XVI. YÜZYILDA ANTAKYA NAHİYESİ (1526-1584)

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 12, 289 - 323, 29.01.2014

Ahmet Gündüz Erdinç Gülcü

Öz

Bu çalışmada, Tapu-Tahrir Defterlerindeki kayıtlardan yararlanılarak,
Antakya Nahiyesi’nin 1526-1584 yılları arasındaki sosyo-ekonomik yapısı
üzerinde durulmuştur.
Antakya nahiyesinin merkezi, Antakya şehri olup, XVI. yüzyılda 21 ile 24
arasında değişen mahallesi vardır. Bu mahallelerde yaşayan tahmini nüfusu
6500 kişi ile 7800 kişi arasında değişmektedir.
Nahiye olarak ise 1526-1584 sürecinde 28 ile 44 arasında değişen köyü ve
82 ile 103 arasında değişen mezrası bulunmaktadır. Köylerin toplam tahmini
nüfusu 3600 kişi ile 7600 kişi arasında değişmektedir. Çalışmada, Antakya
şehrinin fiziki yapısı, mahalleleri, nüfusu ele alınmıştır. Ayrıca, nahiyenin köy
ve mezraları, nahiye nüfusu, iktisadî durumu, ziraî alanları, hububat üretimi,
vergiler ve bazı zirai ürünlerin satış fiyatları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antakya, Nahiye, Vakıf, Tapu-Tahrir, Nüfus, Mahalle

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tapu-Tahrir Defterleri, No: 1040, 397, 454, 493, 610,195.
• Akdağ, M. (1979). Türkiye'nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, C. II, İstanbul.
• Barkan, Ö. L. (1941). Türkiye'de İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri (II), İÜİFM, İstanbul.
• Barkan, Ö. L. (1980). Çiftlik, Türkiye'de Toprak Meselesi I, İstanbul.
• Barkan, Ö. L. (1993). Öşür, MEBİA., C. IX, İstanbul.
• Bayartan, M. (2005). Osmanlı Şehrinde Bir İdari Birim: Mahalle, İÜEF Coğrafya Dergisi, S. 13, İstanbul.
• Çağatay, N. (1948). “Osmanlı İmparatorluğunda Reaya'nın Mirî Arazide Toprak Tasarrufu ve İntikal Tarzları,” IV. Türk Tarih Kongresi, Ankara.
• Çağatay, N. (1947). “Osmanlı İmparatorluğunda Reayadan Alınan Vergi ve Resimler”, DTCFD, V/5, Ankara.
• Ergenç, Ö. (1995). XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya, Ankara.
• Gökbilgin, T. (1993). “Nahiye”, MEBİA., C. IX, İstanbul.
• Güçer, L. (1964). XVI-XVII. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler, İstanbul.
• İnalcık, H. (1987). H. 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arvanid, Ankara.
• İnalcık, H. (1993). “Osmanlılarda Raiyyet Rüsumu”, Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul.
• Kazıcı, Z. (1985). İslamî ve Sosyal Açıdan Vakıflar, İstanbul.
• Kazıcı, Z. (1987). Osmanlılarda ihtisab Müessesesi, İstanbul.
• Özdemir, R. (1986). XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara, Ankara.
• Özdemir, R. (1993). “Osmanlı Vakıflarının Kurulması ve Yaşatılmasında Devlet Kurumlarının İşleyişi”, Fırat Üniversitesi I. Tarih Sempozyomu'na Sunulmuş Tebliğ, Elazığ.
• Özdemir, R. (1994). O”smanlı Döneminde Antakya'nın Fizikî ve Demografik Yapısı” (1709-1860), Belleten, C. LVIII, Ankara.
• Özşahin, E. (2008). “Gönen Ovasında Pirinç Tarımı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 18, S. 2, Elazığ.
• Öztürk, M. (1987). Harput ve Yöresi Vakfiyeleri, Fırat Havzası Yazma Eserler Sempozyomu, Elazığ.
• Öztürk, M. (2004). 16. ve 17. Yüzyılın Başlarında Antakya, VI. Hatay Tarih ve Kültür Sempozyumu, Antakya.
• Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. II, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1991-a). “Antakya”, TDVGA., C. 3, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1991-b). “Bad-ı Heva”, TDVGA., C. 4, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1991-c). “Arûs Resmi”, TDVGA., C. 3, İstanbul.
• Sertoğlu, Mithat.(1961). “Osmanlı İmparatorluğu Devrinde Toprak Dirliklerinin Çeşitli Şekilleri”, VI. TTK, Ankara.
• Şahin, İ. (2006). “Nahiye”, TDVİA, C. 32, İstanbul.
• Tankut, G. (1973). “Osmanlı Şehrinde Ticarî Fonksiyonların Mekansal Dağılımı”, VII. TTK., Ankara.
• Ünal, M. A.(1989). XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), TTKB., Ankara.
• Yediyıldız, B. (1986). Vakıf, TDVİA., C. 13, İstanbul.