ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET ALGILARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 44, 429 - 448, 23.10.2019

Ramazan Alabaş Halil İbrahim Akyüz S. Tunay Kamer

Öz

Araştırmada Türkiye’de bir kamu üniversitesinde
öğrenim gören öğrencilerin toplumsal cinsiyet algıları ile ilgili durumlarını
çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmiştir. Tarama modelindeki betimsel
araştırmanın verileri, “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği” aracılığı ile
toplanmıştır. Araştırmaya, Türkiye’de bir kamu üniversitesinde öğrenimlerine
devam eden 2260 kişi katılmıştır. Çalışmada katılımcıların toplumsal cinsiyet
algılarının bazı sosyodemografik özellikleriyle ilişkileri incelenmiştir. Veriler
bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Scheffe testi
ile değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan 2260 kişinin yaş ortalaması
21,40,  % 48,7’si kadın, % 51,3’ü erkek,
%56,5’i yüksekokul ve fakültelerde, %43,5’i meslek yüksekokullarda öğrenim
görmektedir. Ölçekten alınan en yüksek puan 125 ve en düşük puan 27 olup
ortalaması 93,55’dir. Bağımsız örneklem t testi sonuçlarına göre kadın
katılımcıların toplumsal cinsiyet algısı puan ortalaması erkeklerin puan
ortalamalarından anlamlı derecede yüksektir. Üniversite öğrencilerinin yaşları
ile toplumsal cinsiyet algısı puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık
yoktur (p>0,05). Bağımsız gruplar t testi sonucuna göre iki grubun (fakülte
ve MYO) toplumsal cinsiyet algısı puan ortalamasının istatistiksel olarak
anlamlı olduğu görülmüştür (p<0,005). Araştırmada, katılımcıların toplumsal
cinsiyet algısını etkileyen değişkenlerin cinsiyet, öğrenim gördükleri
yükseköğretim birimi (fakülte ya da MYO), ailelerinin yaşadıkları yer ve
öğrenimleri süresince kaldıkları yer olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, gençlik, öğrenci algısı, yükseköğretim

Destekleyen Kurum

Kastamonu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

KÜ-BAP01/2017-64

Kaynakça

• Akgündüz, H. (2012). Hurafe ve gerçek ikileminde eğitim. İstanbul: Hayat Akademi.
• Alabaş, R. (2018). 2018 Öğretim programlarında toplumsal cinsiyet eşitliğinin yeri. 2. Uluslararası Kadın Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Altınova, H. H. ve Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 9-22.
• Altuntaş, O ve Altınova, H. H. (2015). Toplumsal cinsiyet algısı ile sosyo-ekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(6), 83-100.
• Atış, F. (2010). Ebelik/hemşirelik 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Adana.
• Aylaz, R., Güneş, G., Uzun Ö. ve Ünal, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolüne yönelik görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(5), 183-189.
• Belenli T. ve Kiriş Avaroğulları, A. (2017). 20. yüzyılda Türkiye’de kadın konusunun tarih derslerinde öğretimine yönelik bir değerlendirme: Türk Kadınlar Birliği ve faaliyetleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 287-310.
• Çiçek, B. ve Çopur, Z. (2018). Bireylerin kadınların çalışmasına ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. International Journal of Eurasian Education and Culture, 4, 1-21.
• Dinç, A., & Çalışkan, C. (2016). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Journal of Human Sciences, 13(3), 3671-3683.
• Direk, N. ve Irmak, B. (2017). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlar. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 31(3), 121-128.
• Elgün, A., Yeniçeri Alemdar, M. (2017). A study oriented on the communication faculty students’ attitudes towards gender roles: Ege University sample. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(3), 1054-1067.
• Ergün, M. (1992). Eğitim ve toplum eğitim sosyolojine giriş (2. baskı). Ankara: Ocak Yayınları.
• Ergün, M. ve Kamer, S.T.(2010). KPSS Eğitim Bilimleri Sorularındaki Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Analizi. II. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Educational Research Association (EAB), Antalya.
• Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., ve Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 46-63.
• Fichter, J. (2001). Sosyoloji nedir?. (N. Çelebi, Çev.). Ankara: Atilla Kitapevi.
• Geçer, H., Kartopu, S. ve Hacıkeleşoğlu, H. (2018). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algısının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Gümüşhane Üniversitesi örneği, I. Uluslararası Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Bandırma.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Yay. Haz. C. Güzel). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Güzel, A. (2016). Öğrencilerin toplumsal cinsiyet rolleri tutumları ve ilişkili faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 1-11.
• Karaçalı Taze, H., ve Dilek, G. (2018). “Kendinizi bizim yerimize koyup düşünmenizi istiyorum”: Kadın haklarının öğretimi üzerine bir tarihsel empati çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1737-1750.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kul Uçtu, A. ve Karahan, N. (2016). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet algısı ve şiddet eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2882-2905.
• Oakley, A. (2016). Sex, Gender and Society. Routledge.
• Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48, 1-18.
• Özpulat, F. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişki. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 151-161.
• Pesen, A., Kara, İ., Kale, M. ve Abbak, B. S. (2016). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algısı ile çatışma ve şiddete ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 325-329.
• Pınar, G., Taşkın, L. ve Eroğlu, K. (2008). Başkent Üniversitesi öğrenci yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1), 47-57.
• Savaş, G. (2018). Türkiye’de yaşayan bireylerin toplumsal cinsiyet eşit(siz)liği algısı. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, I(2), 101-121. Sis Çelik, A., Pasinlioğlu, T., Tan, G. ve Koyuncu, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet eşitliği tutumlarının belirlenmesi, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(3),181-186.
• Tekin, Ö. A. (2017). Turizm sektöründe toplumsal cinsiyet algısı: Beş yıldızlı otel çalışanları üzerine bir araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 669-684.
• Turan, Z., Aydın, Y. ve Toker, E. (2017). “Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Dersi”nin hemşirelik öğrencileri toplumsal cinsiyet algısına etkisinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(3), 2677-2687.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35, 29-56.
• Vefikuluçay Yılmaz, D. ve ark. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.
• Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K., Taşkın, L. (2007). Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 14(2), 26-38.
• West, C., & Zimmerman, D. (1987). Doing gender. Gender & Society, 1, 125-151. doi:10.1177/0891243287001002002.
• Yıldız, E. ve Keçeci, O. (2016). Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 986-998.
• Zöhre Türkmenoğlu, M. D. ve Vefikuluçay Yılmaz, D. (2018). Hemşirelik öğrenimi gören birinci ve son sınıf üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 123-136.