BibTex RIS Kaynak Göster

KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 28, 85 - 122, 20.01.2015

Jale Öztürk

Öz

Özet

Son zamanlarda Türkoloji alanında yapılan araştırmalarda karşılaşmalı çalışmalar dikkati çekmektedir. Özellikle de lehçeler arasında eşdeğerlik  ve  yalancı eş değerlik üzerine çalışmalar yapılmıştır. Türkçenin karanlıkta  kalan özelliklerini saklayan bir hazine değerinde olan Anadolu ağızları arasında yapılacak  bu türden karşılaştırmalı çalışmaların da Türklük bilimine çok yararlı olacağı düşüncesiyle bu makalede Kilis ve Hatay ağızları karşılaştırılmıştır. Hatay ağzı ve Kilis ağzı arasında ses ve şekil bilgisi açından benzer noktalar tespit edilmiş, ayrıca iki ağızdaki kelimeler eş değerlik ve yalancı eş değerlik açısından karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada Kilis Ağzı için Kilis Masalları (Doğramacıoğlu, 2002) ve Kilis Ağzı (Elhan, 2004) adlı araştırmalar; Hatay ağzı için Antakya Ağzı Sözlüğü (Nakip, 2004), Hatay Ağzı (Öztürk, 2009) adlı araştırmalar temel alınmış, ayrıca Hatay ağzı için kaynak kişilerden yapılan araştırmalardan yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda iki ağzın tarihten gelen yakınlıklarını halen devam ettirmekte oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hatay Kilis ses bilgisi şekil bilgisi yalancı eş değerlik

Kaynakça

  • A. Taranan Eserler:
  • Elhan, F. (2004). Kilis Ağzı ve Şiirleriyle Karacaoğlan’ın Kilisliliği. İstanbul.Kilis Vakfı Kültür Eserleri No: 3.
  • Nakip, B. (2004), Antakya Ağzı( Dilbilgisi ve Sözlük). Antakya: Hatay Folklor Araştırmaları Derneği Yayın No:31.
  • Doğramacıoğlu, H. ( 2002). Kilis Masalları (Derleme ve İnceleme) Gaziantep: Kilis Kültür Derneği.
  • Öztürk, J. (2009). Hatay Ağzı. Adana. Karahan Kitabevi.
  • B. Yararlanılan Kaynaklar:
  • Alkan, H. (2012).“Lehçeler Arası Aktarmalarda Yalancı Eş Değerler Sorunu (Türkiye Türkçesi-Özbek Türkçesi-Yeni Uygur Türkçesi Fiil Örneği)”. Turkish Studies - 7/4, 671-688.
  • Arslan, H. (2010). “Kilis Ağzında Dönüşlülük Zamiri”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.(http://sbe.gantep.edu.tr) 2010/ 9(2), 345 -356.
  • Devellioğlu, F.( 2012 ). Osmanlıca- Türkçe Lügat . Ankara. Aydın Yayınevi.
  • Eker,S (2005 ). Çağdaş Türk Dili.Ankara.Grafiker Yayınları, 299-317.
  • Ercilasun, A. B. ( 1999). Kars İli Ağızları. Ankara. TDK Yayınları, 58-59.
  • Eren, H.( 1999) Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü.Ankara: Bizim Büro Basım Evi.
  • Ergin, Muharrem (1972). Türk Dil Bilgisi. İstanbul. Edebiyat Fakültesi Yay.
  • Gabain, A.M. (1988). Eski Türkçenin Grameri(Çeviren M.Akalın).Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Gökhan, İ. ( 2010). “Memlûkler Döneminde Antakya ( 1268-1516)”. Hatay Araştırmaları-1.Antakya.Antakya Belediyesi Yayınları
  • Gülensoy, T.( 2007). Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Gündüz,A. ve Kaya,S. (2011). “Hatay Tarihi”. Hatay İl Yıllığı 2011. Hatay Valiliği.
  • Güneş, B. (2012). “Karşılaştırmalı Ağız Araştırmalarının Önemi ve Türkiye’deki Karşılaştırmalı Ağız İncelemeleri Üzerine Bir Deneme”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. Sayı: 1/4, 20-44.
  • Karaağaç, G. (2012). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
  • Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Korkmaz, Z. ( 1958). “Türk Dilinde +ça Eki ve Bu Ek ile Yapılan İsim Teşkilleri Üzerine Bir Deneme”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • -------------- (1994). Nevşehir ve Yöresi Ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Öztürk, J. (2009)a. Hatay Ağzı. Adana: Karahan Kitabevi.
  • …………… (2009)b. “Yönelme Hâli Üzerine Gelen +CA Ekinin Hatay Ağzındaki Kullanımları”. II. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı", Türk Dil Kurumu ve Kafkas Üniversitesi Rektörlüğü İş Birliğiyle 21-23 Mayıs 2009.
  • ………………. (2011) . “Antakya Ağzında Kargışlar”. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri.
  • ------------------(2013).Antakya Ağzında Alkışlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-19.
  • Resulov A. (1995). “Akraba Diller ve “Yalancı Eş Değerler” Sorunu”. Türk Dili, 524, 916-924.
  • Tanç, M.(2007). Osmaniye Ağzında Kullanılan Fiilden Ad Türeten –gel Eki Üzerine. Turkish Studies, 2, 611-616.
  • Tekin, M. (2000). Hatay Tarihi. Antakya………Yayınları
  • Türkce Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Uçar, E ve M. L. Yener ( 2012). “Eski Türkçede İlk Hecedeki Yuvarlak Ünlüler Meselesi ve Dīvānu Lugāt–İt Türk”. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2, 102-112
  • Uğurlu, M. (2004). Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eş Değerliği, bilig, 29-40.

-

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 28, 85 - 122, 20.01.2015

Jale Öztürk

Öz

In the studies conducted in recent years in the field of Turcology, have comparative studies been attracting attention. In particular, studies based on equivalence and false equivalence among dialects have been carried out. Kilis and Hatay accents have been compared in this study as it is thought that such kind of comparative studies - to be conducted among Anatolian accents – would be really useful for Turcology. Similar points have been found out between Hatay and Kilis accents in view of phone and form; furthermore, the words in the two accents have been compared in terms of equivalence and false equivalence. In this study, the studies named “Kilis Masalları (Doğramacıoğlu, 2002)” and “Kilis Ağzı (Elhan, 2004)” for Kilis accent, and the studies named “Antakya Ağzı Sözlüğü (Nakip,2004)” and “Hatay Ağzı (Öztürk,2009a)” for Hatay accent have been based, additionally the studies conducted with the source people have been benefitted for Hatay accent. As a result of the study, it has been revealed that two accents are still maintaining their familiarity which comes from the history

Anahtar Kelimeler

Hatay Kilis phonetics morphology false equivale

Kaynakça

  • A. Taranan Eserler:
  • Elhan, F. (2004). Kilis Ağzı ve Şiirleriyle Karacaoğlan’ın Kilisliliği. İstanbul.Kilis Vakfı Kültür Eserleri No: 3.
  • Nakip, B. (2004), Antakya Ağzı( Dilbilgisi ve Sözlük). Antakya: Hatay Folklor Araştırmaları Derneği Yayın No:31.
  • Doğramacıoğlu, H. ( 2002). Kilis Masalları (Derleme ve İnceleme) Gaziantep: Kilis Kültür Derneği.
  • Öztürk, J. (2009). Hatay Ağzı. Adana. Karahan Kitabevi.
  • B. Yararlanılan Kaynaklar:
  • Alkan, H. (2012).“Lehçeler Arası Aktarmalarda Yalancı Eş Değerler Sorunu (Türkiye Türkçesi-Özbek Türkçesi-Yeni Uygur Türkçesi Fiil Örneği)”. Turkish Studies - 7/4, 671-688.
  • Arslan, H. (2010). “Kilis Ağzında Dönüşlülük Zamiri”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.(http://sbe.gantep.edu.tr) 2010/ 9(2), 345 -356.
  • Devellioğlu, F.( 2012 ). Osmanlıca- Türkçe Lügat . Ankara. Aydın Yayınevi.
  • Eker,S (2005 ). Çağdaş Türk Dili.Ankara.Grafiker Yayınları, 299-317.
  • Ercilasun, A. B. ( 1999). Kars İli Ağızları. Ankara. TDK Yayınları, 58-59.
  • Eren, H.( 1999) Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü.Ankara: Bizim Büro Basım Evi.
  • Ergin, Muharrem (1972). Türk Dil Bilgisi. İstanbul. Edebiyat Fakültesi Yay.
  • Gabain, A.M. (1988). Eski Türkçenin Grameri(Çeviren M.Akalın).Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Gökhan, İ. ( 2010). “Memlûkler Döneminde Antakya ( 1268-1516)”. Hatay Araştırmaları-1.Antakya.Antakya Belediyesi Yayınları
  • Gülensoy, T.( 2007). Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Gündüz,A. ve Kaya,S. (2011). “Hatay Tarihi”. Hatay İl Yıllığı 2011. Hatay Valiliği.
  • Güneş, B. (2012). “Karşılaştırmalı Ağız Araştırmalarının Önemi ve Türkiye’deki Karşılaştırmalı Ağız İncelemeleri Üzerine Bir Deneme”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. Sayı: 1/4, 20-44.
  • Karaağaç, G. (2012). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
  • Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Korkmaz, Z. ( 1958). “Türk Dilinde +ça Eki ve Bu Ek ile Yapılan İsim Teşkilleri Üzerine Bir Deneme”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • -------------- (1994). Nevşehir ve Yöresi Ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Öztürk, J. (2009)a. Hatay Ağzı. Adana: Karahan Kitabevi.
  • …………… (2009)b. “Yönelme Hâli Üzerine Gelen +CA Ekinin Hatay Ağzındaki Kullanımları”. II. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı", Türk Dil Kurumu ve Kafkas Üniversitesi Rektörlüğü İş Birliğiyle 21-23 Mayıs 2009.
  • ………………. (2011) . “Antakya Ağzında Kargışlar”. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri.
  • ------------------(2013).Antakya Ağzında Alkışlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-19.
  • Resulov A. (1995). “Akraba Diller ve “Yalancı Eş Değerler” Sorunu”. Türk Dili, 524, 916-924.
  • Tanç, M.(2007). Osmaniye Ağzında Kullanılan Fiilden Ad Türeten –gel Eki Üzerine. Turkish Studies, 2, 611-616.
  • Tekin, M. (2000). Hatay Tarihi. Antakya………Yayınları
  • Türkce Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Uçar, E ve M. L. Yener ( 2012). “Eski Türkçede İlk Hecedeki Yuvarlak Ünlüler Meselesi ve Dīvānu Lugāt–İt Türk”. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2, 102-112
  • Uğurlu, M. (2004). Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eş Değerliği, bilig, 29-40.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Jale Öztürk

Yayımlanma Tarihi 20 Ocak 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 11 Sayı: 28

Kaynak Göster

APA Öztürk, J. (2015). KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 85-122.
AMA Öztürk J. KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Ocak 2015;11(28):85-122.
Chicago Öztürk, Jale. “KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11, sy. 28 (Ocak 2015): 85-122.
EndNote Öztürk J (01 Ocak 2015) KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11 28 85–122.
IEEE J. Öztürk, “KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 11, sy. 28, ss. 85–122, 2015.
ISNAD Öztürk, Jale. “KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11/28 (Ocak 2015), 85-122.
JAMA Öztürk J. KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015;11:85–122.
MLA Öztürk, Jale. “KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 11, sy. 28, 2015, ss. 85-122.
Vancouver Öztürk J. KİLİS VE HATAY AĞIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015;11(28):85-122.

.