HATAY’IN BAĞIMSIZLIK VE ANAVATAN’A KATILIŞI MÜCADELESİNİN MÜZİKSEL TEMSİLİ VE İFADESİ OLARAK: HATAY ŞARKISI

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 47, 299 - 316, 28.04.2021

Erhan Tekin

Öz

1918-1939 yılları arasında, Hatay’ın bağımsızlık mücadelesi ve Anavatan'a katılışı sorunu Atatürk’ün şahsi bir meselesi olarak bilinmekteydi. Bu bağımsızlık mücadelesi, Cumhuriyet dönemi Türk dış polikası açısından siyasi ve askeri alanda kazanılmış en büyük başarılardan biriydi. Bu başarı siyasi, askeri, tarihi, basın, iletişim ve propaganda alanında akademik olarak yapılan çalışmalarda incelendi. Ancak elde edilen bu başarıda sanatın yeri ve işlevi hususunda akademik olarak bir çalışma veya yayın bulunmadığı görüldü. Bu nedenle, bu makalenin kapsamında Hatay’ın bağımsızlık mücadelesi ve Anavatan’a katılışı sürecinde müzik sanatı ve sanatçıların işlevi ele alınmaktadır. Atatürk’ün Hatay meselesi çözüm sürecinde sahip olduğu düşüncelerinde ve aldığı kararlarda müzik sanatının ve sanatçıların etkisi, yeri, önemi ve işlevi oldukça önemli bir boyutta olduğu görülmektedir. Amaç, Sadeddin Kaynak tarafından bestelenen Hatay Şarkısı’nın bestelenme süreci, güftesi, makam ve usül yönünde incelenerek ulus-devlet inşasında müziğin yeri ve önemi ve Atatürk'ün meclisinde ve huzurunda bulunan müzisyenlerin de Hatay’ın bağımsızlık mücadelesindeki etkisini incelemektir. Bu akademik çalışmada müzik-kültür ilişkisi bağlamından etnomüzikolojik bir araştırma yöntemi ile konu ele alındı. Sonuç olarak da Hatay'ın Anavatan’a katılıncaya kadar geçen sürede Atatürk’ün verdiği kararlarda müziğin ve müzisyenlerin etkisi ve bu şarkının Hatay için verilen bu bağımsızlık mücadelesinin bir ifadesi veya temsili olduğu anlaşıldı.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Atatürk, Sadeddin Kaynak, müzik, temsil, etnomüzikoloji

Kaynakça

• Adorno, T. W. Ve Paddison, M. (1982), “On the Problem of Musical Analysis”, Music Analysis, cilt: 1, sayı: 2, sayfa: 169-187, https://www.jstor.org/stable/854127?seq=1#metadata_info_tab_contents, (erişim tarihi: 12.02.2021)
• Ataman, S. Y. (1991), Atatürk ve Türk Musikisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Çakar, Ş. Ş. (2004), Türk Müziği Teorisi ve Makamları, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Edgar, A. Ve Sedwick, P. (2007), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar, İstanbul: Açılım Kitap
• Erol, A. (2015), Müzik Üzerine Düşünmek, İstanbul: Bağlam Yayınları
• Giddens, A. (2005), Sosyoloji, Ankara: Ayraç Yayınevi
• Gökçepınar, S. Akşam Gazetesi, Kimleri Dinliyoruz Köşesi: Kemal Niyazi Seyhun, https://core.ac.uk/download/pdf/157782408.pdf, erişim tarihi: 14.02.2021
• Günbattı, C. (2007), Sümerler, Gutlar, Hattiler, Hurriler, Urartular Kökenleri, Tarihleri, Dilleri ve Kültürleri, Ankara: Genelkurmay Basımevi
• Haviland, W. A. Ve diğerleri (2008), Kültürel Antropoloji (Çev: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu), İstanbul: Kaktüs Yayınları
• Kaplan, A. (2008), Kültürel Müzikoloji, İstanbul: Bağlam Yayınları
• Karadeniz, M. E. (2013), Türk Musikîsinin Nazariye ve Esasları (Tıpkı basım), İstanbul: İş bankası Kültür Yayınları
• Konuralp, A. (1996), Hatay Kurtuluş ve Kurtarış Mücadelesi Tarihi (ek düzenleme: Mehmet Tekin), İskenderun: Hatay Postası Basımevi
• Lüleci, Y. (2015), Tek Parti Döneminde İktidar ve Sanat, İstanbul: İskenderiye Kitap
• Myers, H. (1992), Ethnomusicology an Introduction, New York: W. W. Norton
• Özalp, M. N. (2000), Türk Mûsikîsi Tarihi, İstanbul: Milli eğitim Basımevi
• Özkan, İ. H. (2006), Türk Musikisi Nazariyatı ve Usülleri Kudüm Velveleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat
• Özkaya D, O. (2015), “Hatay’da Basın Hayatı”, Hatay (ed: Metin Eriş ve Haydar Çoruh), Hatay: Hatay Valiliği Yayınları
• Özkaya D, O. (2016), “Kalemden Kelama Sancak’ta Bir Dil Atölyesi ve Anadil Savunması “Yeni Mecmua” (1928-1930)”, Hatay Tarihi ve Kültürü Üzerine Araştırmalar-I Dr. Mehmet Tekin Armağanı (Ed. Sacit Uğuz ve Bülent Arı), İskenderun: Color Ofset Matbaacılık
• Özkaya D, O. (2017), Geçmişin Sesiyle Tarihi Yeniden Düşünmek Üzerine Bir Sözlü Tarih Denemesi, Adana: Ekrem Matbaası
• Özkaya D, O. (2017), “Misak-ı Milli’ye Giden Yolda Hatay’da Bir Kalem Evinden Kurtuluş Yılları “Hatay Gazetesi ve Faaliyetleri””, Yeni Türkiye, sayı: 93, Ankara: Semih Ofset
• Payaslı, V. (2013), “Hatay Halkevi Faaliyetleri ve Hatay Halkevi Dergisi (1939-1951)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, s. 52, sf. 905-941, https://dergipark.org.tr/en/pub/ankuayd/issue/40857/493265, (erişim tarihi: 11.02.2021)
• Stokes, M. (1994), “ Introduction: Ethnicity, Identity and Music”, Ethnicity, Identity and Music The Musical Construction of Place (Ed. Martin Stokes), Oxford: Berg Publishers
• Şen, H. O. (2003), Sadeddin Kaynak, Ankara: TRT Müzik Dairesi Yayınları no: 108
• Young, J. O. (2013), “Music and the Representation of Emotion”, Frontiers of Philosophy in Cihna, cilt: 8, sayı: 2, sayfa: 332-348, Brill Stable, https://www.jstor.org/stable/235974042013, (erişim tarihi: 11.02.2021)
• https://divanmakam.com/forum/daglara-nur-dogsun-baglar-suslensin-hatay-sarkisi-sadettin-kaynak-muhayyer-kurdi.10881/ (erişim tarihi: 09.02.2021)
• http://www.sanatmuziginotalari.com/eser_detay.asp?esid=27802&esera=%20Da%F0lara%20nur%20do%F0sun%20ba%F0lar%20s%FCslensin(*)(HATAY%20%DEark%FDs%FD), (erişim tarihi: 03.02.2021)