Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Algıları: Metaforik Bir Analiz Çalışması / Career Perceptıons of University Students: A Metaphorical Analysis

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 33, 194 - 211, 14.04.2016

Ali Korkut , İsmail Keskin

Öz

Kariyer, yükseköğretim kurumları sonrasında öğrencilerin karşı karşıya kalacakları iş yaşantısının ‘sık kullanılan’ ifadelerinden biri olarak dikkatleri çekmektedir. Öğrencilerin bireyin iş yaşamı boyunca kazanımları veya deneyimlerinin bir bütününü ifade eden bütüncül bir kavram olarak kariyere ilişkin algıları, onların iş yaşantısına yaklaşımlarını, iş ortamındaki ilişkilerini ve yönetsel eylemlere bakış açılarını etkileyebilir ve örgütsel verimlilikleri üzerinde işlevsel rol oynayabilir. Bu araştırmanın amacı,  üniversite öğrencilerinin kariyer kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü farklı sınıflarda öğrenim gören 125 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada nitel veri toplama teknikleri kullanılmıştır. Araştırma katılımcılarının kariyer kavramına ilişkin algıları “Kariyer...........gibidir,  çünkü.......” ifadesini tamamlamaları  ile  elde  edilmiştir.  Metaforun konusu ve kaynağı arasındaki ilişki  “gibi”  kelimesi ile belirlenmeye çalışılmış; ‘çünkü’ ifadesi ise metaforlara yüklenen anlamın arka planına ilişkin olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi ile olgubilim deseni kullanılmıştır. Metaforların analiz edilmesi ve yorumlanması süreci (1) metaforların belirlenmesi, (2) metaforların sınıflandırılması, (3) kategori geliştirme, (4) geçerlik ve güvenirliği olmak üzere dört aşamada gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Toplanan verilerin sonucunda öğrencilerin 5 temaya bağlı 10 kategori altında toplam 70 metafor geliştirdikleri görülmüştür. Katılımcıların kariyere ilişkin çoğunlukla olumlu algılara sahip oldukları söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Metaforları, Metafor Analizi, Üniversite Öğrencileri

Kaynakça

• Ahkemoğlu, H. (2011). Yabancı dil öğrencilerinin yabancı dil öğretmenine ilişkin metaforik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Asaman, E. (2013). Özel eğitim kurumlarındaki öğretmen ve öğrencilerin birbirlerine yönelik metaforik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin Üniversitesi, İçel.
• Aydın, F. (2010).Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar.Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 10 (3), 1293-1322
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Bakırcıoğlu, R.(2012). Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers and parents from four selected schools (in Ankara). Yayımlanmamış doktora tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Baştan, A.; Tetik, İ. & Kasımay, C. (2014) .Okul müdürlerinin “müdür” algılarının incelenmesi. 9. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi [8-10 Mayıs 2014 Siirt]’nde sunulan sözlü bildiri. Bildiriler Kitabı, 14-15.
• Bayram, L. (2010). Polis koleji öğrenci, öğretim elemanı ve idari çalışanlarının okullarına ilişkin metaforik algıları. Yayımlanmamış doktora tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bozlak, M. (2002). The college student as learner: Insight gained through metaphor analysis. College Student Journal, 36 (1), 142-151.
• Çakmak Otluoğlu, K. Ö. (2014). Kariyer olgusunun kavramsallaştırılmasında kullanılan metaforlar. Ege Akademik Bakış Cilt: 14, Sayı: 2, 221-230.
• Çalık, T.& Ereş, F. (2006). Kariyer Yönetimi Tanımlar, Kavramlar, İlkeler. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Demirtaş, H. & Çoban, D. (2014). Üniversite öğrencilerinin, üniversite ve fakülte kavramlarına ilişkin metaforları (İnönü Üniversitesi Örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 33(1), 113-143. DOI: 10.7822/egt203.
• Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014. 749-776.
• Dönmez, Ö. (2008). Türk eğitim sisteminde kullanılan yönetici metaforları (Kayseri ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Döş, İ. (2010). Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına yönelik metafor algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (3), 607-629.
• Döş, İ. (2011). Okul paydaşlarının metaforlar yardımıyla okul örgütlerini algılama biçimlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Erginer, A. (2009). The metaphors about the European education systems used by the univer¬sity students in Turkey. II. International Congress of European Turks (ICET), Antwerp, Belgium.
• Erginer, E. (2011). A metaphorical analysis of the meanings attributed to the education system by university students: A Case Study. Education, 131(3), 653-663.
• Erginer, E., & Erginer, A. (2009). The metaphors about the Turkish education systems used by the university students in Turkey. II. International Congress of European Turks (ICET), Antwerp, Belgium.
• Eroğlu, B. (2014). Akademisyenlerin bakış açısıyla yükseköğretim kurumu: metafor Araştırması. 9. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi [8-10 Mayıs 2014 Siirt]’nde sunulan sözlü bildiri. Bildiriler Kitabı, 225 – 226.
• Geçit, Y. & Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin Coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 23, 1-19.
• Gurol, M. & Donmus, V. (2010). Metaphors created by prospective teachers related to the concept of “Social Network.” Procedia Social and Behavioral Sciences 9. 1489–1496.
• Günbayı, İ. (2011). Principals’ Perceptions on School Management: A Case Study with Metaphorical Analysis. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 541 – 561.
• Güner, N. (2013). Bir labirentte çıkış aramak mı? Yoksa yeni ufuklara yelken açmak mı? On ikinci sınıf öğrencilerinden matematik öğrenmek ile ilgili metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13(3), 1929-1950.
• Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş. & Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: Metafor analizi örneği [School administrators’ perceptions of technology leadership: an example for metaphor analysis]. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi ‐ Journal of Educational Sciences Research, 1 (1), 97–121.
• Inkson, K. & Amundson, N.E. (2002). Career metaphors and their application in theory and counseling practice. Journal of Employment Counseling 39(3), 98 – 108.
• Inkson, K. (2004). Images of career: Nine key metaphors. Journal of Vocational Behavior 65(1), 96 – 111.
• Kahraman, C. (2014). Türk üniversite öğrencilerinin ’’Japonca’’ kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi: Namık Kemal Üniversitesi örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2014 18 (2): 95 – 110.
• Kaya, M. F. (2013). An analysis of the social studies teacher candidates’ perception with respect to the concept of globalization. Anthropologist, 16(1-2). 69 – 78.
• Kocabaş, İ., & Özdemir, T. Y. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin denetime ilişkin metaforik algıları. II. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi’nde [23 Haziran-25 Haziran 2010, Kütahya] sunulan bildiri metni, 23-25
• Murphy, J. (2002). Reculturing the profession of educational leadership: New blueprints. Edu¬cational Administration Quarterly, 38 (2), 176-191.
• Nalçacı, A. & Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 13, Sayı 1, 239 – 258.
• Ortony, A. (1975). Why metaphors are necessary and not just Nice. Educational Theory 25(1), 45 – 53.
• Özcan, A. (2010). İlköğretim öğrencilerinin ingilizce öğrenmeye yükledikleri anlamlar: meta¬forik bir analiz. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Özçınar, Z., & Tuncay, N. (2009). Distance Education Students’ “Metaphors”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2883-2888.
• Patton, Q. M. (2002). Qualitative research & Evaluation methods. SAGE Publications
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(3), 459-496.
• Sarı, M. & Sadık, F. (2011). Öğretmen adaylarının demokrasi algıları (Çukurova Üniversitesi örneği). Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi / 2011 Cilt: 1, Sayı: 2. 67 – 82.
• Sayar, E. (2014). Yabancı dil olarak İngilizce öğreten öğretmenlerin ve öğrencilerinin mesleki öğretmen kimliği kavramına ilişkin imgelerinin metafor analizi yöntemi ile incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Töremen, F., & Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin meta¬forik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (4), 1973-2012.
• Yalçın, M. & Erginer, A. (2012). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi Volume/Cilt 1, Number/Sayı 2. 229 – 256.
• Yalçın, M. (2011). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Yıldırım, A. & Şimşek. H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yıldırım, A. (2013). Student teachers’ perceptions about their education supervisors’ role. Educational Research and Reviews Vol. 8(3), pp. 112-120. Available online at http://www.academicjournals.org/ERR. DOI: 10.5897/ERR28.12.12.1108
• Yoğun, A. E. (2013). Genç istihdamının arttırılması bağlamında üniversiteler ve İŞKUR işbirlikleri. I. Uluslararası İş ve Meslek Danışmanlığı Kongresi [28-29 Kasım 2013]’nde sunulan bildiri. Bildiriler Kitabı, 10 –18. Ankara.
• Zeren, G. & Yapıcı, M. (2014). Öğretmen adaylarının renklere ilişkin metaforları. International Journal of Social Science Number: 25-I, 165-175. doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2150