GENİŞ GÖVDELİ UÇAK KARAKTERİSTİKLERİNİN HAVAALANI TASARIMI VE İŞLETİMİNE ETKİLERİ

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 41, 15 - 37, 29.04.2018

Hakan Oktal , Fikriye Yakut

Öz

Dünya genelinde hava taşımacılığında
yaşanan hızlı büyüme, hava trafiğinde yoğunluğun artmasına ve
havaalanlarında gecikmelere neden olmaktadır. Problemin çözümü için
havayolu işletmeleri, özellikle uzun menzilli uçuşlarda, A380 gibi 500-600
yolcu kapasiteli, geniş gövdeli, maliyet etkin uçakları tercih etmeye
başlamıştır. Ancak dünya genelindeki havaalanlarının sadece bir bölümü bu tür
uçaklara hizmet verebilecek altyapıya sahip durumdadır. A380 uçağını üreten Airbus
firması, Türkiye’de sadece İstanbul’a yeni yapılan üçüncü havaalanı, Ankara
Esenboğa ve Trabzon havaalanlarının A380 için uygunluğunu onaylamıştır. Bu
çalışmanın amacı, geniş gövdeli uçak karakteristiklerinin havaalanı tasarımı ve
hava sahası yönetimini ne ölçüde etkilediğini ortaya koymaktır. Bu kapsamda,
Türkiye’nin en fazla yolcu trafiğine sahip 5. havalimanı olan İzmir Adnan
Menderes Havalimanı örnek çalışma olarak ele alınmış, havalimanının A380 operasyonlarına
ne derece uygun olduğu araştırılmıştır. Yapılan analizlerde Uluslararası Sivil
Havacılık Örgütü ICAO ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA tarafından
geliştirilen standartlardan faydalanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, incelemeye
alınan havalimanının hem hava, hem de kara tarafında A380 için önemli
düzenlemelere ihtiyaç olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Havaalanı tasarımı, A380, İzmir Adnan Menderes Havalimanı

Kaynakça

• Airbus (2017a). Orders & Deliveries. http://www.airbus.com/presscentre/corporate-information/orders-deliveries/ (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• Airbus (2017b). A380 Destinations. https://www.iflya380.com/a380-destinations.html (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• Airbus (2016). A380 Aircraft Characteristics Airport And Maintenance Planning. http://www.airbus.com/fileadmin/media_gallery/files/tech_data/AC/AC_A380_20161201.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• Airbus (2015). A380 Marketing CWZM: A380 Airport Operations. http://www.airbus.com/fileadmin/media_gallery/files/brochures_publications/aircraft_families/A380_Airport_Operations-_Dec_2015-v4_posted_23_feb_2016.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• Ashford, N., Mumayiz S., Wright P. (2011). Airport Engineering: Planning Design, And Development Of 21st Century Airports. Fourth Edition, John Wiley & Sons, Inc.
• Barros, A., & Wirasinghe, S. (1997) “New Aircraft Characteristics Related To Airport Planning”. First ATRG Conference, Vancouver, Canada, s. 1-16.
• Barros, A., & Wirasinghe, S. (2002) Designing The Airport Airside For The New Large Aircraft. Journal Of Air Transport Management, 8, 121-127.
• Burns & McDonnel (2001). What’s Your NLA? How Will New Large Aircraft Affect Your Airport Facilities? https://www.wbdg.org/files/pdfs/aviationreport_burns_mcdonnell.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2017)
• DHMİ (2017a). İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali, http://www.adnanmenderes.dhmi.gov.tr/havaalanlari/sayfa.aspx?hv=3&mnu=946#.WS0RYtwlEuU (Erişim Tarihi: 29.05.2017)
• DHMİ (2017b). İstatistikler, http://www.dhmi.gov.tr/istatistik.aspx (Erişim Tarihi: 29.05.2017)
• DHMİ (2015). Havacılık Enformasyon Yayını (AIP), http://ssd.dhmi.gov.tr/ANSLogin.aspx (Erişim Tarihi: 29.05.2017)
• DHMİ (2014). İstatistik Yıllığı 2014. Ankara: Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı.
• DLHİ (2007). Havameydanları: Planlama Ve Tasarım Teknik Esasları. Demiryolları, Limanlar, Havameydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü, Ankara: Yüksel Proje.
• Forsyth, P. (2005). Airport Infrastructure For The Airbus A380: Cost Recovery And Pricing. Journal Of Transport Economics and Policy, Volume 39, Part3, pp.341-362
• Ginevsky, A.S. & Zhelannikov, A.I. (2009). Vortex Wakes Of Aircrafts. Springer- Verlag, Berlin.
• Gökdalay, H. M. (2008). Havaalanlarının Performans Analizinde Bulanık Çok Ölçütlü Karar Verme Yaklaşımı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• IATA (2004). Airport Development Reference Manual. 9th Edition, International Air Transport Association, Montreal.
• ICAO (2014). Airport Services Manual Part 1: Rescue and Fire Fighting. Doc 9137-AN898, Fourth Edition, Montreal.
• ICAO (2009). Annex 14: Aerodromes Volume 1: Aerodrome Design and Operations. Fifth Edition, Montreal.
• Kaplan, P. (2005). Big Wings: The Largest Aeroplanes Ever Built. Pen & Sword Aviation, England.
• Kazda, A., & Caves, R. (2015). Airport Design and Operation. Third Edition Emerald, U.K.
• Korul, V. (2003). Havaalanı Çevre Yönetim Sistemi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2003-2004, s. 99-120.
• Kundu, K.A. (2010). Aircraft Design. Cambridge University Press, New York.
• Özger, A., Oktal, H. (2009). Havayolu Kargo Taşımacılığında Kapasite Sınırı Olmayan Çok Atamalı p-Ana Dağıtım Üssü Meydan Problemine Tamsayılı Model Yaklaşımı, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, s. 47-60.
• Senguttuvan, P. S. (2007). Principles of Airport Economics. Excell Books, New Delhi.
• SHGM (2016). Havaalanı Pistleri. Yayın No: HAD/T-28, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara: Art Ofset Matbaacılık.
• SHGM (2010a). Havaalanlarında Çevresel Etkiler. Yayın No: HAD/T-11, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
• SHGM (2010b). Havaalanlarında Kapasite Kriterleri. Yayın No: HAD/ T-12, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
• Soyuer, B. (1996). Havaalanı Terminal Binalarında Yığılmaların Olduğu Mekanlarda Alan Hesapları Üzerine Bir Örnekleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Transport Canada (2017). Aircraft Classification Numbers (ACN's), https://www.grad.unizg.hr/_download/repository/2_acn-tablica.pdf (Erişim Tarihi: 29.05.2017)