Kurumsallaşma Sürecinde Bulgar Millî Meclisi (1879-1885) / The National Assembly of Bulgarian In the Process of Institutionalization (1879-1885)

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 25, 99 - 109, 20.03.2014

Tuğrul Özcan

Öz

Uzun süre Osmanlı hakimiyetinde kalan Bulgarlar, Fransız ihtilalinin sonucunda ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisiyle ayaklanmışlardır. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Osmanlı Devleti, Bulgaristan'ı özerk bir prenslik olarak tanımış ve 1908'de de Bulgarların bağımsızlığını kabul etmiştir. Böylece Bulgarlar, Osmanlı Devleti'nden ayrılma süreçlerini bağımsız bir devlet olarak tamamlamışlardır. Bağımsızlık yolunda Sobranya adı verilen ilk milli meclislerini açan Bulgarlar, daha sonra Sırp anayasasını örnek alarak ilk anayasalarını hazırlamışlardır. Bu makalede yukarıda bahsedilen konulara paralel olarak şu noktalara değinilecektir: Özerklikten bağımsızlığa Bulgarlar, ilk Bulgar Millî Meclisi, Bulgar anayasasının hazırlanması, Bulgaristan'da faaliyet gösteren siyasi partiler ve grupların faaliyetleri.

Anahtar Kelimeler: Bulgar Millî Meclisi (Sobranya), Bulgar anayasası, Doğu Rumeli, Bulgar prensliği.

ABSTRACT

Bulgarians who remaining under the control of the Ottoman long period have risen due to flow of nationalism resulting from the French Revolution. The Ottoman Empire which defeat in Ottoman-Russian War (1877-1878)  recognized Bulgaria regard as an autonomous principality and recognized the independence of the Bulgarians in 1908. Thus, the Bulgarians have completed as independent state by seperating from Ottoman Empire this separation processes. The Bulgarians established their first national council which called Sobranya towards independence, and then prepared their constitution by taking the example of the Serbian constitution. In this article, ıt will be discussed those topics: The Bulgarians from autonomy to independence, the first Bulgarian National Assembly, preparation of the Bulgarian Constitution, The first political parties and groups operating in Bulgaria etc.

Anahtar Kelimeler

Bulgar Millî Meclisi (Sobranya), Bulgar anayasası, Doğu Rumeli, Bulgar prensliği, Osmanlı Devleti.

Kaynakça

• A. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Vesikaları
• A.}MKT.MHM
• DH.MKT
• İ.MTZ. (04)
• MF.MKT
• Y.A.HUS
• Y.EE
• Y.PRK.BŞK
• Y.PRK.HR
• Y.PRK.MK
• Y.PRK.MYD
• Y.PRK.TKM.
• B. Gazeteler
• “Yeni Makedonya Meselesi ve Tebligat-ı Resmiye”, Sancak Gazetesi, Sayı: 51, 27 Safer 1319.
• “Rumeli Hakkında Bir Fikir”, Sancak Gazetesi, Sayı: 69, 2 Muharrem 1325.
• “Rumeli'de Hükümet-i Osmaniye”, Sancak Gazetesi, Sayı: 49, 27 Muharrem 1319.
• “Rumeli'nin Ahvali: Selanik'ten Mektup”, Sancak Gazetesi, Sayı: 61, 2 Şaban 1319.
• “Selanik'de Bulgarların Muhakemesi”, Sancak Gazetesi, Sayı: 48, 12 Muharrem 1319.
• “Sofya'dan Mektup”, Sancak Gazetesi, Sayı: 52, 14 Rebiyü'l-evvel 1319.
• C. Kitap ve Makaleler
• Armaoğlu, F. (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914). Ankara: Türk Tarih Kuru-mu Yayınları.
• Aydın, M. (2013). “Diplomasi Oyununda Aktörler ve Figüranlar: Berlin Kongresi'nde Büyük Devletler ve Bulgaristan”, Türk Tarihinde Balkanlar, C.II, Sakarya: Sa-karya Üniversitesi Balkan Araştırmaları ve Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları. (771-812).
• Aydın, M. (1992). Şarki Rumeli Vilayeti. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları,
• Cevdet Paşa. (1991). Tezakir, Cilt: 40, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Emecen, F. (1999). “Osmanlı Siyasi Tarihi”, Osmanlı Devleti Tarihi, İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş.
• Ercan, Y. (1989). Osmanlı İmparatorluğu'nda Bulgarlar ve Voynuklar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ercoşkun, T. (2008). 20. Yüzyılın Başlarında Sancak Gazetesi'nde Rumeli, Mübadele ve Balkan Türk Kültürü Araştırmaları, Sayı: 1, Samsun: Samsun Mübadele ve Balkan Türk Kültürü Araştırmaları Derneği Kültür Yayınları. (9-18).
• Ergenç, L. (1989). Bulgar Yayınlarında Türkler, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Eyübzade N. (1326). Bulgar Tarihi. Trabzon: Sirasi Matbaası.
• Hüseyin Raci Efendi. (1990). Zağra Müftüsünün Hatıraları. İstanbul: Timaş Yayınları.
• İlter, E. (1995). Türkiye'de Sosyalist Ermeniler ve Silahlanma Faaliyetleri (1890-1923). İstanbul: Turan Yayıncılık.
• Jelavich, B. (2009). Balkan Tarihi: 18. ve 19. Yüzyıllar, C. I, İstanbul: Küre Yayınları.
• Lelavich, C. (1958). Tsarist Russia and Balkan Nationalism: Russian Influence in the Internal Affairs of Bulgaria and Serbia (1879-1886), Berkeley: University of California Press.
• Karal, E. Z. (1995). Osmanlı Tarihi (I. Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876-1907). C. 8. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mzali, M. S. ve Pignon, J. (1997), Tunuslu Hayreddin Paşa'nın Hatıraları. İstanbul: Nehir Yayınları.
• Özcan, T. (2007), II. Abdülhamid Döneminde Orta ve Doğu Karadeniz'de Meydana Gelen Ermeni Olayları. İstanbul: Akis Yayınları.
• Şentürk, H. (1992). Osmanlı Devleti'nde Bulgar Meselesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Şimşir, B. N. (1968). Rumeli'den Türk Göçleri, C. 1. Ankara: Türk Kültürünü Araştır-ma Enstitüsü Yayınları.
• Türkgeldi, A. F. (1987). Mesail-i Mühimme-i Siyasiye, Cilt: 2, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uzer, T. (1999). Makedonya Eşkıyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Üçarol, R. (2000). Siyasi Tarih (1789-1999). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Yetişgin, M. (2009). “The Ottoman Way of Governing Multi-ethnics and Multi-religions Communities”, Osmanlı Tarihi Araştırmaları ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), S. 21, Ankara: Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırmaları ve Uygulama Merkezi Yayınları. (135-167)
• Yetişgin, M. (2013). “On Dokuzuncu Asrın Son Çeyreğinde Rusların Balkan Politika-sı”, Türk Tarihinde Balkanlar, C.II, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Balkan Araş-tırmaları ve Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları. (745-770).