OTEL ÇALIŞANLARININ PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRME ALGILARININ ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 28, 1 - 15, 22.01.2015

Yılmaz Akgündüz , Anıl Kale , Gaye Pazarbaşı

Öz

Bu çalışmanın amacı, psikolojik güçlendirmenin çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu kapsamda Psikolojik Güçlendirme Ölçeği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Ölçeğinden yararlanılarak bir anket formu hazırlanmıştır. Anket, Antalya'da faaliyet gösteren ve futbol turizmine hizmet eden üç adet beş yıldızlı otel çalışanlarına uygulanmıştır. Ankete 10 Ocak-10 Mart 2014 döneminde 171 otel çalışanı katılmıştır. Ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinin ardından yapılan regresyon analizi sonucunda çalışanların kendilerini psikolojik güçlendirildiklerine inanmalarının örgütsel vatandaşlık davranışlarını pozitif olarak etkilediği belirlenmiştir. Bu doğrultuda, otel yöneticilerine çalışanlarının psikolojik güçlendirme inançlarını artırarak örgütsel verimliliğe katkıda bulunacak rol ötesi davranışlarını artırabilecekleri önerisinde bulunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güçlendirme, Örgütsel Vatandaşlık Davranışları, Otel İşletmeleri

Kaynakça

• Aksel, I., Serinkan, C., Kiziloglu, M. ve Aksoy, B. (2013). "Assesment of Teachers' Perceptions of Organizational Citizenship Behaviors and Psychological Empowerment: An Empirical Analysis in Turkey". Procedia - Social and Behavioral Sciences, 89, 69-73.
• Arslantaş, C. C. (2008). "Yöneticiye Duyulan Güvenin ve Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma". TİSK AKADEMİ, 1, 101-117.
• Arslantaş, C. C. ve Pekdemir, I. (2007). "Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Adalet Arasındaki Ilişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Arastırma". Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 261-286.
• Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983). "Job Satisfaction and the Good Soldier: The Relationship between Effect and Employee "Citizenship"". Academy of Management Journal, 26 (4), 587-595.
• Bolat, O. İ. ve Bolat, T. (2008). "Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (19), 75-94.
• Bolat, O. İ., Bolat, T. ve Aytemiz Seymen, O. (2009). "Güçlendirici Lider Davranışları ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Sosyal Mübadele Kuramından Hareketle İncelenmesi". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 215-239.
• Brief, A. P. ve Motowidlo, S. J. (1986). "Prosocial Organizational Behaviors". Academy of Management Review, 11 (4), 710-725.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). "Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Güz(32), 470-483.
• Chan, Y. H. (2003). A Nomological Network Approach to the Study of Antecedents, Moderator, Mediators and Outcomes of Psychological Empowerment. Unpublished Dissertation, The University of Memphis.
• Chiang, C. F. ve Hsieh, T. S. (2012). "The Impacts of Perceived Organizational Support and Psychological Empowerment on Job Performance: The Mediating Effects of Organizatonal Citizenship Behavior". International Journal of Hospitality Management (31), 180-190.
• Chu, K. F. (2003). "An Organizational Culture and the Empowerment for Change in SMEs in the Hong Kong Manufacturing Industry". Journal od Materials Processing Technology, 139, 505-509.
• Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1988). "The Empowerment Process: Intagrating Theory and Practice". The Academy of Management Review, 13 (3), 471-482.
• Corsun, D. L. ve Enz, C. A. (1999). "Predicting Psychological Empowerment Among Service Workers: The Effect of Support Based Relationships". Human Relations, 52 (2), 205-224.
• Elçi, M. (2005) Örgütlerde Etik İklimin Personelin Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi,Kocaeli: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergeneli, A., Arı, G. S. ve Metin, S. (2007). "Psychological Empowerment and Its Relationship to Trust in Immediate Managers". Journal of Business Research, 60, 41-49.
• Gefen, D. ve Ridings, C.M. (2002). "Implementation Team Responsiveness and User Evaluation of Customer Relationship Management: AQuasi-Experimental Design Study of Social Exchange Theory". Journal of Management Information Systems, 19(1), 47-69.
• George, J. M. ve Jones, G. R. (1997). "Organizational Spontaneity in Context". Human Performance, 10 (2), 153-170.
• Gürbüz, S. (2006). "Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (2), 48-75.
• Graham, Jill W. (1991). “An Essay on Organizational Citizenship Behavior”, Employee Responsibilities and Rights Journal, 4(4), 249-270.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate DataAnalysis (7th ed.). Englewood Cliffs: Prentice Hall
• Hancer, M. ve George, T. R. (2003). "Psychological Empowerment of Non-Supervisory Employees Working in Full-Service Restaurants". International Journal of Hospitality Management, 22, 3-16.
• Jiang, J. Y., Sun, L. Y. ve Law, K. S. (2011). "Job Satisfaction and Organization Structure as Moderators of the Effects of Empowerment onOrganizational Citizenship Behavior: A Self-Consistency and Social Exchange Perspective". International Journal of Management, 28 (3), 675-693.
• Johnson, Angel (2008).The Influence of Need for Achievement, Need for Affiliation,Leadership Support, and Organizational Culture on Organizational Citizenship Behavior.Phd. Thesis, Los Angeles: Alliant International University.
• Kanter, R. M. (1977). Men and Women of the Corporation. Basic Books.
• Karahan, A. (2009). "İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesine Katkısı Açısından Personel Güçlendirme Yaklaşımı: Afyon Kocatepe Üniversitesi Hastanesi Örneği". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 95-114.
• Karatepe, Osman M. ve Tizabi, L. Z. (2011). "Work-Related Depression in the Hotel Industry: A Study in the United Arab Emirates".International Journal of Contemporary Hospitality Management, 23 (5), 608-23.
• Katz, D. (1964). "The Motivational Basis of Organizational Behavior". Behavioral Science, 9 (2), 131-133.
• Kozak, M. A. (2012). Otel İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi ve Örnek Olaylar. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Lambe, C. J., Wittmann, C. M. ve Spekman, R. E. (2001). "Social Exchange Theory and Research on Business-to-Business Relational Exchange". Journal of Business-toBusiness Marketing, 8 (3), 1-36.
• Laschinger, H. K., Finegan, J. E., Shamian, J. ve Wilk, J. (2004). "A Longitudinal Analysis of the Impact of Workplace Empowerment on Work Satisfaction". Journal of Organizational Behavior, 39 (5), 527-545.
• Niehoff, B. P., Moorman, R. H., Blakely, G. ve Fuller, J. (2001). "The Influence of Empowerment and Job Enrichment on Employee Loyalty in a Downsizing Enviroment". Group & Organizational Management, 26 (1), 93-113.
• Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
• Organ, D. W. ve Ryan, K. (1995). "A Meta-Analytic Review of Attitudinal and Dispositional Predictors of Organizational Citizenship Behavior". Personnel Psychology, 48, 775-802.
• Paine, J. B. ve Organ, D. W. (2000). "The Cultural Matrix of Organizational Citizenship Behavior: Some Preliminary Conceptual and Empirical Observations". Human Resources Management Review, 10 (1), 45-59.
• Pelit, E. ve Öztürk, Y. (2011). "Otel İşletmeleri İşgörenlerinin Davranışsal ve Psikolojik Güçlendirme Algılamalarındaki Farklılıklar". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (1), 1-28.
• Podsakoff, P. ve MacKenzie, S. (1989) “A Second Generation Measure of Organizational Behavior”. Unpublished manuscript. Indiana University. Bloomington.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B. ve Bachrach, D. G. (2000). "Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research". Journal of Management, 26 (3), 513-563.
• Posdakoff, P. M. ve MacKenzie, S. B. (1994). "Organizational Citizenship Behaviors and Sales Unit Effectiveness". Journal of Marketing Research, 31 (3), 351-363.
• Robbins, T. L., Crino, M. D. ve Fredendall, L. D. (2002). "An Integrative Model of the Empowerment Process". Human Resources Management Review, 12, 419-443.
• Royer, Linda (2009). "Structural and Psychological Empowerment of Community/Public Health Nurses". Phd. Thesis, Fairfax: George Mason University.
• Smith, A. C., Organ, D. W. ve Near, J. P. (1983). "Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents". Journal of Applied Psycholog, 68 (4), 655-663.
• Spreitzer, G. M. (1995). "Psychological Empowerment In The Workplace: Dimensions, Measurements And Validations". Academy of Management Journal, 38 (5), 1442-1465.
• Spreitzer, G. M. (1996). "Social Structural Characteristics of Psychological Empowerment". Academy of Management Journal, 39 (2), 483-504.
• Spreitzer, G. M., De Janasz, S. C. ve Quinn, R. (1999). "Empowered to Lead: the Role of Psychological Empowerment in Leadership". Journal of Organizational Behavior. 20, 511-526.
• Taşcı, D. ve Koç, U. (2007). "Örgütsel Vatandaşlık Davranışı- Örgütsel Öğrenme Değerleri İlişkisi: Akademisyenler Üzerinde Görgül Bir Araştırma". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 373-382.
• Thomas, K. W. ve Velthouse, B. A. (1990). "Cognitive Elements of Empowerment: An "Interpretive" Model of Intrinsic Task Motivation". The Academy of Management Review, 15 (4), 666-681.
• Tolay, E., Sürvegil, O. ve Topoyan, M. (2012). "Akademik Çalışma Ortamında Yapısal ve Psikolojik Güçlendirmenin Duygusal Bağlılık ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri". Ege Akademik Bakış, 12 (4), 449-465.
• Walz, S. ve Niehoff, B. P. (1996). "Organizational Citizenship Behaviors and Their Effect on Organizational Effectiveness in Limited-Menu Restaurants". Academy of Management. Cincinnati, OH.
• Wat, D.ve Shaffer, M. A. (2005). "Equity and Relationship Quality Influences on Organizational Citizenship Behaviors the Mediating Role of Trust in the Supervisor and Empowerment". Personel Review, 34 (4), 406-422.
• Yücel, İ. ve Demirel, Y. (2012). "Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma". Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (23), 19-48.