Adana ilinde yetişen bazı turunçgil çeşitlerinde zararlı yaprakpiresi (Hemiptera, Cicadellidae) türleri ile parazitoitlerinin belirlenmesi

Yıl 2022, , 615 - 622, 01.12.2022

Haluk Birbiri , Erdal Sertkaya

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1149999

Öz

Amaç: Bu çalışma, Adana ilinde yetişen iki farklı Citrus spp. (cv. Washington Navel ve cv. Okitsu) Cicadellidae familyasına bağlı zararlı yaprakpiresi türleri ile yumurta parazitoidlerinin belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür.

Yöntem ve Bulgular: Bu çalışma, 2013-2014 yıllarında Adana ilinin Seyhan, Yüreğir ve Karataş ilçelerinde bulunan göbekli (Washington Navel) portakal ve mandarin (cv. Okitsu) çeşitlerinde yürütülmüştür. Yaprakpiresi türleri belirlemek için örneklemeler 5 bahçede yürütülmüştür. Örneklemelerde sarı yapışkan renk tuzağı ve D-Vac vakumlu böcek toplama aleti kullanılmıştır.

Örneklemelerin yapıldığı bahçelerden alınan yaprak örnekleri kültüre alınarak yaprakpirelerinin yumurta parazitoitleri belirlenmiştir. Çalışma sonucunda Austrogallia sinuata (Mulsant Rey,1855), Asymmetrasca decedens (Paoli, 1932), Empoasca decipiens (Paoli, 1930), Zyginidia sohrab (Zachvatkin, 1947), Cicadulina bipunctella (Matsumura, 1908), Psammotettix striatus (Linnaeus, 1758), Balclutha hebe (Kirkady, 1906) olmak üzere Cicadellidae familyasına ait üç alt familya da toplam 7 tür tespit edilmiştir. Çalışmada örnekleme yapılan alanlarda toplanan türler içerisinde, Cicadulina bipunctella, Empoasca decipiens & Asymmetrasca decedens, Zyginidia sohrab örnekleme yapılan alanlarda en yoğun türler olarak tespit edilmiştir.

Genel Yorum: Örnekleme yapılan alanlarda toplanan türler içerisinde, Cicadulina bipunctella, Empoasca decipiens & Asymmetrasca decedens, Zyginidia sohrab örnekleme yapılan alanlarda en yoğun türler olarak tespit edilmiştir. Buna ilave olarak Anagrus atomus (Hymenoptera, Mymaridae) Cicadellidae türlerinin yumurta parazitoidi olarak belirlenmiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Yaprakpirelerine ait türler potansiyel virüs vektörleri olduğundan, bunların popülasyon dalgalanmaları yakından izlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Turunçgil, Cicadellidae, Anagrus atomus, Örnekleme, Adana, Türkiye

Teşekkür

Bu çalışma birinci yazarın Yüksek Lisans tezinin bir bölümüdür. Cicadellidae familyasına ait türleri teşhis eden; Prof. Dr. Hüseyin BAŞPINAR’a, paraziot teşhisini yapan Prof. Dr. Miktat DOĞANLAR’a teşekkür ederiz.

Determination of the leafhopper pest species (Hemiptera, Cicadellidae) and their parasitoids in some Citrus species grown in Adana Province, Türkiye

Öz

Aims: The aim of this study is to determine the pest species belonging to the Cicadellidae family and their egg parasitoids on two Citrus spp. (cv. Washington Navel and cv. Okitsu) in Adana province of Türkiye.

Methods and Results: In order to collect the leafhopper and parasitoid species, samplings were carried out in 5 different orchards. Leafhopper species were collected by using a D-Vac insect aspirator and yellow sticky traps. Egg parasitoids were determined by culturing leafhopper-infested leaves in lab conditions. As a result of this study, 7 species belonging to the 3 subfamilies of Cicadellidae (Hemiptera) were identified. These species are; Austrogallia sinuata (Mulsant Rey, 1855), Asymmetrasca decedens (Paoli, 1932), Empoasca decipiens (Paoli, 1930), Zyginidia sohrab (Zachvatkin, 1947), Cicadulina bipunctella (Matsumura, 1908), Psammotettix striatus (Linnaeus, 1758), Balclutha hebe (Kirkady, 1906). Among the collected species, Cicadulina bipunctella, Asymmetrasca decedens & Empoasca decipiens, Zyginidia sohrab were detected as the most common and abundant Cicadellid species.

Conclusions: In the sampled area, Cicadulina bipunctella, Empoasca decipiens & Asymmetrasca decedens, Zyginidia sohrab were determined as most abundant species. In addition, Anagrus atomus (Hymenoptera, Mymaridae) was determined as the egg parasite of the leafhopper species.

Significance and Impact of the Study: Since leafhopper species are potential virus vectors therefore population fluctuations should be monitored closely. 

Anahtar Kelimeler

Citrus, Cicadellidae, Anagrus atomus, Sampling, Adana, Türkiye

Kaynakça

• Akgün C (2006) Adana ilinde turunçgillerin pazarlama yapısı ve sorunları Çukurova Üniversitesi Fen. Bil. Enst. Yüksek Lis. Tezi., Adana, 104s
• Arno C, Alma A, Arzone A (1987) Anagrus atomus as egg parasite of Typhlocybinae (Rhynchota, Auchonorrhyncha). In: Proceedings of the 6th Auchenorrhyncha Meeting, 7–11 September 1987; Turin, Italy, 611–615
• Aygören E (2020) Turunçgiller Ürün Raporu. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (Tepge). 43 s.
• Baquero E, Jorciana R (1999) Species of Anagrus Haliday, 1833 (Hymenoptera, Chalcidoidea, Mymaridae) in Navarra (Spain). Miscellania Zoologica, 22 (2): 39-50.
• Başpınar H (1994) Some observations on dominant structure and population changes of Asymmetrasca decedens (Paoli) and Empoasca decipiens Paoli (Hem.,Cicadellidae) on different crops in Adana. Türk. Entomol. Derg. 18(2): 71-76.
• Başpınar H, Uygun N, (1991a) Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerindeki Cicadellidae türleri üzerinde faunistik ve sistematik çalışmalar I,. Türk. Entomol. Derg., 15 (2): 89-106.
• Başpınar H, Uygun N, (1991b) Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerindek Cicadellidae türleri üzerinde faunistik ve sistematik çalışmalar II. Türk. Entomol. Derg., 15 (3): 157-172.
• Başpınar H, Uygun, N., (1992) Adana ili turunçgil bahçelerinde Asymmetresca decedens (Poali) ve Empoas decipiens Poali (Homoptera, Cicadellidae)’nin populasyon dalgalanmaları ve zararı üzerine çalışmalar. Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri, Adana, 533–540.
• Başpınar H, Yıldırım EM, Xıng J (2013) Determination and population fluctuations of Cicadellidae (Hemiptera: Cicadomorpha) species in pomegranate orchards in Aydin Province, Turkey. Türk. Entomol. Derg., 37 (1): 3-11.
• Başpınar H (1990) Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerindeki Cicadellidae Türleri, Tanınmaları, Populasyon Dalgalanmaları, Konukçuları ve Stubborn Hastalığı İle İlişkileri Üzerine Araştırmalar. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı. Doktora Tezi, 239 s. Adana.
• Bosco D, Arzone A (1991) Studies on the oophagous parasitoid of Lindbergina aurovittata and L. spoliata (Homoptera: Auchenorrhyncha). Redia, 74: 47–162 (In Italian with English Summary).
• Çoban B (2007) Asymmetrasca decedens ve Empoasca decipiens (Homoptera, Cicadellidae) bazı biyo-ekolojik özelliklerinin incelenmesi. Adnan Menders Üniv. Fen Bil. Enst. Bitki Koruma Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Aydın, 48s.
• Dobel H, Denno YR (1993) Predator-planthopper interactions, in: "Planthoppers, their ecology and management", (Denno, R. & T. Perfect: editors), Chapman & Hall, New York: 325-399.
• Güçlü Ş, Özbek H (1992) Erzurum yöresinde Cicadellidae (Homoptera, Auchenorrhyncha) türleri üzerinde faunistik ve sistematik çalışmalar I. Agalliinae, Macropsinae ve Ulopinae. Türkiye II. Entomoloji Kongresi, Adana, 607-620
• Helyer NL, Talbaghi A (1994) Evaluation of Buprofezin against Green Leafhopper (Empoasca decipiens). Tests Agrochem. Cultivar., 15: 8–9.
• Kaya K, Başpınar H (2019) Hatay ilinde ışık tuzağı ile belirlenen Cicadellidae familyası türleri ve popülasyon yoğunlukları. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 24 (1):31-36.
• Kaya K, Başpınar H (2020) Doğu Akdeniz Bölgesi Kiraz Üretim Alanlarında Cicadellidae (Hemiptera) Familyasına Ait Türlerin Belirlenmesi. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 8(7): 1502-1507.
• Kılıç M, Sertkaya E (2019) Determination of Cicadellidae, Cixiidae and Delphacidae (Hemiptera) pest species on the vegetables of Solanaceae family in Hatay province of Turkey. MKU. Tar. Bil. Derg. 24(3) : 217-231.
• Meyerdirk DE, Moratorio SM (1987) Biology of Anagrus giraulti (Hymenoptera: Mymaridae), ann Egg Parasitoid of The Beet Leafhopper, Circulifer tenellus (Homoptera: Cicadellidae). Ann. Entomol. Soc. Am., 80: 272-277.
• Mutlu Ç, Sertkaya E, (2015) Yumurta parazitoiti Anagrus atomus (Hymenoptera: Mymaridae)’un mısırda zararlı önemli yaprakpiresi türlerini parazitleme oranları. Türk. Biyo. Müc. Derg., 6 (1): 25-40.
• Mutlu Ç, Sertkaya E, Güçlü Ş (2008a) Diyarbakır ili ikinci ürün mısır alanlarında Cicadellidae (Homoptera) familyasına bağlı önemli türlerin populasyon değişimleri. Türk. Entomol. Derg. 32(1): 21-32.
• Mutlu Ç, Sertkaya E, Güçlü Ş (2008b) Diyarbakır ili ikinci ürün mısır alanlarında bulunan Cicadellidae (Homoptera) türleri ve yayılış alanları. Türk. Entomol. Derg. 32(4): 281-301. TÜİK (2020) Türkiye İstatistik Kurumu, (http.//www.tuik.gov.tr). (Erişim tarihi: 12 Şubat 2022).
• USDA (2020a). (http:// apps.fas.usda.gov/psdonline/circulars/citrus.pdf) (Erişim tarihi: 12 Şubat 2022).
• USDA (2020b) The United States Department of Agriculture, (http.//www.usda.gov).
• Uysal O, Polatöz S (2017) Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi. Dünyada ve Türkiye'de Turunçgil Üretimi ve Dış Ticareti, 4-9.
• Virla GE (2001) Notes on the biology of Anagrus breviphragma (Hymenoptera: Mymaridae), naural enemy of the corn leafhopper Dalbulus maidis (Hemiptera, Cicadellidae) and others plant diseases vectors in South America. Boletín de sanidad vegetal plagas, 27: 239-247.
• Yiğit A, Erkılıç L (1987) Güney Anadolu bağlarında zararlı Bağ üvezi, Arboridia adanae Dlab. (Homoptera: Cicadellidae)‟nin yumurta parazitleri ve etkileri üzerinde araştırmalar. Türkiye I. Entomoloji Kongresi Bildirileri, (13-16 Ekim 1987, İzmir) 35- 42.
• Yiğit A, Soylu S, (2006) Turunçgillerde yaprakpireleri ve kahverengi çürüklük hastalığı mücadelesinde kireç oranı yükseltilmiş bordo bulamacı uygulamasının koruyucu etkisi. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 11 (1-2): 79-87.