Türk Sinemasında Rüya Gerçeği: Semih Kaplanoğlu ve Yusuf Üçlemesi / Dream Reality in Turkish Cinema: Semih Kaplanoglu and Yusuf Triology

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 25, 143 - 157, 25.02.2014

Yavuz Söylemez

Öz

Sigmund Freud'a göre rüyalar, insanların bilinçaltlarında bulunan gerçekleştirilememiş duyguların dışavurumudur. Freud'un rüyalar bağlamında ilk kez ortaya attığı psikanaliz kuramı birçok sanat dalını derinden etkilemiştir. Bunlar içinde belki de en çok etkilenenler psikanalitik okumaya imkan vermelerinden ötürü edebiyat ve sinema olmuştur. Birçok sinema kuramcısı sinemanın hem yönetmenler hem de izleyiciler için bir rüya olduğuna inanmaktadır. Bu çalışmada rüya olgusu çerçevesinde psikanaliz ve sinema ele alınmaktadır. Genel çerçevede ise Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Semih Kaplanoğlu'nun her biri çeşitli ödüller almış olan Yusuf Üçlemesi olarak bilinen Bal, Süt, Yumurta filmleri incelenmektedir. İçerik analizi yöntemi kullanılarak yapılan bu çalışmanın, Türk sinemasında psikanalitik inceleme yapılan araştırmaların az olmasından dolayı önemli olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın amacı bilinçli psikanalitik göndermeler içeren, yönetmenin kendi hayatından da izler taşıyan filmlerden Yusuf Üçlemesini incelemek suretiyle Türk sineması ve psikanaliz alanına katkıda bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler: Freud, Psikanaliz, Rüya, Sinema, Semih Kaplanoğlu, Yumurta, Süt, Bal.

Abstract

According to Sigmund Freud, dreams are expressions of unrealized feelings which remains under subconscious. Dreams in the context of psychoanalysis as put forward by Freud at first, profoundly influenced many branches of art. Perhaps their most notable influence has been in literature and cinema, with allows psychoanalytic reading. Many cinema theorists believe that cinema is experienced as a dream for both directors and audiences. This study focuces upon dream phenomenon in the context of psychoanalysis and cinema. It examines one of Turkish cinema's leading directors, Semih Kaplanoglu, and award-winning Yusuf Trilogy of films individually titled Egg, Milk, Honey. Using a content analysis method, this study addresses a lack of psychoanalytic analysis in the study of Turkish cinema. It contributes to the understanding of Turkish cinema in relationship to psychoanalysis by showing the many psychoanalytic references, particularly in traces of the director's personal life experiences, within the Yusuf triology of films.

Key Words: Freud, Psychoanalysis, Dreams, Cinema, Semih Kaplanoglu, Egg, Milk, Honey.

Anahtar Kelimeler

Freud, Psikanaliz, Rüya, Sinema, Semih Kaplanoğlu, Yumurta, Süt, Bal.

Kaynakça

• • Altıntaş, E. ve Gültekin, M. (2003). Psikolojik Danışma Kuramları. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• • Bakır, B. (2008). Sinema ve Psikanaliz. İstanbul: Hayalet Kitapevi.
• • Bornstein, T.B. (2008) Filmler ve Rüyalar. İstanbul: Metis Yayınları.
• • Brenner C. (1998). Psikanaliz: Temel Kavramlar. (Çev: Işık Savaşır) Ankara: HYB Yayınları.
• • Budak, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
• • Büker S. ve Topçu, Y. G. (2010). Sinema: Tarih-Kuram-Eleştiri. Kırmızı Kedi Yayınevi.
• • Demiralp D. (2010). “İlkçağ Anadolu Efsanelerinin En Güzeli: Troyalı Helena”. Akademik Bakış, 7, 202.
• • Ertan E. (2010). Semih Kaplanoğlu Söyleşisi. İstanbul: Sinema Dergisi.
• • Freud S. (2000). Metapsikoloji. (çev. Aziz Yardımlı), 1. Baskı. İstanbul: İdea Yayınları.
• • Freud, S. (1899/2001). Düşlerin Yorumu I. (çev. Emre Kapkın). İstanbul: Payel Yayınları.
• • Freud, S.( 1899/2004). Düşlerin Yorumu II. (çev. Emre Kapkın). İstanbul: Payel Yayınları.
• • Geçtan, E. (1998). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• • Güllüoğlu, Ö. (2012). Görsel Metin Çözümleme. Ankara: Ütopya Yayınları.
• • Indick, W. (2004). Senaryo Yazarları İçin Psikoloji. (Çev: Yeliz Taşkan- Ertan Yılmaz). +1 Kitap Yayınları.
• • İmamoğlu A. (2010). “Bazı Psikanalistlere Göre Rüyanın İnsan Hayatındaki Rolü”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22, 21-47.
• • Özgür N. ve Köçer Ş. (2013). “Carl Gustav Jung”, Yeni Yüksektepe, e-dergi, 68,Kasım-Aralık. http://dergi.aktiffelsefe.org/index.php?option=com_content&view=article&id=74:nurdan-oezguer-uekriye-koecer&catid=19:68&Itemid=27 (Erişim Tarihi: 19.02.2013).
• • Özden Z. (2004). Film Eleştirisi (2.Baskı) İstanbul: İmge Kitapevi.
• • Öztürk, O. (1998). Psikanaliz ve Psikoterapi. (3. Baskı) Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi.
• • Tura, S. M. (1996). Freud'dan Lacan'a Psikanaliz. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• • Schultz, D. P ve Schultz S. E. (2002). Modern Psikoloji Tarihi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• • Türk Kütüphaneciliği, (2010). 24(1), 178-187.
• • Yanbastı, G. (1996). “Kişilik Kuramları”. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 53, 18.
• • Beyazperde, www.beyazperde.com (Erişim Tarihi: 19.11.2013).