombudsman (Kamu Denetçisi)" adlı konuşma, Birinci Ulusal İdare Hukuku Kongresi, 1-4 Mayıs, Ankara, Çeşitli İdare Hukuku Konuları-IIl. Kitap,.
• Wade, H.W.R. (1974). "The Ombudsman in Britain", Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA'ya Armağan, Ankara: AÜSBF ve TODAİE Yay.
• Weber, M. (1986). Sosyoloji Yazıları, (Çev., Parla T.), İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Yazıcı, S. (2005). ”Avrupa Birliği Süreci: Ulus Devletten Ulusüstü Devlete Geçişte Hukuk Devletinin Değişen İçeriği”. AÜHFD, s. 77-118.
• http://www.anayasa.gov.tr/index.php?l=manage_karar&ref=show&action=karar&id=2681&content= Anayasa Mahkemesi'nin 5548 sayılı Kamu Denetçiliği Kanununu İptal Kararı. (Erişim Tarihi: 03.03.2011).