Kolza çeşitlerinde farklı tohumluk miktarlarının verim ve kalite özelliklerine etkisi

Yıl 2023, , 329 - 337, 17.08.2023

Cenk Burak Şahin , Dilan Durmuş , Necmi İşler

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1204994

Öz

Bu çalışmada, Hatay koşullarında kışlık olarak yetiştirilen kolza (Brassica napus ssp. oleifera) çeşitlerinde farklı tohumluk miktarlarının verim ve kalite özelliklerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Alanında 2020-2021 ekim sezonunda yetiştirilmiştir. Bölünmüş parseller deneme desenine göre üç yinelemeli olarak yürütülen çalışmada, çeşitler (PT264, PT275, Süzer, Samibey, DK Exception) ana parsellere ve tohumluk miktarları (6, 9, 12 kg ha-1) alt parsellere yerleştirilmiştir. Tohum verimi açısından çeşitler istatistiki olarak önemsiz olurken tohumluk miktarları önemli bulunmuştur. En yüksek tohum verimi 374.22 kg da-1 değeriyle PT275 çeşidinden ve 402.67 kg da-1 değeriyle 12 kg ha-1 uygulamasından alınmıştır. Yağ oranı açısından DK Exception %43.43 oranıyla ön plana çıkarken, tohumluk miktarında en yüksek oran %40.10 değeriyle 9 kg ha-1 uygulamasından alınmıştır. Çalışmanın tek yıllık olması nedeniyle kesin bir yargıya varılamamakla birlikte Hatay koşullarında kolza bitkisinin kışlık olarak yetiştirilebileceği ve yapılacak yeni çalışmalara katkı sunabileceği düşünülmektedir. İncelenen tüm özellikler düşünüldüğünde optimum seçeneklerin çeşitler içerisinde DK Exception ve tohumluk miktarında 12 kg ha-1 uygulaması olabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kışlık kolza, Tohum verimi, Tohumluk miktarı, Yağ oranı

Destekleyen Kurum

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi

Proje Numarası

22.GAP.056

Teşekkür

Bu araştırma, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenmiştir (proje no: 22.GAP.056). Maddi destekleri için kendilerine, ayrıca tohum temininde yardımcı olan Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile Monsanto ve Pioneer firmalarına teşekkür ediyoruz. 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenleri saygıyla anıyoruz.

The effect of different seeding rates on yield and quality characteristics of rapeseed varieties

Öz

In this study, it was aimed to determine the effect of different seeding rates on yield and yield components of winter rapeseed (Brassica napus ssp. oleifera) cultivars grown under Hatay-Türkiye conditions. The study was conducted in 2020-2021 season at Hatay Mustafa Kemal University Faculty of Agriculture Research Field. The study was conducted over split-plot design with three replications. Varieties (PT264, PT275, Süzer, Samibey, DK Exception) were placed in main plots and seeding rates (6, 9, 12 kg ha-1) were placed in split plots. Seed yield were found to be significant statistically for seeding rate but not for cultivars. The highest seed yield were observed in PT275 and 12 kg ha-1 with the value of 374.22 kg da-1 and 402.67 kg da-1,respectively. DK Exception and 9 kg ha-1 treatment came forefront with 43.43% and 40.10%, respectively for oil content. Although it is not possible to reach a definite judgment due to the fact that the study is only one-year, it was concluded that winter rapeseed may be grown in Hatay conditions, and contribute to future research. DK Exception and 12 kg ha-1 treatment may be the optimum selection when all these investigated parameters are taken into consideration.

Anahtar Kelimeler

Winter rapeseed, Seed yield, Seeding rate, Oil content

Proje Numarası

22.GAP.056

Kaynakça

• Anğın, N., & Vurarak, Y. (2012). Çukurova bölgesine uygun kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5 (1), 90-92.
• FAO (2022, December). Food and agriculture data. Food and Agriculture Organization of the United Nations. https://www.fao.org/faostat
• Fleddermann, M., Fechner, A., Rößler, A., Bahr, M., Pastor, A., Liebert, F., & Jahreis, G. (2013). Nutritional evaluation of rapeseed protein compared to soy protein for quality, plasma amino acids, and nitrogen balance e A randomized cross-over intervention study in humans. Clinical Nutrition, 32, 519-526. http://doi.org/10.1016/j.clnu.2012.11.005
• Harker, K.N., O’Donovan, J.T., Smith, E.G., Johnson, E.N., Peng, G., Willenborg, C.J., Gulden, R.H., Mohr, R., Gill, K.S., & Grenkow, L.A. (2015). Seed size and seeding rate effects on canola emergence, development, yield and seed weight. Canadian Journal of Plant Science, 95, 1-8. https://doi.org/10.4141/CJPS-2014-222
• Hashim, J.J., & Mahmood, B.J. (2021). Effect of sowing dates, seeding rates on growth, yield and its component of some rapeseed (Brassica nupus L.) genotypes. ZANCO Journal of Pure and Applied Sciences, 33 (s1), 160-174. http://doi.org/10.21271/zjpas
• Kıllı, F., & Beycioğlu, T. (2019). Türkiye’de ve Dünyada yağlı tohum ve ham yağ üretim durumu Türkiye yağlı tohum üretimine ilişkin önemli sorunlar. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, (Özel sayı 1), 17-33.
• Köymen, M., & Kara, Ş.M. (2017). Azotun kışlık kolza çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 6 (2), 123-130. http://doi.org/10.29278/azd.371068
• Kutcher, H.R., Turkington, T.K., Clayton, G.W., & Harker, K.N. (2013). Response of herbicide-tolerant canola (Brassica napus L.) cultivars to four row spacings and three seeding rates in a no-till production system. Canadian Journal of Plant Science, 93, 1229-1236. https://doi.org/10.4141/CJPS2013-173
• Kwiatkowski, C.A. (2012). Response of winter rape (Brassica napus L. ssp. oleifera Metzg., Sinsk) to foliar fertilization and different seeding rates. Acta Agrobotanica, 65 (2), 161-170. https://doi.org/10.5586/aa.2012.070
• R Core Team (2020). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. https://www.R-project.org/
• Salazar-Villanea, S., Bruininx, E.M.A.M., Gruppen, H., Hendriks, W.H., Carre, P., Quinsac, A., & Poel, A.F.B. (2016). Physical and chemical changes of rapeseed meal proteins during toasting and their effects on in vitro digestibility. Journal of Animal Science and Biotechnology, 7, 62. https://doi.org/10.1186/s40104-016-0120-x
• Sarkess, N.A. (2015). Response of growth and yield of rapeseed to sowing method and seeding rate. The Iraqi Journal of Agricultural Sciences, 46 (4), 629-637.
• Shah, S.A., & Rahman, K. (2009). Yield and growth response of rapeseed (Brassica napus L.) mutants to different seeding rates and sowing dates. Pakistan Journal of Botany, 41 (6), 2711-2716.
• Shanin, Y., & Valiollah, R. (2009). Effects of row spacing and seeding rates on some agronomical traits of spring canola (Brassica napus L.) cultivars. Journal of Central European Agriculture, 10 (1), 115-122.
• Süzer, S. (2016). Bazı ileri kademe kışlık kolza (Brassica napus L.) hatlarının Edirne koşullarında verim ve verim unsularının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-2), 142-148. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.281882
• TÜİK (2022, Aralık). Bitkisel üretim istatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/