TURİZM İŞLETMELERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARINI ETKİLEYEN FİRMAYA ÖZGÜ, SEKTÖREL VE MAKROEKONOMİK BELİRLEYİCİLER

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 41, 101 - 127, 29.04.2018

Mahmut Erdoğan

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2010-2015 döneminde Borsa
İstanbul’da (BIST) işlem gören turizm işletmelerinin finansal performanslarının
temsilcisi aktif karlılıkları ve öz kaynak karlılıklarına etki eden şirkete
özgü finansal, endüstriye özgü ve makroekonomik değişkenlerin panel veri
yöntemleriyle incelenmesidir. Çalışmanın görgül bulguları; kaldıraç, stok devir
hızı, likidite oranı ve aktif karlılığı arasında negatif ilişki raporlamıştır. Çalışmanın
bulguları Asimakopoulos,
Samitas, Papadogonas (2009)’ın sonuçlarını desteklerken, Çakır ve Küçükkaplan
(2012) ile Magoutas, Papadoudis ve Sfakianakis’in (2016)’ın sonuçları ile
tezatlık göstermektedir. Ayrıca
büyüklük, cari oran, duran varlıkların toplam aktife oranı ve satış büyümesi
arasında ise pozitif ilişki göstermektedir. Sektörde bulunan tesis sayısı
arttıkça aktif karlılığının da arttığını ima eden bulgular mevcuttur. Buna ek
olarak çalışma, öz kaynak karlılığını ise kaldıraç ve likidite oranının negatif
etkilediğini, büyüklük, satış büyümesi, tesis sayısı ve turizm gelirlerinin gayri
safi milli hasılaya oranının ise pozitif etkilediğini gösteren kanıtlar
sunmaktadır. Bu çalışma, sektörel ve makroekonomik değişkenlerin karlılığa
etkisini de dikkate alarak literatüre katkı sağlayacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Finansal performans, Karlılık, Turizm şirketleri

Kaynakça

• Aissa, S. B., & Goaied, M. (2016). Determinants of Tunisian hotel profitability: The role of managerial efficiency. Tourism Management, 52, 478-487.
• Albayrak, A. S., & Akbulut, R. (2012). Karlılığı etkileyen faktörler: İMKB sanayi ve hizmet sektörlerinde işlem gören işletmeler üzerine bir inceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 55-82.
• Asimakopoulos, I., Samitas, A., & Papadogonas, T. (2009). Firm-specific and economy wide determinants of firm profitability: Greek evidence using panel data. Managerial Finance, 35(11), 930-939.
• Aslan, A. (2016). Does tourism cause growth? Evidence from Turkey. Current Issues in Tourism, 19(12), 1176-1184.
• Aytürk, Y., & Yanık, S. (2015). Çalışma Sermayesi Yönetimi Türkiye’deki KOBİ’lerde Karlılığı Nasıl Etkiler?. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 10, 157-168.
• Baltagi, B. H. (2005) Econometric Analysis of Panel Data, West Sussex: Willey and Sons
• Chen, T. H. (2009). Performance measurement of an enterprise and business units with an application to a Taiwanese hotel chain. International Journal of Hospitality Management, 28(3), 415-422.
• Claver-Cortés, E., Molina-Azorín, J. F., & Pereira-Moliner, J. (2007). The impact of strategic behaviours on hotel performance. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 19(1), 6-20.
• Çakır, H. M. (2012). İşletme Sermayesi Unsurlarının Firma Değeri ve Karlılığı Üzerindeki Etkisinin İMKB’de İşlem Gören Üretim Firmalarında 2000–2009 Dönemi İçin Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 1(14), 69-85.
• Çetintaş, H. & Bektaş, Ç. (2008). Türkiye’de turizm ve ekonomik büyüme arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, Bahar: 37-44.
• Dinçergök, B. (2015). Yatırım, Kaldıraç ve Büyüme Fırsatları: BIST İmalat Sektörü Firmalarında Bir Uygulama. Journal of Accounting & Finance, (68), 83-98. Erdem, B., & Gezen, T. (2014). Turizm İşletmelerine Yönelik İş İlanlarının İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(21), 19-42.
• Goddard, J., Tavakoli, M., & Wilson, J. O. (2009). Sources of variation in firm profitability and growth. Journal of Business Research, 62(4), 495-508.
• Gökdeniz, A., & Erdem, B. (2015). Turizm Politikasında Ekonomik Başarı Koşulları ve Ayvalık Örneği. Journal of Marmara Social Research/Marmara Sosyal Arastirmalar Dergisi, (5), 1-32. Guill_en, J., Rengifo, E. W., & Ozsoz, E. (2014). Relative power and efficiency as a main determinant of banks' profitability in Latin America. Borsa Istanbul Review,14(2), 119-125.
• Hausman, J. A. (1978). Specification Tests in Econometrics, Econometrica, 46(6), 1251- 1271.
• Hsiao, C. (1986). Analysis of Panel Data, Cambridge: Cambridge University Press.
• Hsiao, C., (2005). Why Panel Data? (IEPR Working Papers, no.05.33)., DOI: 10.2139/ssrn.820204
• http://www.tursab.org.tr/tr/turizm-verileri/istatistikler
• http://www.wttc.org/research/economic-research/economic-impact-analysis/ (Erişim Tarihi: 15.10.2016)
• http://www2.unwto.org (Erişim Tarihi: 18.10.2016)
• Karadeniz, E. (2012). İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında İşlem Gören Turizm Şirketlerinin İşletme, Finansal ve Toplam Risk Düzeylerinin Kaldıraç Analiziyle Değerlendirilmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 17(1), 309-324.
• Karadeniz, E., & İskenderoğlu, Ö. (2011). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Aktif Kârlılığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 65-75.
• Kendirli, S., & Çankaya, M. (2016). BİST Turizm Endeksindeki Şirketlerde İşletme Sermayesi Yönetiminin Karlılık Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. International Review of Economics and Management, 4(2), 46-68.
• Kim, W. G., Cho, M., & Brymer, R. A. (2013). Determinants affecting comprehensive property-level hotel performance: The moderating role of hotel type. International Journal of Hospitality Management, 34, 404-412.
• Kiraci, M. (2009). Stok yönetimi ve karlilik iliskisinin finansal oranlar araciligiyla incelenmesi: IMKB imalat sektöründe bir arastirma. METU Studies in Development, 36(1), 161-195.
• Kocaman, M., Altemur, N., Aldemir, S., & Karaca, S. S. (2016). Ekonomik Karlılığı Etkileyen Faktörler: İso 500 Sanayi İşletmeleri Uygulaması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 320-332.
• Magoutas, A., Papadoudis, G., & Sfakianakis, G. (2016). The Financial Performance of Greek Hotels Before and During the Crisis.Hospitality & Tourism Management. 1(2), 11-14.
• Ozcan, B., & Erdogan, S. (2015). Are Turkey's tourism markets converging? Evidence from the two-step LM and three-step RALS-LM unit root tests. Current Issues in Tourism, 1-18.
• Saldanlı, A. (2012). Likidite ve Karlılık Arasındaki İlişki-İMKB 100 İmalat Sektörü Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:16, 167-176.
• Sami, B. A., & Mohamed, G. (2014). Determinants of tourism hotel profitability in Tunisia. Tourism and Hospitality Research, 14(4), 163-175.
• Toraman, C., & Sönmez, A. R. (2015). Çalışma Sermayesi ve Karlılık Arasındaki İlişki: Perakende Ticaret Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 15-24.
• Wooldridge, J. M. (2010). Econometric analysis of cross section and panel data. MIT press.
• www.kap.org.tr (Erişim Tarihi: 16.08.2016)
• www.tursab.org.tr (Erişim Tarihi: 02.01.2017)
• Yavuz, N. Ç. (2006). Türkiye'de turizm gelirlerinin ekonomik büyümeye etkisinin testi: yapısal kırılma ve nedensellik analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), 162-171.
• Yücel, E., (2015). Hisse Senedi Getirisi ve Borç Finansmanı İlişkisi: Yapısal Eşitlik Modeli, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 52 Sayı: 605, 61-74.